Πανελλήνιες 2023: Διαγωνίσματα προσομοίωσης για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας

Πανελλήνιες 2023: Οκτώ μέρες πριν ξεκινήσουν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις, το neolaia.gr σας παρουσιάζει προτεινόμενα θέματα για το πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα γενικής παιδείας «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία».

Ο χρόνος για τις Πανελλήνιες 2023 έχει αρχίσει να «μετράει» αντίστροφα. Η μεγάλη ημέρα της έναρξης των πανελλαδικών πλησιάζει με τους υποψήφιους και τις υποψήφιες να προετοιμάζονται πυρετωδώς κάνοντας τις απαραίτητες επαναλήψεις της ύλης των μαθημάτων στα οποία θα εξεταστούν πανελλαδικώς, προκειμένου να εισαχθούν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024 στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το neolaia.gr σε app: Κατεβάστε το σε Android και iOS

Λίγο πριν τις φετινές πανελλαδικές πραγματοποιήθηκαν οι Εκλογές 2023, στις 21η Μαΐου, από τις οποίες δεν προέκυψε σχηματισμός κυβέρνησης και έτσι οδηγούμαστε εκ νέου στις κάλπες την 25η Ιουνίου

Ωστόσο, το πρόγραμμα των Πανελληνίων 2023 παρέμεινε ως έχει και δεν επηρεάζεται. Έτσι, οι Πανελλήνιες 2023 ξεκινούν την 1η Ιουνίου για τους υποψήφιους και τις υποψήφιες των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ), ενώ στις 2 Ιουνίου έχει οριστεί η ημερομηνία έναρξης των πανελλαδικών για τους υποψήφιους και τις υποψήφιες των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ).

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, «το πρόγραμμα των Πανελληνίων δεν επηρεάζονται καθόλου, γίνονται όλα κανονικότητα».

Πανελλήνιες 2023: Δεν επηρεάζονται από τις δεύτερες εκλογές (ΒΙΝΤΕΟ)

Το κλείσιμο των σχολείων έχει ήδη πραγματοποιηθεί, καθώς ως ημερομηνία λήξης των μαθημάτων των ημερησίων και εσπερινών Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων, Λυκείων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και Λυκείων των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων – Λυκείων (δημόσιων και ιδιωτικών) της χώρας, ορίστηκε η 18η Μαΐου 2023, ημέρα Πέμπτη.

Έπειτα, ακολουθούν οι προαγωγικές εξετάσεις οι οποίες θα ολοκληρωθούν πριν την έναρξη των Πανελληνίων. Συγκεκριμένα, οι απολυτήριες εξετάσεις των μαθητών/τριών της Γ’ τάξης Ημερησίων και Εσπερινών ΓΕΛ διεξάγονται από την Τρίτη 23 Μαΐου 2023 έως την Τρίτη 30 Μαΐου 2023. Η ημερομηνία έκδοσης αποτελεσμάτων ορίστηκε έως την Τετάρτη 31 Μαΐου 2023.

To neolaia.gr, σε συνεργασία με τα Φροντιστήρια ΠΑΠΑΔΕΑ σας έχει εξασφαλίσει προτεινόμενα θέματα προσομοίωσης για το μάθημα γενικής παιδείας, «Νεοελληνική Γλώσσας και Λογοτεχνία».

Υπενθυμίζεται ότι το μάθημα είναι γενικής παιδείας, κάτι που σημαίνει ότι σε αυτό εξετάζονται όλοι οι υποψήφιοι/υποψήφιες των Πανελληνίων εξετάσεων ανεξαρτήτως ομάδας προσανατολισμού. Μάλιστα, πρόκειται για το μάθημα που θα «σημάνει» την έναρξη των Πανελληνίων εξετάσεων στα ΓΕΛ στις 2 Ιουνίου.

Πανελλήνιες 2023: Διαγωνίσματα προσομοίωσης για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας

Διαγώνισμα 1

Ακολουθούν τα προτεινόμενα θέματα:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ)
Γ΄ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΛ

Κείμενο 1

Υπερτουρισμός: Απειλή ή φόβητρο;

Το παρακάτω απόσπασμα είναι αντλημένο από το βιβλίο του Αλέξη Χατζηδάκη «Όψεις τουρισμού – Δεκαοχτώ δοκίμια για την τουριστική ανάπτυξη, τον σχεδιασμό του χώρου και την αρχιτεκτονική», Cube Art Editions, 2020.

Τα τελευταία χρόνια έχει αναβιώσει η πρόσληψη του τουριστικού φαινομένου από ορισμένες ομάδες πληθυσμού ως «κατάρας» που απειλεί την κοινωνική συνοχή, το τοπίο, το περιβάλλον και το κλίμα, την αισθητική αρμονία των προορισμών, την ισορροπία της
πολεοδομικής και χωροταξικής διάρθρωσης ή, ακόμη, τα οικονομικά συμφέροντα των τοπικών επιχειρήσεων ή των παραδοσιακών επαγγελμάτων, τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων στους τόπους υποδοχής. Ενώ οι ωφέλειες από την ανάπτυξη και τη
διάχυση των τουριστικών δραστηριοτήτων σε ευρεία γεωγραφική κλίμακα είναι ορατές και γενικά αποδεκτές, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών, την τόνωση της απασχόλησης με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την εξισορρόπηση του ισοζυγίου πληρωμών, την προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης, από την άλλη μεριά τα θετικά στοιχεία παρακάμπτονται, όταν δεν αγνοούνται, και έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Υποκύπτουν, υποτασσόμενα στη λογική της δαιμονοποίησης, του φόβου απέναντι στην αλλαγή, στο καινούργιο, στο ξένο, στο άλλο.

