«Λαχταρώ»: Ο αμύθητος ερωτικός μονόλογος της Σάρα Κέιν

Για όποιον δεν τη γνωρίζει, η Σάρα Κέιν (Sarah Kane) ήταν μια θρύλος του σύγχρονου θεάτρου, μια υπέροχη ύπαρξη που αγωνιούσε, μια ρομαντική και βαθιά τραυματισμένη ψυχή που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της στη μοντέρνα θεατρική σκηνή. Κανένας και καμία άλλη συγγραφέας της γενιάς της δεν αναλύθηκε τόσο, όσο η κορυφαία αυτή δραματουργός, που έφτυσε κυριολεκτικά στα μούτρα τις θεατρικές συμβάσεις και την καθωσπρέπει γλώσσα.

Το έτος 1999, η Σάρα Κέιν έδωσε μόνη της ένα τέλος στην κατάθλιψη, την οποία περιγράφει ανατριχιαστικά και σχεδόν προφητικά στο τελευταίο της έργο, “4:48 Ψύχωση”.

“Fuck you. Fuck you. Fuck you for rejecting me by never being there, fuck you for making me feel like shit about myself, fuck you for bleeding the fucking love and life out of me, fuck my father for fucking up my life for good and fuck my mother for not leaving him, but most of all, fuck you God for making me love a person who does not exist. FUCK YOU FUCK YOU FUCK YOU.”

― Sarah Kane, 4.48 Psychosis

Στις 20 Φεβρουαρίου, η ίδια φτιάχνει ένα βρόγχο με τα κορδόνια των παπουτσιών της και αυτοκτονεί στο μπάνιο ενός νοσοκομείου στο Λονδίνο, όπου νοσηλευόταν, ούσα μόλις 28 χρονών, αφού κατάφερε προηγουμένως να μετασχηματίσει την ψυχοσύνθεση του θεάτρου μέσα σε μόλις 4 χρόνια.

Στα έργα της μιλάει κυρίως για την αγάπη, το θάνατο, τον ψυχοσωματικό πόνο και τη σεξουαλική επιθυμία, ενώ δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι επέλεξε το θέατρο για να εκφράσει την υπαρξιακή της αγωνία. Η ίδια θεωρούσε ότι το θέατρο είναι η πιο υπαρξιακή τέχνη, καθώς το θέατρο δεν έχει μνήμη.

Η Σάρα Κέιν μυήθηκε σε ένα θεατρικό ρεύμα, το οποίο αναζητούσε και πραγμάτωνε την ωμή αναπαράσταση της πραγματικότητας, πράγμα που επηρέασε καθοριστικά τα έργα της και ταρακούνησε το θεατρικό κοινό: “Δε μ’ αρέσει καθόλου το θέατρο ως απλή αφορμή για νυχτερινή έξοδο. Το θέατρο πρέπει να ερεθίζει και τα συναισθήματα και το μυαλό. Λατρεύω το ποδόσφαιρο. Οι αναλύσεις που ακούς στις κερκίδες είναι εκπληκτικές, την ίδια ώρα που η συγκίνηση χτυπάει κόκκινο. Αν ήταν έτσι και το θέατρο…“, έλεγε η ίδια.

Το “Λαχταρώ” (“Crave”) είναι το προτελευταίο θεατρικό έργο που έγραψε το 1998, λίγο πριν την αυτοκτονία της το 1999. Το έργο αυτό αποτελεί ορόσημο στη δραματουργική της πορεία και είναι αδιαμφισβήτητα ένα απ’ τα κορυφαία ποιήματα και θεατρικά έργα του 20ου αιώνα, το οποίο ανέβηκε το 1998, σε μια εποχή που η ίδια είχε χάσει την πίστη της στην αγάπη.

Πρόκειται για ένα διάλογο τεσσάρων ατόμων, τεσσάρων φωνών, τεσσάρων ψυχών, χωρίς καμία σκηνική βία και οδηγία. Το έργο αυτό αποτέλεσε ουσιαστικά μια απόπειρα αναζήτησης μιας νέας δραματικής φόρμας, την οποία ο καθένας μπορεί να διαβάσει και να δει με διαφορετικό τρόπο.

Είναι έργο στο οποίο κραυγάζουν οι εσωτερικές δονήσεις της Σάρα Κέιν για τον έρωτα και περιγράφουν με τραγική ειρωνεία την επερχόμενη κατάρρευσή της. Μια σύγχρονη “ωδή” στον έρωτα, σ’ αυτό το τόσο υπέροχο όσο και καταστροφικό συναίσθημα, που απ’ τη μία μας τσακίζει απ’ την κορυφή ως τα νύχια και απ’ την άλλη μας προσφέρει μια διέξοδο απ’ την κόλαση της λογικής και του εφικτού.

