Μενέλαος Λουντέμης: Πέντε έργα του με αφορμή τα 43 χρόνια από το θάνατό του

Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Μενέλαος Λουντέμης...

Ο Μενέλαος Λουντέμης ή Δημήτριος Βαλασιάδης, όπως ήταν το πραγματικό ονοματεπώνυμό του, γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1912 στην Αγία Κυριακή Αιγιαλού Μικράς Ασίας.

Το neolaia.gr σε app: Κατεβάστε το σε Android και iOS

Ως πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, αρχικά εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αίγινα, μετά στην Έδεσσα και τελικά στο χωριό Εξαπλάτανος της Πέλλας, στο οποίο έζησε από το 1923 μέχρι το 1932, όταν και έφυγε για την Κοζάνη.

Όσον αφορά το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο, με το οποίο έμεινε γνωστός στα ελληνικά γράμματα, το εμπνεύστηκε απ’ τον ποταμό Λουδία της πατρίδας του. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα σε πολύ νεαρή ηλικία, δημοσιεύοντας ποιητικές συλλογές στην «Αγροτική Ιδέα» της Έδεσσας το 1927 και το 1928, τις οποίες, όμως, υπέγραφε με το πραγματικό του όνομα.

Έπειτα, το 1930 δημοσίευσε μερικά ποιήματα και διηγήματα του στο περιοδικό “Νέα Εστία“, το οποίο ήταν αν όχι το σημαντικότερα, ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Το ψευδώνυμο Μενέλαος Λουντέμης το χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 1934 στο διήγημα “Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια”.

Ο Μενέλαος Λουντέμης όντας ένας πολυγραφότατος συγγραφέας έλαβε πολλές διακρίσεις. Μεταξύ άλλων τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας το 1938 για τη συλλογή διηγημάτων του, ενώ καθιερώθηκε το βραβείο “Μενέλαου Λουντέμη” προς τιμήν του από την Ελληνική Εταιρία Λογοτεχνών. Αξίζει να αναφερθεί ότι προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι δόθηκε το όνομα του σε δημόσιο κτίριο, το Λουντέμειο Μέγαρο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Νατάσα Κάπα (@kapanatasa)

Αξίζει να αναφερθεί πως όταν έφτασε στην Αθήνα συνδέθηκε με άλλους γνωστούς ποιητές, όπως ο Κώστα Βάρναλης, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Μιλτιάδης Μαλακάσης. Ο τελευταίος τον βοήθησε να διοριστεί βιβλιοθηκάριος της “Αθηναϊκής Λέσχης” το 1938 και να ανασάνει κάπως οικονομικά.

Την ίδια εποχή, η φιλία του με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Βέη, θα τον βοηθήσει να παρακολουθήσει ως ακροατής μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Έπειτα, ακολούθησε πληθώρα λογοτεχνικών επιτυχιών μέχρι που έγινε μέλος της Eταιρίας Eλλήνων Λογοτεχνών, με πρόεδρο τότε τον Nίκο Kαζαντζάκη.

Στην Κατοχή συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση με την ΕΑΜ, ενώ συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο λόγω εσχάτης προδοσίας. Φυσικά, δεν εκτελέστηκε ποτέ. Το 1958 εξορίστηκε από τη χώρα και μετακόμισε στη Ρουμανία ως το 1976, όταν του δόθηκε πάλι η ελληνική ιθαγένεια.

Τότε, επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά έφυγε από τη ζωή ένα χρόνο αργότερα, στις 22 Ιανουαρίου 1977 από καρδιακή προσβολή. Η συμβολή του στα ελληνικά γράμματα και όχι μόνο αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι η σωρός τέθηκε σε λαϊκός προσκύνημα.

1. Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα

Περίληψη: Το 1923, µετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ένα ορφανό αγόρι θα βρεθεί προσφυγόπουλο στο Βερτεκόπι, στη σηµερινή Σκύδρα. Εκεί θα γίνει στενός φίλος µ’ ένα τουρκάκι, τον µικρό Σουκρή, που θα πρέπει να ακολουθήσει την αντίστροφη πορεία – αν και η µοίρα του θα είναι ακόµα πιο σκληρή. Η περιπλάνηση του µικρού ήρωα σε πόλεις και χωριά της Μακεδονίας, όπου πασχίζει να επιβιώσει δουλεύοντας πότε ως πλανόδιος πωλητής και πότε ως λασπάς, θα δοκιµάσει τις αντοχές του και θα του µάθει τη σκληρότητα της ζωής από πρώτο χέρι. Αλλά η αγνή του ψυχή και η ευαισθησία του δε θα πάψουν να αναζητούν εκείνο τον τόπο όπου τα παιδιά δε δουλεύουν και είναι πάντα ευτυχισµένα.

2. Συννεφιάζει

3. Καληνύχτα ζωή

Περίληψη: Το Καληνύχτα, ζωή… είναι το δεύτερο βιβλίο του Μενέλαου Λουντέμη. Εδώ ο κεντρικός ήρωας –ο ίδιος ο συγγραφέας– εγκαταλείπει την Αθήνα και μεταβαίνει στην Εύβοια, ψάχνοντας για δουλειά. Θα εργαστεί σε καφενεία, ακόμα και ως πριονιστής μαρμάρου. Οι ιστορίες περιγράφονται με λεπτό χιούμορ αλλά και με πόνο, στοιχεία που θα χαρακτηρίσουν το μετέπειτα έργο του συγγραφέα.

4. Τότε που κυνηγούσα τους ανέμους

Περίληψη: Ο ήρωας, δίχως µέλλον, τριγυρνά στη Χαλκίδα, στην Αθήνα, στον Άγιο Κωνσταντίνο…

Καταπιάνεται µε όποιο επάγγελµα µπορεί για να επιβιώσει· του αρκεί ένα κοµµάτιψωµί και µια στέγη για να προστατευτεί από τη νύχτα και την καταιγίδα. Γίνεται λούστρος, λογιστής, ηθοποιός, πλανόδιος βιβλιοπώλης. Κάπως έτσι γνωρίζει τον συγγραφέα Γιάννη Σκαρίµπα, µε τον οποίο γίνονται αδερφικοί φίλοι. Κινητήριος δύναµη είναι γι’ αυτόν, όπως και για τον Σκαρίµπα, η αγάπη· η αγάπη για τα βιβλία και για την Αλίκη. Αναζητά τις αλήθειες που θα τον λυτρώσουν, περιπλανιέται – κυνηγάει τους ανέµους…

5. Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος

Περίληψη: Δύο στενοί φίλοι, ο Ευγένης Βενετός και ο Άρης Βεργωλής, µοιράζονται τη φτώχεια και την απελπισία και φουντώνουν από αγανάκτηση για την αδικία που κυβερνάει αυτό τον κόσµο, προσπαθώντας να την εξηγήσουν ο καθένας απ’ τη µεριά του. Κάποτε θα συναντήσουν τυχαία –ή µήπως όχι;– τον γερο-Ραµατά. Αυτός, στον παλιό καφενέ του, θα γίνει ο πατέρας τους, συντροφεύοντάς τους καθώς θα έρχονται αντιµέτωποι µε τις επιλογές τους. Ώσπου µια µέρα θα πέσει στα χέρια τους το βιβλίο της Φούγιας, Για λίγο ουρανό, που χωρίς να το περιµένουν θ’ αλλάξει τελικά τη ζωή τους.