Έτσι εμφανίστηκε ένα νέο «φάντασμα να πλανιέται πάνω από την Ευρώπη» τον 21 ο αιώνα, ο «υπερτουρισμός», δηλαδή όταν η υπερβολική και απρογραμμάτιστη διόγκωση και εξάπλωση του φαινομένου μαζικών τουριστικών ροών επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και στην ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών. O υπερτουρισμός δεν είναι βέβαια καινούργιο φαινόμενο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού χαρακτηρίζει μάλιστα τον όρο ως «buzzword 1 », που χρησιμοποιείται στη θέση υφιστάμενων εννοιών για τη διαχείριση του τουριστικού κορεσμού και της τουριστικής φέρουσας ικανότητας. Διότι κάποιο πραγματικό και σοβαρό αίτιο είχε υπάρξει που ανάγκασε π.χ. την Ισπανία γύρω στα 1980 να πάρει μέτρα για να ανακόψει την καλπάζουσα και αλόγιστη οικοδόμηση ενός μετώπου ξενοδοχειακών συγκροτημάτων στις παραλιακές περιοχές ή να κατεδαφίσουν ξενοδοχεία και να επιβάλουν φόρο στους αφικνούμενους τουρίστες στη Μαγιόρκα το 2000 και να υιοθετήσουν τον αναπροσανατολισμό της τουριστικής ανάπτυξης από την ποσοτική μεγέθυνση στην ποιοτική αναβάθμιση.

1. Λέξη ή φράση η οποία γίνεται δημοφιλής για κάποιο χρονικό διάστημα και χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένο πλαίσιο με συγκεκριμένη σημασία, συνήθως για λόγους εντυπωσιασμού.

Κείμενο 2

Διαδικτυακή διαφήμιση και κατασκευή τουριστικών προορισμών: η περίπτωση του

Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού

Απόσπασμα από την ομώνυμη διδακτορική διατριβή της Έλλης Βάζου, η οποία εκπονήθηκε στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2018.

Οι ειδικοί του τουριστικού μάρκετινγκ κάνουν πλέον λόγο για αλλαγή στη συμπεριφορά των ταξιδιωτών: Όσοι ψάχνουν στο διαδίκτυο αναζητώντας περισσότερη πληροφόρηση για να καλύψουν τις ανάγκες τους τείνουν να καταναλώνουν περισσότερο στον προορισμό που, τελικά, επιλέγουν. Αυτό σημαίνει ότι οι φορείς διαχείρισης του κάθε προορισμού (οι εθνικοί οργανισμοί τουρισμού) θα πρέπει μέσα από τις διαδικτυακές τους πύλες και το πολυμεσικό και πολυτροπικό περιεχόμενο που δημιουργούν να μπορούν να
προβλέπουν τις ανάγκες καταναλωτών διαφορετικής ηλικίας, γένους, εθνικότητας, μορφωτικού επιπέδου και τρόπου ζωής, οι οποίοι αναζητούν επιθυμητούς προορισμούς μέσα από διαφορετικά κανάλια (πύλες, ιστολόγια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Ήδη από
το 1998, ο Buhalis αναφέρεται στην πληθώρα των διαδικτυακών καναλιών αναζήτησης, όπου συμπεριλαμβάνονται τα διαδικτυακά τουριστικά πρακτορεία όπως η Expedia, μηχανές αναζήτησης, όπως η Google, Web2.0 πύλες, όπως το Trip Advisor, ιστοσελίδες
όπου δίνεται η δυνατότητα σύγκρισης τιμών (π.χ. Kelkoo), τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κτλ. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι οι τουρίστες έχουν γίνει και πιο ανεξάρτητοι στην αναζήτησή τους – κάτι που αυξάνει τον βαθμό απαιτητικότητάς τους σε σχέση με το τι επιθυμούν να τους προσφέρει ο κάθε προορισμός. Εκμεταλλευόμενοι τον αριθμό των διαθέσιμων ΤΠΕ, έχουν μεταμορφωθεί σε δικτυωμένους καταναλωτές που βρίσκονται σε αναζήτηση πολύτιμων, τεχνολογικά προηγμένων εμπειριών.

[…]Χρήσιμο είναι στο σημείο αυτό να τονιστεί η διαφορά μεταξύ ταξιδιώτη/τουρίστα. Ο O’ Reilly χρησιμοποιεί τη διαφοροποίηση του Brown, ο οποίος υποστηρίζει ότι ο τουρισμός χαρακτηρίζεται από την τάση αναζήτησης της αυθεντικότητας στο «Άλλο» και του αυθεντικού εαυτού μέσα από την εμπειρία. Οι χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες που έχουν καταστήσει εφικτά τα ταξίδια σε ολόκληρο τον κόσμο, για ένα μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου, έδωσαν τη δυνατότητα να αυξηθεί ραγδαία αυτή η μετακίνηση σε χιλιάδες εξωτικά «Άλλα» συμπυκνώνοντας τον τόπο και τον χρόνο. Σε μία μέρα μπορούμε να βρεθούμε στην άλλη πλευρά του πλανήτη με το αεροπλάνο. Με το διαδίκτυο σε μία στιγμή.