Το έργο αυτό εκφράζει, με εκπληκτικό τρόπο, το τοπίο του μοντέρνου έρωτα. Του έρωτα που αναζητά όλες τις απαντήσεις στο πρόσωπο του Άλλου, που τρέμει από φόβο στην παραμικρή πιθανότητα απώλειας του Άλλου, που χάνεται στον εαυτό του, που ζητά απ’ τον Άλλον να επουλώσει τις πληγές, να τον σώσει απ’ το τυχαίο μαρτύριο, να απαντήσει στα μυστήρια του κόσμου και της ύπαρξης, του γιατί, του πώς και του πότε.

Αυτό που περιγράφει η Κέιν είναι ο ίδιος ο Θεός και ο Δαίμονας, όπως συναντιούνται στο πρόσωπο του έρωτα, αφήνοντας μια ανθρώπινη ψυχή να πεινάσει και να χορτάσει ταυτόχρονα. Του έρωτα που μοιάζει με Αλήθεια και ταυτόχρονα δε διαφέρει καθόλου από μια κοινή ψευδαίσθηση, που -στην πιο ακραία του μορφή- στραγγίζει και την τελευταία σταγόνα φαιάς ουσίας στο νευρικό σου σύστημα.

Ο μοντέρνος έρωτας, αυτός που ζητά τα πάντα και αναιρεί τα πάντα, που μας αδειάζει και μας γεμίζει την ίδια στιγμή, που μοιάζει με θέωση, με σταύρωση, με πλήρωση, με θάνατο.

Άλλωστε, το ίδιο της το έργο “Cleansed” (“Καθαροί πια”), που ανέβηκε το Μάιο του 1998, στηρίχθηκε στον ισχυρισμό του Ρολάν Μπαρτ, τον οποίο αφουγκράστηκε βαθιά η ποιήτρια: “Το να είσαι ερωτευμένος χωρίς ανταπόκριση, είναι σα να είσαι έγκλειστος στο Άουσβιτς”.

Το “Λαχταρώ” είναι ο πιο ρομαντικός μονόλογος που έχει γράψει ποτέ η Σάρα Κέιν. Και είναι ένας μονόλογος που εκφράζει πολύ άνετα, όποιον και όποια έχει τολμήσει να κάνει, έστω και μόνο μια βουτιά, στο αβέβαιο και την “παράνοια” του σύγχρονου έρωτα.

Λαχταρώ (1998)

