Η ψευδαίσθηση των βαθμών

Μέρες βαθμών οι προηγούμενες και στο περιβάλλον μου και στη δουλειά μου, καθώς είμαστε σε εξεταστική και στη διαδικτυακή σφαίρα και βλέπω συνέχεια αναρτήσεις που αφορούν βαθμούς, επιτεύγματα, παράπονα και μπράβο.

Ωραία είναι όταν παίρνεις καλούς βαθμούς! Αισθάνεσαι ότι αναγνωρίζεται η προσπάθειά σου, ότι τα πήγες καλά και δεν το νιώθεις μόνο εσύ, το βλέπουν και οι άλλοι, οι «υπεύθυνοι», και σου δίνουν με τον δικό τους τρόπο ένα μπράβο.

Οκ, και;

Οι βαθμοί ανοίγουν κάποιες πόρτες, δίνουν προβάδισμα σε κάποιες περιπτώσεις όπως πανελλαδικές, υποτροφίες, μεταπτυχιακά κοκ. αλλά τι πραγματικά σημαίνουν; Κάποια στιγμή έδειχναν τη γνώση. Ήσουν καλός μαθητής για να πάρεις καλούς βαθμούς, άρα είχες γνώση, είχες το κάτι παραπάνω άρα μπορούσαν να περιμένουν και περισσότερα από σένα. Κάποια στιγμή επίσης, οι βαθμοί σου έδιναν και μια αίσθηση ασφάλειας ότι ας πούμε θα περάσεις σε μία καλή σχολή και θα έχεις μια αποκατάσταση ή πως έχεις μια σιγουριά ότι έχεις γνώσεις για να ανταποκριθείς στη δουλειά μετά.

Ισχύει αυτό τώρα; Είναι οι βαθμοί εικόνα των γνώσεων; Έχει νόημα να τους «δείχνουμε», να τους φωνάζουμε; Είμαστε ικανοί να τους «αποδείξουμε», στην τελική;

Η απάντηση είναι δύσκολη. Ξεκινάω λίγο ανάποδα και λέω ότι όχι, οι βαθμοί δεν εξασφαλίζουν επιτυχία, ειδικά στο πεδίο της δουλειάς. Αν δεν έχεις όντως την ικανότητα, τη δεξιότητα, την ουσιαστική και πρακτική γνώση, καμία δουλειά δεν θα σε κρατήσει επειδή κάποτε έπαιρνες όλο 20 ή έβγαλες 8,98 στο πανεπιστήμιο. Η απόδειξη αυτού του βαθμού είναι αυτό που μετράει. Επίσης, σε όποια «μεγάλη» σχολή κι αν μπεις, κανείς δεν σου εξασφαλίζει δουλειά.

Δεν έχω μεγάλη επαφή με την αξιολόγηση των μαθητών στα σχολεία πλέον αλλά διαπιστώνω ότι οι βαθμοί μάλλον μπαίνουν απλόχερα αν κρίνουμε από τις δεξιότητες, ικανότητες και γνώσεις που βλέπουμε στο 1ο έτος. Σε προπτυχιακό επίπεδο, που οι αριθμοί των φοιτητών είναι μεγάλοι και δεν έχουμε τόσο προσωπική επαφή μαζί τους, διαπιστώνουμε ότι οι βαθμοί είναι σε καλύτερη κατάσταση αλλά είναι σημαντικό ότι ο φοιτητής δεν μπορεί να «κρίνει» για τι βαθμό έγραψε. Θεωρεί κατά 80% ότι έγραψε καλύτερα και αδικήθηκε. Και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Άλλο ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι μετά το πέρασμα του βαθμού μάλλον κάνουν εκκαθάριση μνήμης και δεν θυμούνται Χριστό. Αυτό σημαίνει ότι η γνώση έμεινε μόνο στην επιφάνεια και δεν μπήκε πιο κάτω, πιο βαθιά. Με τις εργασίες αυτό είναι λίγο πιο εύκολο αλλά δεν μπορούν όλα τα μαθήματα να εξεταστούν με εργασίες, τι να κάνουμε…

Στο μεταπτυχιακό έχουμε την άλλη κατάσταση. Ότι δεν είμαστε ευχαριστημένοι με λιγότερο από 9 και 10. Πώς ακριβώς παίρνουν οι φοιτητές το μήνυμα ότι αξίζουν για 9 και 10 όταν το κείμενό τους στο εξάμηνο μπορεί να μη βγάζει καν νόημα; Επίσης, τι κακό έχει το 7 και το 8; Είναι εξαιρετικά αξιοπρεπείς, ακόμα και καλοί, βαθμοί. Στην τελική, αν πάρει ένας μέτριος το 9, πώς θα ξεχωρίσει ο καλός; Πώς θα ξεχωρίσει αυτός που πραγματικά έφτασε κοντά στο τέλειο για να το πάρει;

Οι βαθμοί, όταν μπαίνουν σωστά, είναι σημαντικό εργαλείο. Σου δείχνουν πού είσαι καλός και πού όχι. Σου δίνουν μια κατεύθυνση για το τι πραγματικά σου ταιριάζει και τι θα έπρεπε τελικά να σκεφτείς για το μέλλον σου. Αυτά με την προϋπόθεση ότι μπαίνουν σωστά. Ούτε αυστηρά, ούτε απλόχερα. Απλά δίκαια. Και όσοι βαθμολογούν και παίρνουν τη δουλειά τους στα σοβαρά, με καταλαβαίνουν όταν λέω πως είναι εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία να βαθμολογήσεις.

Μην κάνετε σημαία τους βαθμούς, ειδικά όταν ΞΕΡΕΤΕ ότι δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Επίσης, ξεκολλήστε το μυαλό σας ότι σημαίνουν κάτι για την εξυπνάδα μας/σας, τίποτα δε σημαίνουν, ακόμα και η τύχη παίζει τον ρόλο της. Κανείς δεν διαβεβαιώνει ότι ο καλός μαθητής/φοιτητής είναι καλός άνθρωπος ή καλός επαγγελματίας και το αντίστροφο. Ο καθένας φτιάχνει τον δρόμο του, ο οποίος δρόμος πολλές φορές δε λαμβάνει ποτέ υπόψη τον μέσο όσο της Β’ Λυκείου.

Δείτε την εκπαίδευση όπως πραγματικά είναι. Πόρτα ανοιχτή για γνώσεις, εμπειρίες, όνειρα. Όχι πίνακας που σημειώνεις βαθμολογίες, «κούφια» νούμερα με ημερομηνία λήξης.

Διαβάστε ακόμα:

• ChatGpt: AI vs Πανεπιστήμιο
• 5 + 1 tips για να επιλέξεις τι να σπουδάσεις!
• ΑΕΙ: Ανοιχτή επιστολή από τα Τμήματα Μουσικών Σπουδών προς τον πρωθυπουργό