Έτσι γεννήθηκε και η θετική έννοια του «ταξιδιώτη» (traveller) σε αντίθεση με την αρνητική του «τουρίστα». Ο πρώτος χρησιμοποιείται κυρίως από τους back packers. Σε αυτό το πλαίσιο συναντώνται ιδανικά όπως ανεξαρτησία, κινητικότητα και ελευθερία. Υποδεικνύεται ότι το ταξίδι είναι ο σκοπός, όχι το να φτάσεις στον προορισμό. Ένας όρος που επαναφέρει μνήμες από τους πρώτους Ευρωπαίους ταξιδιώτες όταν η περιπέτεια και η εξερεύνηση ήταν ενδείξεις γενναιότητας και σπουδαίων επιτευγμάτων. Ο ταξιδιώτης, επίσης, συγκεντρώνει πολιτιστικό και συμβολικό κεφάλαιο, κάτι που ο τουρίστας δεν κάνει. Η γενικότερη εξίσωση είναι για τον O’ Reilly ως εξής: Ο τουρίστας είναι ο προορισμός· ο ταξιδιώτης είναι το ταξίδι.

Κείμενο 3

Λυόμενο

Το παρακάτω είναι απόσπασμα από το ομώνυμο ποίημα της Κικής Δημουλά (1931 – 2020), το οποίο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στη συλλογή «Χαίρε ποτέ» και κατόπιν στον συγκεντρωτικό τόμο «Ποιήματα», εκδόσεις Ίκαρος, 2011.

Ένα ελαφρύ ξεβαφτικό
περνιέται μόνη της η θάλασσα
πέφτουν εκείνα τα σκληρά
λέπια του βαθυγάλαζου

Των βουνών οι κορυφές έχουν πιαστεί
στα δίχτυα της αχλής.

Βρίσκεται ο ουρανός σε αμηχανία
Πώς να ξεκολλήσει από πάνω του
το αίσθημα της γης πως τον κρατάει.

Γύρισε και ο Σεπτέμβρης από τις διακοπές.
Τελευταίος. Με το τελευταίο δρομολόγιο
του κατάφορτου Αυγούστου: τσουμπλέκια
ποδήλατα ψησταριές ψυγεία ονόματα

ξεφούσκωτα κυμάτων αφρολέξ κελαρύσματα
ορεινών χωριών δεμένα σε πτυσσόμενα πλατάνια.
Και πολλά δέρματα. Τέλεια κατεργασμένα
στον ήλιο. Για εξαγωγή.

Μερικοί ξέχασαν τελείως να γυρίσουν.
Οψόμεθα.

Πανελλήνιες 2023: Το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου στους υποψηφίους

ΘΕΜΑΤΑ

ΘΕΜΑ 1 (μονάδες 20)

Σε ένα κείμενο 50-60 λέξεων παρουσιάστε τη διαφορά του ταξιδιώτη από τον τουρίστα όπως παρουσιάζεται στο κείμενο 2.

ΘΕΜΑ 2 (μονάδες 35)

Ερώτημα 1ο (μονάδες 15)

Στο Κείμενο 1 αναφέρεται ότι: «εμφανίστηκε ένα νέο “φάντασμα να πλανιέται πάνω από την Ευρώπη” τον 21ο αιώνα, ο “υπερτουρισμός”, δηλαδή όταν η υπερβολική και απρογραμμάτιστη διόγκωση και εξάπλωση του φαινομένου μαζικών τουριστικών ροών επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και στην ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών.» Πώς «απαντά» σε αυτές τις θέσεις το Κείμενο 2; Να απαντήσεις, τεκμηριωμένα σε 60-70 λέξεις.

Μονάδες 15

Ερώτημα 2o (μονάδες 10)

Στο Κείμενο 1 να εντοπίσεις ένα σημείο στο οποίο ο συγγραφέας οργανώνει τον λόγο του με ορισμό (μονάδες 2), να παραθέσεις, με συντομία, τον όρο που επεξηγεί (μονάδες 4) και να εξηγήσεις πώς η θέση του ορισμού σχετίζεται με τον τρόπο οργάνωσης του κειμένου (μονάδες 4).

Μονάδες 10

Ερώτημα 3o (μονάδες 10)

Στο Κείμενο 1 πρόθεση του συγγραφέα είναι να κατευθύνει τον αναγνώστη, προκειμένου να υιοθετήσει μια θετική στάση προς μία περισσότερο ελεγχόμενη τουριστική ανάπτυξη. Να εξηγήσεις, με συντομία, πώς η χρήση αξιολογικών επιθέτων, η αντίθεση και η μεταφορική λειτουργία της γλώσσας υπηρετούν την παραπάνω πρόθεση παραθέτοντας και
από ένα σχετικό παράδειγμα.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 15)

Να αναπτύξεις το θέμα που, κατά τη γνώμη σου, πραγματεύεται το Κείμενο 3, στηρίζοντας την ερμηνεία σου σε τρεις κειμενικούς δείκτες. Ποιες σκέψεις και συναισθήματα σου δημιουργεί η ανάγνωση του Κειμένου (150-200 λέξεις);

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4 (μονάδες 30)

Διαβάζετε στην τάξη σας το κείμενο 1 στο οποίο παρουσιάζεται η άποψη ότι ο υπερτουρισμός αποτελεί «κατάρα» για τη ζωή των κατοίκων. Σε άρθρο σας στο ιστολόγιο του σχολείου (350-400 λέξεις) παρουσιάζετε α) τις συνέπειες του υπερτουρισμού και β)
τρόπους με τους οποίους μπορούμε να πετύχουμε τον « αναπροσανατολισμό της τουριστικής ανάπτυξης από την ποσοτική μεγέθυνση στην ποιοτική αναβάθμιση».

