Η «κουλτούρα της βιασύνης» μπορεί να οδηγήσει σε burn out - Πώς μπορείτε να το καταπολεμήσετε;

Σήμερα το πρωί διαβάσαμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στο National Geographic και η αλήθεια είναι ότι ταυτιστήκαμε. Πολύ. Αρκετά. Ίσως να νιώσαμε μάλιστα ότι καθρεφτιστήκαμε.

Το συγκεκριμένο δημοσίευμα μιλάει για την «κουλτούρα της βιασύνης» και σίγουρα δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις για το φαινόμενο. Το ζούμε καθημερινά, ειδικά εμείς που διαμένουμε στα μεγάλα αστικά κέντρα. Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια της ημέρας, πιάνω τον εαυτό να «τρέχει» για να προλάβει κάτι, ακόμη και αν έχω φέρει εις πέρας όλες μου τις υποχρεώσεις. Το αποτέλεσμα; Burn out, άγχος, ψυχική και σωματική κούραση. Το συγκεκριμένο φαινόμενο και τις επιπτώσεις του, εξηγούν πολύ ωραία στο εν λόγω κείμενο οι επιστήμονες.

Σε έναν όλο και πιο ταχύ κόσμο που ανταμείβει την αμεσότητα, η κουλτούρα της βιασύνης θολώνει τη γραμμή ανάμεσα στο τι είναι πραγματικά σημαντικό και τι δεν είναι. Στην εργασία, αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον χειρισμό συχνών αιτημάτων της τελευταίας στιγμής, μη ρεαλιστικές προθεσμίες ή φόρτο εργασίας και την προσδοκία να είναι κάποιος διαθέσιμος ακόμα και μετά από το πέρας του 8ώρου.

Στην προσωπική ζωή, οι εκδηλώσεις της κουλτούρας της βιασύνης, περιλαμβάνουν την υπερβολική επέκταση στις σχέσεις, τον συχνό έλεγχο των ενημερώσεων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από φόβο μήπως χάσετε και την άμεση ανταπόκριση σε κλήσεις και μηνύματα, ακόμη και όταν δεν είναι εφικτό.

Η συνεχής βιασύνη και η ανείπωτη προσδοκία να είμαστε πάντα «ενεργοί» επαγγελματικά και προσωπικά μπορούν να δημιουργήσουν μια κατάσταση αυξημένης εγρήγορσης. Αυτή η υπερεπαγρύπνηση αυξάνει σημαντικά το στρες και το άγχος, όπως αναφέρει ο Joel Frank, κλινικός ψυχολόγος με έδρα το Λος Άντζελες και ιδιοκτήτης της Duality Psychological Services.

Σύμφωνα με την έκθεση Stress in America 2023 της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, σχεδόν το ένα τέταρτο των ενηλίκων αναφέρει ότι αισθάνεται υψηλά επίπεδα στρες μετά την πανδημία, σημειώνοντας αύξηση 19% εκατό από το 2019. Οι νεότεροι ενήλικες πλήττονται χειρότερα, με σχεδόν το ήμισυ της Gen Z και περισσότερο από το ένα τρίτο των millennials να αναφέρουν ότι αισθάνονται άγχος ή άγχος όλες ή τις περισσότερες φορές.

«Το άγχος, με τη σειρά του, τροφοδοτεί την επείγουσα ανάγκη, δημιουργώντας έναν κύκλο όπου το καθένα ενισχύει το άλλο», τονίζει ο Frank.

Τα επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα του να είσαι «πάντα ενεργός»

Το να είσαι μέρος της κουλτούρας αυτής συχνά απαιτεί πολλαπλές εργασίες. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν διαθέτει τη νευρογνωστική αρχιτεκτονική για να εκτελέσει δύο ή περισσότερες εργασίες ταυτόχρονα. Έτσι, κάθε φορά που κάνουμε πολλές εργασίες ταυτόχρονα, στην πραγματικότητα επιβραδύνεται ο εγκέφαλος και μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα έως και 40%.

Εκτός αυτού, «η έλξη για απόσπαση της προσοχής που οδηγεί τις περισσότερες πολλές εργασίες μπορεί να είναι δύσκολο να αποκλειστεί», λέει η Friederike Fabritius, νευροεπιστήμονας και συγγραφέας του The Brain-Friendly Workplace. «Ως αποτέλεσμα, μπορεί να δυσκολευτείτε να εστιάσετε ακόμη και όταν δεν κάνετε πολλές εργασίες».

Εν τω μεταξύ, η συνεχής υπερδιέγερση – ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην κουλτούρα της βιασύνης – απευαισθητοποιεί το σύστημα ντοπαμίνης σας. Εν ολίγοις, σε όσο μεγαλύτερη υπερδιέγερση είσαι, τόσο λιγότερη χαρά μπορείς να νιώσεις, λέει ο Fabritius.

Επίσης, εμποδίζει την αναστοχαστική σκέψη. Όταν ο εγκέφαλος κατακλύζεται από τη συνεχή ανάγκη να επεξεργάζεται πληροφορίες και να παίρνει αποφάσεις γρήγορα, συχνά καταφεύγει σε ρηχές σκέψεις. Αυτό θέτει σε κίνδυνο την ικανότητά σας να ασχολείστε με βαθιά δουλειά, η οποία απαιτεί μακρές περιόδους συγκέντρωσης χωρίς περισπασμούς, λέει ο Frank.