«Και θέλω να παίζουμε κρυφτό και να σου δίνω τα ρούχα μου

και να σου λέω πόσο μ’ αρέσουν τα παπούτσια σου

και να κάθομαι στα σκαλιά ενώ εσύ κάνεις ντουζ

και να σου τρίβω το σβέρκο

και να σου φιλάω τα πόδια και να σε κρατάω απ’ το χέρι

και να βγαίνουμε για φαγητό

και να μη με νοιάζει που τρως το δικό μου

και να σε συναντώ στου Ρούντυ και να μιλάμε για τον καιρό

και να πληκτρολογώ τα γράμματά σου

και να κουβαλάω τα πράγματά σου

και να γελάω με την παράνοιά σου

και να σου δίνω κασέτες που δεν τις ακούς

και να βλέπουμε σπουδαίες ταινίες και να βλέπουμε άθλιες ταινίες

και να γκρινιάζουμε για το ραδιόφωνο

και να σε βγάζω φωτογραφίες όταν κοιμάσαι

και να σηκώνομαι για να σου φέρνω καφέ

και κουλούρια και κρουασάν

και να πηγαίνουμε στου Φλόρεντ

και να πίνουμε καφέ τα μεσάνυχτα

και να μου κλέβεις τα τσιγάρα

και ποτέ να μην μπορώ να βρω ένα σπίρτο

και να σου λέω τι είδα στην τηλεόραση το προηγούμενο βράδυ

και να σε πηγαίνω στον οφθαλμίατρο

και να μη γελάω με τα αστεία σου

και να σε θέλω το πρωί μα να σ’ αφήνω να κοιμηθείς λίγο ακόμα

και να φιλάω την πλάτη σου και να χαϊδεύω το δέρμα σου

και να σου λέω πόσο μ’ αρέσουν τα μαλλιά σου,

τα μάτια σου, τα χείλη σου,

ο λαιμός σου, το στήθος σου, ο κώλος σου

και να περιμένω στα σκαλιά καπνίζοντας

μέχρι να γυρίσει σπίτι ο γείτονάς σου

και να περιμένω στα σκαλιά καπνίζοντας

μέχρι εσύ να γυρίσεις σπίτι

και να ανησυχώ όταν αργείς

και να ξαφνιάζομαι όταν έρχεσαι νωρίς

και να σου δίνω ηλιοτρόπια

και να πηγαίνω στο πάρτι σου

και να χορεύω μέχρι τελικής πτώσης

και να μετανιώνω όταν κάνω λάθος

και να χαίρομαι όταν με συγχωρείς

και να κοιτάω τις φωτογραφίες σου

και να εύχομαι να σε ήξερα από πάντα

και ν’ ακούω τη φωνή σου στα αυτιά μου

και να νιώθω το δέρμα σου στο δέρμα μου

και να τρομάζω όταν θυμώνεις

και το ένα σου μάτι έχει γίνει κόκκινο

και το άλλο γαλάζιο και η χωρίστρα σου στα αριστερά

και το πρόσωπο σου σαν Κινέζου

και να σου λέω ότι είσαι πανέμορφος

και να σε αγκαλιάζω όταν αγχώνεσαι

και να σε κρατάω όταν πονάς

και να σε θέλω όταν σε μυρίζω

και να σε προσβάλλω όταν σε αγγίζω

και να κλαψουρίζω όταν είμαι δίπλα σου

και να κλαψουρίζω όταν δεν είμαι

και να μου τρέχουν τα σάλια στο στήθος σου

και να σε πνίγω τη νύχτα

και να κρυώνω όταν παίρνεις την κουβέρτα

και να ζεσταίνομαι όταν δεν την παίρνεις

και να λιώνω όταν χαμογελάς

και να διαλύομαι όταν γελάς

και να μην καταλαβαίνω γιατί νομίζεις ότι σε απορρίπτω

όταν δε σε απορρίπτω

και να αναρωτιέμαι πως σου πέρασε απ’ το μυαλό

ότι θα μπορούσα

ποτέ να σ’ απορρίψω

και να αναρωτιέμαι ποιος είσαι

αλλά να σε δέχομαι ούτως ή άλλως

και να σου λέω για το μαγεμένο ξωτικό του δάσους

που διέσχισε πετώντας τον ωκεανό επειδή σε αγαπούσε

και να σου γράφω ποιήματα

και να αναρωτιέμαι γιατί δε με πιστεύεις

και να αισθάνομαι κάτι τόσο βαθύ

που να μη βρίσκω λόγια να το περιγράψω

και να θέλω να σου αγοράσω ένα γατάκι

το οποίο θα ζηλεύω επειδή θα το προσέχεις περισσότερο από μένα

και να σε κρατάω στο κρεβάτι όταν πρέπει να φύγεις

και να κλαίω σα μικρό παιδί όταν τελικά το κάνεις

και να διώχνω τις κατσαρίδες

και να σου αγοράζω δώρα που δε θέλεις

και να τα παίρνω πάλι πίσω

και να σου ζητάω να με παντρευτείς

και να λες πάλι όχι

αλλά να συνεχίζω να στο ζητάω

επειδή αν και νομίζεις ότι δεν το εννοώ

πάντα το εννοούσα από την πρώτη φορά που στο ζήτησα

και να περιπλανιέμαι στην πόλη

με τη σκέψη πως είναι άδεια χωρίς εσένα

και να θέλω ό,τι θέλεις

και να νομίζω ότι χάνω τον εαυτό μου

αλλά να ξέρω πως είμαι ασφαλής μαζί σου

και να σου λέω για τη χειρότερη πλευρά μου

και να προσπαθώ να δώσω τον καλύτερο εαυτό μου

επειδή δεν αξίζεις τίποτα λιγότερο

και να απαντάω στις ερωτήσεις σου

όταν θα προτιμούσα να μην το κάνω

και να σου λέω την αλήθεια

όταν στην πραγματικότητα δεν το θέλω

και να προσπαθώ να είμαι ειλικρινής

επειδή ξέρω ότι το προτιμάς

και να νομίζω ότι όλα έχουν τελειώσει

αλλά να κρατιέμαι για δέκα λεπτά ακόμα

πριν με πετάξεις έξω από τη ζωή σου και ξεχάσω ποια είμαι

και να προσπαθώ να σε πλησιάσω

επειδή είναι όμορφα να σε μαθαίνω και αξίζει τον κόπο

και να σου μιλάω κακά γερμανικά και εβραϊκά χειρότερα

και να σου κάνω έρωτα στις τρεις το πρωί

και κάπως

με κάποιο τρόπο

να σου εκφράζω έστω και λίγο

τον ακάθεκτο

τον ακατάλυτο

τον ακατάσβεστο

τον μεταρσιωτικό

τον ψυχαναλυτικό

τον άνευ όρων

τον τα πάντα πληρούντα

τον δίχως τέλος και δίχως αρχή,

ερωτά μου για σένα».

Δες κι αυτό: 10 ποιήματα που θα σε κάνουν να λατρέψεις την ποίηση