Μονάδες 30

Βρείτε τα προτεινόμενα θέματα εδώ.

Βρείτε τις απαντήσεις στα προτεινόμενα θέματα εδώ.

Διαγώνισμα 2

Ακολουθούν τα προτεινόμενα θέματα:

Κείμενο 1

Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα και οι κίνδυνοι που κρύβουν

Το κείμενο (διασκευασμένα αποσπάσματα) της κλινικής διαιτολόγου-διατροφολόγου Ειρήνης Χριστάκη που ακολουθεί, έχει αντληθεί από την ιστοσελίδα: https://runnermagazine.gr/ygeia/diatrofi/21446/ta-metallagmena-trofima-ke-i-kindini-pou-krivoun/ δημοσίευση: 23.6.2014.)

Η γενετική τροποποίηση στις αγροτικές καλλιέργειες, αλλά και στο ζωικό βασίλειο, δενείναι κάτι τόσο καινούριο όσο θα φανταζόταν κανείς. Τόσο το μπόλιασμα των δέντρων, όσο και η διασταύρωση ζώων είναι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται φυσικά εδώ και εκατοντάδες χρόνια έτσι ώστε με την αλλαγή των ιδιοτήτων τους οι οργανισμοί αυτοί να προσαρμόζονται πιο εύκολα σε νέο περιβάλλον. Οι μηχανισμοί αυτοί, όμως, είναι φυσικοί, ενώ στα σύγχρονα γενετικώςτροποποιημένα τρόφιμα, οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί είναι τεχνητοί και δεν αφορούν ράτσες του ίδιου είδους, αλλά διασταύρωση γονιδίων πολύ διαφορετικών οργανισμών. Τα ερωτήματα που τίθενται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια είναι κατά πόσο αυτά τα προϊόντα έχουν εισχωρήσει στη διατροφή μας και πόσο επικίνδυνα μπορεί να είναι για την υγεία μας.

Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα μεταβάλλεται διαρκώς και θεωρείται η πιο αυστηρή παγκοσμίως. Μετά από έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2005 και με συναίνεση της κάθε χώρας ξεχωριστά, επιτρέπεται η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. […]

Ο βασικός κανόνας που ισχύει στην Ευρώπη είναι ότι οποιοδήποτε τρόφιμο περιέχει περισσότερο από 0,9% γενετικά τροποποιημένα συστατικά, θα πρέπει αυτό να αναγράφεται στην ετικέτα του. Αυτός ο κανόνας έχει δύο όψεις για τον καταναλωτή. Από την μια πλευρά, δεν του επιτρέπει να γνωρίζει αν το τρόφιμο που καταναλώνει, περιέχει έστω και μικρές ποσότητες γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, και από την άλλη, υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις – ακόμα και στην Ελλάδα – που έχουν ανιχνευτεί μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από τις επιτρεπόμενες, χωρίς αυτό να αναγράφεται στην ετικέτα του τροφίμου.

Πέρα όμως, από την τυπική πλευρά της αναγραφής των γενετικά τροποποιημένων συστατικών στις ετικέτες τροφίμων, αυτό που έχει σημασία είναι κατά πόσο αυτά τα τρόφιμα είναι επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες που διερευνούν την επίδραση αυτών των τροφίμων στην υγεία των ζωικών οργανισμών, με τις περισσότερες από αυτές να έχουν γίνει σε επίμυες (αρουραίους). Σύμφωνα με τις ανασκοπήσεις της Αμερικάνικης Ακαδημίας Περιβαλλοντικής ιατρικής, οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για τους ζωικούς οργανισμούς τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αφορούν αλλεργικές αντιδράσεις,
προβλήματα στο αναπαραγωγικό και το γαστρεντερικό σύστημα, στους νεφρούς, στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στην παραγωγή ορμονών όπως η ινσουλίνη. […] Επίσης, προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι ένας από τους κινδύνους που εγκυμονούν τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι να αναμιχθούν κομμάτια του DNA τους στους ζωικούς ιστούς – χωρίς να μπορεί κανείς να
προβλέψει τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η διαδικασία. […] Κρίνεται απαραίτητο όμως αυτές οι μελέτες να εξελιχθούν, για να μπορεί κανείς να πει ότι είναι ασφαλή ή μη τρόφιμα. Οι ενδείξεις από τις έρευνες που έχουν γίνει προς το παρόν υποδεικνύουν την αποφυγή τους.

Κείμενο 2

Ντομάτες γεμιστές (με ορμόνες)

Το κείμενο (απόσπασμα) που ακολουθεί, έχει αντληθεί από το βιβλίο της Λένας Διβάνη με τίτλο «Αγάπη μου, συρρίκνωσα την Ελλάδα» (Καστανιώτης, Αθήνα, 1 η έκδοση 2013), σελ. 116-118.

Μια φορά κι έναν καιρό, όταν ήμουν παιδί στον Βόλο κι έπιανε καλοκαιράκι, έκανα μεγάλη χαρά από μέσα μου: πλησίαζε η ώρα να φάω ντομάτες γεμιστές. Εκείνη την εποχή, δόξα τω Θεώ, δεν υπήρχαν ντομάτες θερμοκηπίου – άσε που και να υπήρχαν, ο μπαμπάς μου ο υγιεινιστής 1 δε θα τις έβαζε με τίποτα στο σπίτι μας. Οπότε την ντομάτα την γεμίζαμε μόλις ωρίμαζε – στην ώρα της
σαν Ελβετίδα στο χωράφι που την σπείρανε. Το άρωμά της καθώς την άδειαζε η μαμά μου μού ‘χει μείνει αλησμόνητο: ξινούτσικο, δροσερούτσικο, γλυκούτσικο, μοναδικό. Μαζί με την καρπουζομυρωδιά, οι δύο επικρατέστερες στα καλλιστεία καλοκαιρινών μυρωδιών παιδικής ηλικίας νομίζω.