Με την πάροδο του χρόνου, η καλλιέργεια επείγουσας ανάγκης μπορεί επίσης να είναι επιζήμια για τη σωματική υγεία. Μια ψευδής αίσθηση του επείγοντος ξεγελά το σώμα να αντιδράσει σαν να βρίσκεται σε μια απειλητική κατάσταση, ενεργοποιώντας την απάντηση «μάχομαι ή φεύγω». Η αναπνοή σας γίνεται πιο γρήγορη, η αρτηριακή σας πίεση και ο καρδιακός σας ρυθμός ανεβαίνουν και χάνετε την ικανότητα να ρυθμίζετε τα συναισθήματα, λέει ο David Rabin, νευροεπιστήμονας και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας τεχνολογίας υγείας Apollo Neuro με έδρα το Σαν Φρανσίσκο.

Σύμφωνα με τον Rabin, μια υπερδραστήρια αντίδραση μάχης ή φυγής συμβάλλει στην υπέρταση, τη στέρηση ύπνου, την υψηλή χοληστερόλη και τις φλεγμονώδεις διαταραχές.

Αντιμετώπιση της «κουλτούρας της βιασύνης»

Για να αποφύγετε την παγίδα του επείγοντος, ο Φρανκ συνιστά να κάνετε παύση για μερικές στιγμές πριν αναλάβετε δράση κάθε φορά που εμφανίζεται κάτι. «Σας επιτρέπει να κάνετε ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσετε εάν αυτή η απαίτηση για προσοχή ευθυγραμμίζεται με τις προτεραιότητές σας», λέει.

Ο καθορισμός σαφών προσδοκιών στις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις μπορεί επίσης να βοηθήσει στο σχεδιασμό, την ιεράρχηση και την επίλυση προβλημάτων χωρίς να προκαλεί ψευδή επείγοντα χαρακτήρα, λέει ο Peter Economou, διευθυντής του προγράμματος Behavioral Health and Sport Psychology στο Πανεπιστήμιο Rutgers και συγγραφέας του Mindfulness Workbook for Beginners.

Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε την κουλτούρα του επείγοντος είναι να συμμετέχετε τακτικά σε δραστηριότητες που σας υπενθυμίζουν ότι δεν υπάρχει βιασύνη, προσθέτει ο Rabin.

Συνιστά «τις τέσσερις πρακτικές ελέγχου» για να ηρεμήσετε και να ανανεώνεστε κάθε φορά που αισθάνεστε βιαστικοί, καταβεβλημένοι ή υπερδιέγερτοι—σκόπιμη αναπνοή, ακρόαση, κίνηση και άγγιγμα.

Η θέσπιση σαφών ορίων, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών, είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την αποφυγή ψευδούς επείγουσας ανάγκης που προκύπτει από παράλογες προσδοκίες, υπερβολική δέσμευση και πολλαπλές εργασίες.

Η ιεράρχηση μεμονωμένων εργασιών όποτε είναι δυνατόν είναι μια άλλη αποτελεσματική στρατηγική για την επίτευξη σαφούς εστίασης και βελτιωμένης παραγωγικότητας.

Εάν θεωρείτε ότι είναι δύσκολο να ολοκληρώσετε μια μεμονωμένη εργασία, ο Fabritius προτείνει τη χρήση χρονικών φραγμών για να εστιάσετε αποκλειστικά σε μια εργασία για μια συγκεκριμένη περίοδο πριν προχωρήσετε στην επόμενη. «Η ικανοποίηση της ολοκλήρωσης κάθε χρονικού αποκλεισμού θα πρέπει να σας δώσει μια δόση ντοπαμίνης, όπως και η προοπτική να αντιμετωπίσετε το επόμενο “νέο” έργο», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η Ida Taghavi, κλινική ψυχολόγος με το Williamsburg Therapy Group στη Νέα Υόρκη, συνιστά την εξάσκηση της ενσυνειδητότητας για την αύξηση της επίγνωσης, της συναισθηματικής ρύθμισης και της ανοχής στο στρες.

Η ενσυνειδητότητα είναι η μη επικριτική επίγνωση και η αποδοχή των παρόντων εμπειριών. «Προσφέρει μια ευκαιρία να αναλογιστούμε και να επιλέξουμε απαντήσεις που θεωρούμε πιο αποτελεσματικές και ευθυγραμμισμένες με τις προθέσεις και τις αξίες μας», λέει.

Η ενσυνειδητότητα δημιουργεί ένα ρυθμιστικό διαχωρισμό ανάμεσα σε ένα ερέθισμα, όπως μια σκέψη, ένα συναίσθημα ή μια φυσική αίσθηση, και την απάντησή μας σε αυτό. «Αυτός ο χώρος διαταράσσει τις συνήθεις αντιδράσεις που μπορεί να είναι καταστροφικές, όπως η συναισθηματική απορρύθμιση ή η αποφυγή, οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές ή τα αρνητικά πρότυπα σκέψης», συμπληρώνει η Taghavi.

Επιπλέον, «η παρατήρηση εσωτερικών εμπειριών χωρίς αντίσταση δημιουργεί χώρο για να περάσουν αναπόφευκτα, κάτι που μπορεί να ρυθμίσει τα συναισθήματα και να αυξήσει την ανοχή στη στενοχώρια», συμβουλεύει η Taghavi.

Με πληροφορίες από National Geographic

Διαβάστε ακόμη:

• Το δικαίωμα της άμβλωσης σε όλο τον κόσμο: Μία πλήρης επισκόπηση της νομοθεσίας κάθε χώρας
• Πώς το TikTok σε κάνει να ψωνίζεις πράγματα που «δεν ήξερες ότι χρειάζεσαι»;
• Βιώνοντας burnout όταν είσαι φοιτητής – Πώς θα το αντιμετωπίσεις