Ό,τι αγαπήσαμε, του Μενέλαου Λουντέμη

Το ποίημα της ημέρας ανήκει στο Μενέλαο Λουντέμη.

Ο Μενέλαος Λουντέμης ή Δημήτριος Βαλασιάδης, όπως ήταν το πραγματικό ονοματεπώνυμό του, γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1912 στην Αγία Κυριακή Αιγιαλού Μικράς Ασίας.

Το neolaia.gr σε app: Κατεβάστε το σε Android και iOS

Ως πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, αρχικά εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αίγινα, μετά στην Έδεσσα και τελικά στο χωριό Εξαπλάτανος της Πέλλας, στο οποίο έζησε από το 1923 μέχρι το 1932, όταν και έφυγε για την Κοζάνη.

Όσον αφορά το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο, με το οποίο έμεινε γνωστός στα ελληνικά γράμματα, το εμπνεύστηκε απ’ τον ποταμό Λουδία της πατρίδας του. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα σε πολύ νεαρή ηλικία, δημοσιεύοντας ποιητικές συλλογές στην «Αγροτική Ιδέα» της Έδεσσας το 1927 και το 1928, τις οποίες, όμως, υπέγραφε με το πραγματικό του όνομα.

Έπειτα, το 1930 δημοσίευσε μερικά ποιήματα και διηγήματα του στο περιοδικό “Νέα Εστία“, το οποίο ήταν αν όχι το σημαντικότερα, ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Το ψευδώνυμο Μενέλαος Λουντέμης το χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 1934 στο διήγημα “Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια”.

Ο Μενέλαος Λουντέμης όντας ένας πολυγραφότατος συγγραφέας έλαβε πολλές διακρίσεις. Μεταξύ άλλων τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας το 1938 για τη συλλογή διηγημάτων του, ενώ καθιερώθηκε το βραβείο “Μενέλαου Λουντέμη” προς τιμήν του από την Ελληνική Εταιρία Λογοτεχνών. Αξίζει να αναφερθεί ότι προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι δόθηκε το όνομα του σε δημόσιο κτίριο, το Λουντέμειο Μέγαρο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη IANOS (@ianos_gr)

Αξίζει να αναφερθεί πως όταν έφτασε στην Αθήνα συνδέθηκε με άλλους γνωστούς ποιητές, όπως ο Κώστα Βάρναλης, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Μιλτιάδης Μαλακάσης. Ο τελευταίος τον βοήθησε να διοριστεί βιβλιοθηκάριος της “Αθηναϊκής Λέσχης” το 1938 και να ανασάνει κάπως οικονομικά.

Την ίδια εποχή, η φιλία του με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Βέη, θα τον βοηθήσει να παρακολουθήσει ως ακροατής μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Έπειτα, ακολούθησε πληθώρα λογοτεχνικών επιτυχιών μέχρι που έγινε μέλος της Eταιρίας Eλλήνων Λογοτεχνών, με πρόεδρο τότε τον Nίκο Kαζαντζάκη.

Στην Κατοχή συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση με την ΕΑΜ, ενώ συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο λόγω εσχάτης προδοσίας. Φυσικά, δεν εκτελέστηκε ποτέ. Το 1958 εξορίστηκε από τη χώρα και μετακόμισε στη Ρουμανία ως το 1976, όταν του δόθηκε πάλι η ελληνική ιθαγένεια.

Τότε, επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά έφυγε από τη ζωή ένα χρόνο αργότερα, στις 22 Ιανουαρίου 1977 από καρδιακή προσβολή. Η συμβολή του στα ελληνικά γράμματα και όχι μόνο αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι η σωρός τέθηκε σε λαϊκός προσκύνημα.

Ακολουθεί το ποίημα του Μενέλαου Λουντέμη με τίτλο “Ό,τι αγαπήσαμε”.

Τον αγαπήσαμε, πολύ τον αγαπήσαμε
αυτόν τον απαίσιο – αυτόν τον θεσπέσιο –
κόσμο μας.
Τον αγαπήσαμε κι ας τον βλέπαμε
πίσω απ’ τα σίδερα.

Αγαπήσαμε τις χειροπέδες μας
πιο πολύ κι απ’ τα βραχιόλια
που θα βάζαμε στα χέρια της αγαπημένης
κι ας ζύγιζαν πολύ πιο βαριά
(είκοσι καράτια δάκρυα!)

Μα αν δε λέγαμε «όχι» τότε
αν δε λέγαμε τότε «ποτέ»
οι αλυσίδες που αρνηθήκαμε
θα δένανε τα χέρια των παιδιών μας.

Και τα βιβλία μας, αυτά που γράψαμε
για τον έφηβο του «Τώρα» και του «Αύριο»
για τον έφηβο του σημερινού
και για τον έφηβο του αυριανού – Αιώνα
αν δεν λέγαμε τα «όχι» και τα «ποτέ»
τότε τα βιβλία μας
θα ‘πεφταν απ’ τα χέρια τους ντροπιασμένα.
Όσο για σένα, ωραίε ψαλμωδέ του Στίχου,
αν δεν έχεις τη δύναμη,
αν δεν έχεις την τόλμη –
να δείξεις ένα δρόμο…
Κόψε καλύτερα το χέρι σου!
Μη δείχνεις το γκρεμό!