Τα χρόνια πέρασαν, μεγάλωνα συνεχώς κι έφτασα να γίνω φοιτήτρια στην Αθήνα πια. Η ντομάτα μεγάλωσε κι εκείνη. Αλλά – αντίθετα μ’ εμένα – ανόσταινε. Αν σου δένανε τα μάτια και σου δίνανε να δοκιμάσεις, δεν καταλάβαινες αν ήταν ντομάτα ή αγγούρι, βρε παιδί μου. Στην αρχή έκανα παράπονα στον μανάβη μου: «Σαν αγγούρι είναι, κύριε Μάκη», του έλεγα. «Ε, δε χαίρεσαι», μου’ λεγε αυτός, «δύο σε ένα για τη χωριάτικη, σε γλυτώνει κι απ’ τα έξοδα».

Δεν ήταν μόνο η γεύση το πρόβλημα όμως: ήταν και το μέγεθος. Θυμάμαι ότι πρωτοείδα ντομάτα σαν καρπουζάκι και σκιάχτηκα 2 στη λαϊκή κάτω από το σπίτι μου στην Καλλιδρομίου – νόμιζα ότι ήταν δαιμονισμένη! […] Από τότε ζορίζομαι να καταπιώ ντομάτα θερμοκηπίου. Σκέφτομαι την εικόνα που είδα και με πιάνει μια αποστροφή: να βουτάν τον ανθό μέσα στα χημικά
(ορμόνες και λοιπά) και την άλλη μέρα ο καρπός να ωριμάζει καλπάζοντας σαν τη μαγική φασολιά
του Τζακ: ψεύτικος, άνοστος, φίσκα στα φαρμάκια αλλά πανέμορφος.

Λίγα χρόνια μετά άρχισαν να εξαφανίζονται οι κανονικές ντομάτες. Οι εταιρείες που πουλάνε τους μεταλλαγμένους σπόρους δε θέλουν να μας αφήσουν καμιά επιλογή. Κάτι τρελοοικολόγοι έχουν απομείνει μόνο να κυνηγάνε από χωριό σε χωριό σπόρους κανονικούς, αυτούς που έφτιαξε ο καλός Θεός, που λέει και η κυρα-Γεωργία, για να ‘χουν στο μπαξεδάκι τους.

Η τεχνητή ντομάτα θριάμβευσε και η τεχνητή ζωή το ίδιο. Η μόνη χρήση που μου ‘ρχεται στο μυαλό πια όταν βλέπω ντομάτα είναι να την πετάξω στον εαυτό μου και σε όλους μας που επιτρέψαμε στα πράγματα να φτάσουν ως εδώ…

Κείμενο 3

Το ελάχιστο

Γιώργος Σκαμπαρδώνης (1953 -), Μικροδιήγημα από τη συλλογή «Νοέμβριος», Πατάκης, Αθήνα: 2014.

Διάβαζα ένα τεράστιο μυθιστόρημα που δεν διαβάζεται. Κουράστηκα. Μπάφιασα. Πόθησα την απόλαυση του συμπυκνωμένου ελάχιστου-θυμήθηκα τον παππού μου τον Θόδωρο, που στην Αρετσού της πόλης, κάποτε, επί ώρες έπινε μιαν ολόκληρη νταμιτζάνα ούζο χωρίς ψωμί, χωρίς μεζέ, χωρίς τίποτε, παρά γλείφοντας μόνο το κεφάλι ενός παστωμένου τσίρου.

ΘΕΜΑΤΑ

Το Κείμενο 1 καταλήγει με την επισήμανση: «Οι ενδείξεις από τις έρευνες που έχουν γίνει προς το παρόν υποδεικνύουν την αποφυγή τους (των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων)». Να παραθέσεις σε 60 -70 λέξεις τρεις λόγους που αναφέρει η αρθρογράφος, για τους οποίους θα ήταν συνετό να αποφεύγονται τα μεταλλαγμένα τρόφιμα.

Μονάδες 20

1. Να αξιολογήσεις τον τίτλο του Κειμένου 2 ως προς τη σχέση του με το περιεχόμενο και ως προς την επικοινωνιακή αποτελεσματικότητά του, σε σχέση με την πρόθεση της αρθρογράφου.

(μονάδες 10).

2. Να εντοπίσεις τρία παραδείγματα συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας στο Κείμενο 2 και να εξηγήσεις την επικοινωνιακή τους λειτουργικότητα σε κάθε περίπτωση

(μονάδες 10).

3. Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο πρώτο και ποιο στο δεύτερο κείμενο; Ποια πρόθεση του
συντάκτη δείχνει η κάθε επιλογή;

( 9 μονάδες)

4. Τι δηλώνει η χρήση των σημείων στίξης στα υπογραμμισμένα χωρία; (6 μονάδες)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 3

Να ερμηνεύσεις στο Κείμενο 3 τη στάση του αφηγητή προς την ανάγνωση αξιοποιώντας τρεις σχετικούς κειμενικούς δείκτες. Να εκφράσεις την προσωπική σου σχέση με την ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων. (150-200 λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4

Λαμβάνεις μέρος σε μια διαδικτυακή συζήτηση με μαθητές από διάφορα σχολεία της χώρας στην οποία κάποιοι υποστηρίζουν ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος αλλαγών που οδηγεί σε διατροφικές ακρότητες. Αποφασίζεις να συντάξεις άρθρο έκτασης 350 λέξεων για το θέμα σχολιάζοντας πώς τα προβαλλόμενα από τα ΜΜΕ πρότυπα επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά των εφήβων και προτείνοντας τρόπους με τους οποίους το σχολείο μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

Μονάδες 30

Δείτε τα προτεινόμενα θέματα για το μάθημα της «Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας» εδώ.

Ακολουθούν ενδεικτικές απαντήσεις:

(Επισημαίνεται ότι οι απαντήσεις που προτείνονται για τα θέματα είναι ενδεικτικές. Κάθε άλλη απάντηση, κατάλληλα τεκμηριωμένη, θεωρείται αποδεκτή)

ΘΕΜΑ A
(μονάδες 20)

Λόγοι αποφυγής των μεταλλαγμένων τροφίμων που παραθέτει η αρθρογράφος:

Παρά το γεγονός ότι η γενετική τροποποίηση στις αγροτικές καλλιέργειες και στο ζωικό βασίλειο είναι μηχανισμός περιβαλλοντικής προσαρμογής που χρησιμοποιείται φυσικά εδώ και εκατοντάδες χρόνια, στα σύγχρονα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα, οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί είναι τεχνητοί και διασταυρώνουν γονίδια πολύ διαφορετικών οργανισμών, πράγμα που εγείρει ερωτηματικά για το πόσο επικίνδυνα μπορεί να είναι για την υγεία μας («Η γενετική τροποποίηση … για την υγεία μας»).
Ο κανόνας της αναγραφής των άνω του 0,9% γενετικά τροποποιημένων συστατικών στις ετικέτες των τροφίμων δεν προστατεύει αποτελεσματικά τον καταναλωτή, αφού «δεν του επιτρέπει να γνωρίζει αν το τρόφιμο που καταναλώνει, περιέχει έστω και μικρές ποσότητες γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, και από την άλλη, υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις – ακόμα και στην Ελλάδα – που έχουν ανιχνευτεί μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από τις επιτρεπόμενες, χωρίς αυτό να αναγράφεται στην ετικέτα του τροφίμου».
Βάσει των πολυάριθμων μελετών που έχουν γίνει και σύμφωνα με τις ανασκοπήσεις της Αμερικάνικης Ακαδημίας Περιβαλλοντικής ιατρικής, οι κίνδυνοι που εγκυμονούν τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αφορούν αλλεργικές αντιδράσεις, προβλήματα στο αναπαραγωγικό και το γαστρεντερικό σύστημα, στους νεφρούς, στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στην παραγωγή ορμονών όπως η ινσουλίνη.
Μελέτες δείχνουν ότι ένας από τους κινδύνους που εγκυμονούν τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι να αναμιχθούν κομμάτια του DNA τους στους ζωικούς ιστούς – χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η διαδικασία.
Κρίνεται απαραίτητο οι σχετικές μελέτες να εξελιχθούν, για να μπορεί κανείς να πει ότι είναι ασφαλή ή μη τα μεταλλαγμένα τρόφιμα.

Ερώτημα B1
(μονάδες 10)

Ο τίτλος του Κειμένου 2 («Ντομάτες γεμιστές (με ορμόνες)») συνδέεται στενά με το περιεχόμενο του κειμένου δεδομένου ότι το θέμα του είναι η «εξέλιξη» της φυσικής ντομάτας του παρελθόντος στο μεταλλαγμένο έκτρωμα του παρόντος. Επικοινωνιακά, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός, διότι η εντός παρενθέσεων διευκρίνιση τροποποιεί απρόσμενα το κυριολεκτικό μήνυμα του πρώτου σκέλους (Ντομάτες γεμιστές) και, συνακόλουθα, κατευθύνει τις προσδοκίες του αναγνώστη. Ο αναγνώστης, που θα περίμενε ενδεχομένως να διαβάσει μια συνταγή μαγειρικής ή ένα αφήγημα για κάποιο βίωμα σε σχέση με το συγκεκριμένο φαγητό, τίθεται πλέον μπροστά σε μια σκωπτική καταγγελία της μεταλλαγής των παραδοσιακών ελληνικών φαγητών – πράγμα που αποτελεί και την πρόθεση της αρθρογράφου.

B2.
(Μονάδες 10)

Περιπτώσεις συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας στο Κείμενο 2 και η επικοινωνιακή τους λειτουργικότητα:

