Όταν η αλήθεια πονάει

Πριν από κάποιο διάστημα διάβασα ένα άρθρο που μιλούσε για αλήθειες, που υποθετικά όλοι τις θέλουμε αλλά, μερικές ή τις περισσότερες φορές δεν αντέχουμε να τις ακούσουμε.

Είχε πολλά παραδείγματα των λεγόμενων “hard to shallow pills”, που ειλικρινά το κάθε ένα από αυτά θα μπορούσε να είναι και ένα άρθρο από μόνο του. Αλλά εντάξει, πόση γκρίνια να αντέξει ένα αναγνωστικό κοινό;

Κάποιες από τις αλήθειες αυτές περιλαμβάνουν το ότι η ελευθερία του λόγου δεν είναι και ελευθερία από τις συνέπειες αυτού, ότι δεν κάνουν όλοι οι άνθρωποι για γονείς, ότι μια ψυχική ασθένεια δεν είναι δικαιολογία για να είσαι κακός ή να κάνεις κακό, ότι όχι, δεν μπορούμε να γίνουμε ό,τι θέλουμε αρκεί να το βάλουμε στο μυαλό μας, ότι σε κάποιων το μυαλό και τα μάτια εμείς είμαστε οι κακοί και οι τοξικοί, ότι η αγάπη δεν είναι πάντα αρκετή για να είμαστε ευτυχισμένοι και πολλά άλλα.

Πολλά από αυτά τα σκεφτόμαστε όλοι. Τα σκεφτόμαστε για δικούς μας ανθρώπους, τα σκεφτόμαστε ακόμα και για εμάς τους ίδιους. Αλλά δεν τα λέμε ποτέ, δεν κάνουμε τίποτα γι’ αυτά. Το αποτέλεσμα είναι να μένουμε φυλακισμένοι σε καταστάσεις και να τις αφήνουμε να διαιωνίζονται.

Κάποιες από τις καταστάσεις αυτές μπορεί να είναι σχετικά ακίνδυνες, να μην έχουν πολλές επιπτώσεις πέρα από λίγο εκνευρισμό ή κάτι αντίστοιχο. Τι γίνεται όμως όταν οι επιπτώσεις μάς ακολουθούν μια ζωή; Όταν επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, τη ζωή μας, το μυαλό μας, τους γύρω μας; Τι γίνεται όταν πνιγόμαστε από την αυτολογοκρισία μας;

Το εντυπωσιακό είναι ότι δεν ξέρουμε καν γιατί λογοκρίνουμε τον εαυτό μας, καθώς τις περισσότερες φορές πάμε κόντρα στο μυαλό μας, στη λογική και στην καρδιά μας. Όλα τα καμπανάκια χτυπούν κι εμείς εκεί, τάφοι. Μην πούμε κάτι και στενοχωρήσουμε τον άλλον απέναντί μας. Μα μήπως, μένοντας σιωπηλοί, τους στενοχωρούμε περισσότερο;

Επίσης, πόσο κακό τελικά είναι να είμαστε σε φιλίες, σε σχέσεις, σε οικογένειες, σε επαγγελματικά περιβάλλοντα που «υπερηφανευόμαστε» ότι είμαστε άνετοι και ανοιχτοί και όμως, δεν μπορούμε να πούμε την άποψή μας ή κάποια άβολη αλήθεια; Γιατί αισθανόμαστε άσχημα αν αισθανόμαστε διαφορετικά από τους υπόλοιπους; Γιατί αισθανόμαστε άσχημα αν θέλουμε να ακολουθήσουμε έναν διαφορετικό δρόμο, αν θέλουμε να ζήσουμε διαφορετικά, έξω από αυτά που ίσως έχουμε συνηθίσει ή είναι επιλογές των πολλών;

Πολλές φορές πιάνω τον εαυτό μου να μη λέω αυτές τις άβολες αλήθειες γιατί δεν θέλω να προσβάλλω κάποιον. Γιατί ίσως δεν θέλω να του χαλάσω το όνειρο. Γιατί δεν θέλω να χαλάσουμε τις σχέσεις μας από τη στιγμή που ξέρω ότι δεν θα αντέξει αυτό που θα του πω. Είναι αρκετές οι φορές που προτιμώ να τους ξεκόψω ή να αραιώσω παρά να τα πω αυτά. Υπερισχύει η σκέψη ότι δεν θα σώσω τον κόσμο εγώ, δεν είμαι τιμητής των πάντων. Το πόσο καλό κάνω και σε ποιον, είναι μάλλον άλλη κουβέντα.

Ακόμα και με τους φοιτητές μου συμβαίνει αυτό. Όταν διδάσκω δημοσιογραφία και μου έρχεται παιδί που δεν μπορεί να γράψει και να μιλήσει, δεν πρέπει να του πω ότι μάλλον διάλεξε το λάθος επάγγελμα; Έχει νόημα να τον αφήνω να προσπαθεί, να απογοητεύεται, ενώ θα μπορούσε να είναι εξαιρετικός σε κάτι άλλο, διαφορετικό;

Νομίζω ότι είναι κρίσιμο βήμα για να είμαστε καλά, ατομικά και κοινωνικά, το να αποδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε πάντα σωστοί και καλοί σε όλα. Δεν μπορούμε πάντα να τα έχουμε καλά με όλους και να χαϊδεύουμε αυτιά. Να αποδεχτούμε ότι κάποιος άλλος μπορεί να βλέπει καθαρότερα την κατάσταση και να ανοίξουμε μάτια και αυτιά ώστε να αναλογιστούμε -και γιατί όχι, να υιοθετήσουμε- την κριτική του.

Μια άβολη αλήθεια για μια στιγμή μπορεί να μας βγάλει από μια δύσκολη θέση για πολύ περισσότερο χρόνο.

Διαβάστε ακόμη:

• Ο Andy Warhol, η αμφιλεγόμενη καλλιτεχνική δημιουργία και η «τέχνη για τους πολλούς»
• Ενήλικα βρέφη
• Η ψευδαίσθηση των βαθμών