Νέα μελέτη υποστηρίζει πως το Twitter είναι πιο "ανθεκτικό" στις θεωρίες συνωμοσίες

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητά μας με εκατομμύρια χρήστες να μπαίνουν καθημερινά στις διάφορες πλατφόρμας είτε για διασκέδαση, είτε για να ενημερωθούν. Μία νέα ευρωπαϊκή μελέτη έρχεται να ρίξει φως και να διακρίνει τις διάφορες πλατφόρμες των social media σύμφωνα με τον ρόλο τους στη διάδοση θεωριών συνωμοσίας.

Η νέα ευρωπαϊκή μελέτη, με επικεφαλής τον Έλληνα ερευνητή της διασποράς, Γιάννη Θεοχάρη, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ανάμεσα στα social media αυτό που επιδεικνύει τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις θεωρίες συνωμοσίας και στον ανορθολογισμό είναι το Twitter.

Οι ερευνητές από 19 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, με επικεφαλής τον καθηγητή Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιάννη Θεοχάρη του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “New Media & Society”. Για την μελέτη αυτή ανέλυσαν στοιχεία από 17 χώρες (16 της Ευρώπης μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, καθώς και το Ισραήλ), τόσο πριν όσο και στη διάρκεια της πανδημίας. Εξέτασαν τον ρόλο διαφόρων social media (Twitter, Facebook, YouTube κ.α.) και εφαρμογών όπως το WhatsApp, όσον αφορά τη διασπορά θεωριών συνωμοσίας.

Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, η Ελλάδα κατατάσσεται, μαζί με τη Ρουμανία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και το Ισραήλ, στις χώρες όπου ο «δείκτης συνωμοσιολογίας» βρίσκεται πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, σε αντίθεση με χώρες που βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο (Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Βρετανία), ενώ, τέσσερις βρίσκονται στον μέσο όρο (Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής, οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης ρέπουν στη συνωμοσιολογία περισσότερο από άλλες χώρες, ένω, οι σκανδιναβικές λιγότερο από όλες. Οι μεσογειακές βρίσκονται κάπου στη μέση. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας βρίσκεται να είναι η πιο επιρρεπής στη συνωμοσιολογία στον ευρωπαϊκό Νότο.

Από τις 17 χώρες που εξετάστηκαν με βάση τρεις συνωμοσιολογικές ερωτήσεις σχετικά με την Covid-19, έτσι ώστε να αξιολογηθεί ο βαθμός που είναι εξαπλωμένες αυτές οι πεποιθήσεις σε κάθε χώρα, η Ρουμανία ήταν με διαφορά «πρωταθλήτρια» συνωμοσιολογίας, η Πολωνία ήταν δεύτερη, η Ουγγαρία τρίτη και η Ελλάδα τέταρτη μαζί με το Ισραήλ.

Η βασική διαπίστωση της μελέτης αυτής ήταν ότι το Twitter έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το καθιστούν πιο ευάλωτο στη διάδοση θεωριών συνομωσίας. Κάποια από αυτά είναι πως η εν λόγω πλατφόρμα είναι πιο εστιασμένη στην κατανάλωση ειδήσεων, άρα αντιμετωπίζει αυξημένη κοινωνική πίεση αναφορικά με το περιεχόμενο των αναρτήσεων της, πράγμα που μειώνει τη συχνότητα διάχυσης μέσω αυτού αναληθών, ανακριβών, ανεπιβεβαίωτων και “εναλλακτικών” (συνήθως ψευδών) πληροφοριών.

Οι ερευνητές επεσήμαναν, ωστόσο, ότι δεν ενθαρρύνουν όλες οι πλατφόρμες στον ίδιο βαθμό τις συνωμοσιολογικές θεωρίες. Όπως υποστηρίζει η μελέτη:

“Στο Twitter π.χ. [το περιεχόμενο που βασίζεται σε τέτοιες θεωρίες μπορεί γρήγορα να απομυθοποιηθεί ή πιθανώς να ‘πνιγεί’ από πληροφορίες καλύτερης ποιότητας ή από τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που είναι πρόθυμοι να παρέμβουν για να διορθώσουν γρήγορα την παραπληροφόρηση.”

Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη, οι χρήστες του Twitter συνδυάζουν μορφωτικό επίπεδο άνω του μέσου όρου και μεγαλύτερη τάση να ψάχνουν για πραγματικές ειδήσεις, σε σχέση με τις άλλες πλατφόρμες. Από την άλλη, στο Facebook ή στο WhatsApp, όπου υπάρχουν στενότεροι δεσμοί ανάμεσα στους χρήστες, όπως οικογενειακοί ή φιλικοί, οι χρήστες δεν ελέγχουν στον ίδιο βαθμό τις διακινούμενες πληροφορίες αμφιβόλου περιεχομένου, κάτι που έγινε αισθητό και στην περίπτωση της Covid-19.

Παρόλο που οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) κυκλοφορούν συνεχώς στο διαδίκτυο από τότε που αυτό ξεκίνησε να υπάρχει, η πανδημία υπήρξε το κατάλληλο πεδίο για τηνεκρηκτική αύξηση τους, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χρησιμοποίησε τον όρο «infodemic» για να περιγράψει αυτή την παράλληλη “επιδημία παραπληροφόρησης”.

Διάβασε ακόμα:

• Πανικός στο Twitter για το «ντου» αγνώστων και τη διακοπή της παράστασης Ζαραλίκου
• Viral: Λεωφορεία σχηματίζουν «ασπίδα» σε γέφυρα για να προστατέψουν ντελιβεράδες από θυελλώδεις ανέμους