στην ώρα της σαν Ελβετίδα: με την παρομοίωση, που παραπέμπει στην ακρίβεια των ελβετικών ρολογιών, υπογραμμίζεται εμφατικά η ακρίβεια της φυσικής ωρίμανσης της ντομάτας που δεν καταλύει τους φυσικούς νόμους και δεν βλάπτει τους καταναλωτές
Μαζί με την καρπουζομυρωδιά, οι δύο επικρατέστερες στα καλλιστεία καλοκαιρινών μυρωδιών παιδικής ηλικίας: με την προσωποποίηση της ευωδιάς της ντομάτας και του καρπουζιού (σαν νικήτριες καλλονές σε παιδικά καλλιστεία) υπογραμμίζεται εμφατικά η προτίμηση των παιδιών αλλοτινών εποχών στα δύο αυτά φυσικά τρόφιμα, που είχαν τη μορφή, το άρωμα και τη γεύση της φύσης πριν καταλήξουμε στα σημερινά τερατόμορφα, άοσμα και άγευστα μεταλλαγμένα
«Σαν αγγούρι είναι, κύριε Μάκη»: με την παρομοίωση τονίζεται ειρωνικά η απουσία γεύσης και αρώματος από τα μεταλλαγμένα τρόφιμα ώστε να παρατηρείται σύγχυση και να μην ξέρουμε πλέον τι τρώμε
ντομάτα σαν καρπουζάκι: με την παρομοίωση καταγγέλεται έμμεσα η μετάλλαξη ως «τερατογένεση»
νόμιζα ότι ήταν δαιμονισμένη!: με την προσωποποίηση υπογραμμίζεται η ανοίκεια όψη των μεταλλαγμένων τροφίμων που προξενούν φόβο σε όσους είναι συνηθισμένοι στις διαστάσεις των φυσικών τροφίμων (πράγμα που ενισχύεται με τη χρήση του θαυμαστικού)
ο καρπός να ωριμάζει καλπάζοντας: η μεταφορά «καλπάζοντας» ειρωνεύεται τους αφύσικους ρυθμούς ωρίμανσης των μεταλλαγμένων καρπών
σαν τη μαγική φασολιά του Τζακ: συνδυαστικά προς τη μεταφορά «καλπάζοντας» η παρομοίωση παραπέμπει στο γνωστό παιδικό παραμύθι «Ο Τζακ και η φασολιά» ενισχύοντας την καταγγελτική ειρωνεία της ωρίμανσης των μεταλλαγμένων τροφίμων
Η τεχνητή ντομάτα θριάμβευσε και η τεχνητή ζωή το ίδιο: η προσωποποίηση λειτουργεί εδώ στο πλαίσιο της αναλογίας για να υπογραμμίσει την επικράτηση της ψεύτικης τεχνητής τροφής και ζωής έναντι της φυσικής και αληθινής. κ.λπ.

Ερώτημα Β3
(μονάδες 9)

Στο πρώτο κείμενο κυριαρχεί το τρίτο ρηματικό πρόσωπο που προσδίδει αντικειμενικότητα και επισημότητα στο λόγο. Στο δεύτερο κείμενο κυριαρχεί το πρώτο πρόσωπο που αποκαλύπτει τον βιωματικό χαρακτήρα του αποσπάσματος και την υποκειμενικότητα των απόψεων του αφηγητή.

Β4
(6 μονάδες)

προσθήκη ενός σχολίου του συντάκτη
επεξήγηση της λέξης επίμυες
αυτούσια μεταφορά των λεγομένων

ΘΕΜΑ 3 (μονάδες 15)

Οποιαδήποτε διαπίστωση από τους/τις μαθητές/-τριες θεωρείται αποδεκτή, εφόσον μπορεί να συσχετιστεί/ τεκμηριωθεί με στοιχεία/ χωρία του κειμένου, χωρίς να δίνεται με τρόπο αυθαίρετο.

Ενδεικτικοί άξονες της απάντησης:

Ο αφηγητής θεωρεί το «ελάχιστο», το κεφάλι ενός παστωμένου τσίρου ως πηγή γευστικής απόλαυσης, σε αντίθεση με ένα εκτενές και κουραστικό μυθιστόρημα, που αποτυγχάνει να του δώσει αισθητική απόλαυση για την οποία κανονικά προορίζεται ως έργο τέχνης. Με αυτή την αναλογία και την ανάμνηση του παππού επιδιώκει να τονίσει την προτίμησή του σε σύντομα («απόλαυση συμπυκωμένου ελάχιστου») λογοτεχνικά κείμενα και όχι εκτενή μυθιστορήματα που κουράζουν («Κουράστηκα. Μπάφιασα») με τις αναλυτικές και λεπτομερείς (για κάποιους ανούσιες) περιγραφές και αφηγήσεις.

Πανελλήνιες 2023: Υποβολή δικαιολογητικών για τoυς διακριθέντες σε Πανελλήνιους Σχολικούς Αθλητικούς Αγώνες

Κειμενικοί δείκτες που αξιοποιούνται:

Αντιθετική χρήση επιθέτων: τεράστιο μυθιστόρημα – συμπυκνωμένου ελάχιστου
Πρωτοπρόσωπη αφήγηση ως αληθοφανής αποτύπωση του προσωπικού βιώματος και της ανάμνησης, ως κατάθεσης της προσωπικής μαρτυρίας.
Επανάληψη και κλιμάκωση: χωρίς ψωμί, χωρίς μεζέ, χωρίς τίποτε, κ.λπ.
Η λιτότητα της αφήγησης για ένα ζήτημα θεμελιώδες, όπως η απλότητα (δημιουργείται έτσι εμφατική αντίθεση).

Η απάντηση στο τρίτο ζητούμενο είναι ελεύθερη, ανάλογα με τις προσωπικές επιλογές των μαθητών/-τριών.

Πανελλήνιες 2023: Το πρόγραμμα για ΓΕΛ, ΕΠΑΛ & ειδικά μαθήματα

Η αρχή για τις Πανελλήνιες 2023 θα γίνει με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.

Ειδικότερα:

Ημερήσια και Εσπερινά ΓΕΛ

Παρασκευή, 2/6/2023 Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γενικής Παιδείας
Τρίτη, 6/6/2023 Αρχαία Ελληνικά, Μαθηματικά, Βιολογία Ο.Π. Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Ο.Π. Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής, Ο.Π. Σπουδών Υγείας
Πέμπτη, 8/6/2023 Λατινικά, Χημεία, Πληροφορική Ο.Π. Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Ο.Π. Σπουδών Υγείας, Ο.Π. Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής
Δευτέρα, 12/6/2023 Ιστορία, Φυσική, Οικονομία Ο.Π. Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ο.Π. Θετικών Σπουδών και Ο.Π. Σπουδών Υγείας, Ο.Π. Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής

Ημερήσια και Εσπερινά ΕΠΑΛ

Πέμπτη, 1/6/2023 Νέα Ελληνικά
Σάββατο, 3/6/2023 Μαθηματικά (Άλγεβρα)
Τετάρτη, 7/6/2023 Ανατομία- Φυσιολογία ΙΙ, Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ), Δίκτυα Υπολογιστών, Αρχές Βιολογικής Γεωργίας
Παρασκευή, 9/6/2023 Ηλεκτροτεχνία 2, Αρχιτεκτονικό Σχέδιο, Ναυτικό Δίκαιο-Διεθνείς Κανονισμοί στη Ναυτιλία-Εφαρμογές, Ιστορία Σύγχρονης Τέχνης
Σάββατο, 10/6/2023 Υγιεινή, Προγραμματισμός Υπολογιστών, Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης (ΑΟΔ), Στοιχεία Μηχανών
Τρίτη, 13/6/2023 Ηλεκτρικές Μηχανές, Σύγχρονες Γεωργικές Επιχειρήσεις, Ναυσιπλοΐα ΙΙ, Ναυτικές Μηχανές
Πέμπτη, 15/6/2023 Τεχνολογία Υλικών, Οικοδομική, Μηχανές Εσωτερικής Καύσης (ΜΕΚ ΙΙ), Ψηφιακά Συστήματα
Παρασκευή, 16/6/2023 Στοιχεία Ψύξης-Κλιματισμού, Κινητήρες Αεροσκαφών, Στοιχεία Σχεδιασμού Κεντρικών Θερμάνσεων

Ειδικά και Μουσικά Μαθήματα για ΓΕΛ και ΕΠΑΛ

Σάββατο, 17/6/2023 Αγγλικά 10.00 πμ
Δευτέρα, 19/6/2023 Γερμανικά 8.30 πμ
Τρίτη, 20/6/2023 Ελεύθερο Σχέδιο 8.30 πμ
Τετάρτη, 21/6/2023 Γραμμικό Σχέδιο 8.30 πμ
Πέμπτη, 22/6/2023 Αρμονία 8.30 πμ
Παρασκευή, 23/6/2023 Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων 16.30 πμ
Σάββατο, 24/6/2023 Μουσική Αντίληψη και Γνώση 12.30 πμ
Δευτέρα, 26/6/2023 Μουσική Εκτέλεση και Ερμηνεία 8.30 πμ
Τρίτη, 27/6/2023 Γαλλικά 8.30 πμ
Τετάρτη, 28/6/2023 Ισπανικά 8.30 πμ
Πέμπτη, 29/6/2023 Ιταλικά 8.30 πμ

Πανελλήνιες 2023: Τι θα αλλάξει στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία;

Στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γενικής Παιδείας δίνονται πέντε θέματα. Η αλλαγή που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από φέτος είναι ότι το άριστα για το πρώτο θέμα, δηλαδή για την περίληψη που καλούνται να κάνουν οι υποψήφιοι, θα είναι 20 μονάδες στις συνολικά 100. Αύξηση κατά πέντε μονάδες από τις 15 που ήταν έως πέρυσι.

Οι πέντε μονάδες θα αφαιρεθούν από το δεύτερο θέμα, το οποίο έχει τρία υποερωτήματα σχετικά με το μη λογοτεχνικό κείμενο που δίδεται στους μαθητές και για το οποίο το άριστα από 40/100 μειώνεται σε 35/100 μονάδες. Ωστόσο, και αυτή η αλλαγή στο μάθημα Γενικής Παιδείας που θα εξεταστούν οι υποψήφιοι στις Πανελλήνιες 2023, αναμένεται να δυσκολέψει τους μαθητές να αριστεύσουν.

Από πέρσι είναι γνωστή η ισχυροποίηση της θέσης του για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας σε όλα τα Επιστημονικά Πεδία.

Πανελλήνιες 2023: Ανακοινώθηκαν τα εξεταστικά κέντρα των ειδικών μαθημάτων

Να σημειωθεί πως μέχρι και πρόπερσι η Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία ήταν εξεταζόμενο μάθημα όλων των Επιστημονικών Πεδίων, ωστόσο σε κανένα Πεδίο δεν ήταν μάθημα αυξημένης βαρύτητας. Από το 2021 και εξής βλέπουμε ότι στο 1ο Πεδίο 79 τμήματα έδωσαν στο εν λόγω μάθημα συντελεστή μεγαλύτερο ή ίσο του 30. Επιπλέον, και στα άλλα Πεδία είναι σημαντικός ο αριθμός των Τμημάτων που έδωσαν υψηλό συντελεστή στη Γλώσσα.

Καθώς η Νεοελληνική Γλώσσα φαίνεται να έχει αναβαθμισμένο ρόλο σε τόσα πολλά τμήματα, αλλά και στις αλλαγές που έρχονται στις Πανελλήνιες 2023 για την εξέταση του μαθήματος, οι υποψήφιοι θα πρέπει να της δώσουν ιδιαίτερη προσοχή.

Διαβάστε ακόμη: