Brooklyn 99: Ο Captain Holt, η «γυάλινη οροφή» και η σημασία της εκπροσώπησης

Το Brooklyn Nine-Nine είναι για εμένα μία από τις πιο ωραίες κωμικές σειρές των τελευταίων χρόνων. Ξεκίνησε να προβάλλεται το 2013 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 μετά από οκτώ πολύ επιτυχημένες σεζόν.

Η σειρά ακολουθεί τον Τζέικ Περάλτα, έναν αρκετά ανώριμο αλλά εξαιρετικά επιδέξιο ντετέκτιβ και τους συναδέλφους του στο αστυνομικό τμήμα του Brooklyn 99. Μάλιστα, η σειρά ξεκινάει τη στιγμή που ένας νέος αστυνομικός αναλαμβάνει χρέη διοίκησης του τμήματος. Πρόκειται για τον Captain Holt που όπως και οι υπόλοιποι χαρακτήρες της σειράς αγαπήθηκε πολύ από το κοινό.

Αν και όλοι οι χαρακτήρες του Brooklyn Nine-Nine ήταν αγαπητοί, καλά δομημένοι και εξελίσσονταν με την πάροδο του χρόνου δίνοντας πάντα κάτι χρήσιμο στην πλοκή, ο Captain Holt ξεχώρισε λόγω της ιδιοσυγκρασίας του και όχι μόνο. Ο Captain Holt ήταν, όπως προαναφέρθηκε, ο νέος διοικητής του τμήματος, ο οποίος όπως μαθαίνουμε με την πάροδο του χρόνου χρειάστηκε να ξεπεράσει πολλά εμπόδια σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ομολόγους του προκειμένου να φτάσει στη συγκεκριμένη θέση.

O Captain Holt που «σπάει» τα στερεότυπα

Ο Captain Holt είναι ο πρώτος έγχρωμος ανοιχτά γκέι άνδρας που κατάφερε να αναρριχηθεί στο αξίωμα του διοικητή της αστυνομίας στη Νέα Υόρκη. Και μπορεί αυτό να φαίνεται κάτι αρκετά εφικτό για το 2022, αλλά η σταδιοδρομία του Captain Holt ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν το να μην είσαι λευκός και άντρας ήταν δυστυχώς από μόνο του αρκετό για να σού στερήσει ένα αξίωμα. Παρ’ όλα αυτά μέσα σε ένα μήνα ο Reymond Holt προήχθη σε detective, ενώ μία δεκαετία αργότερα, δηλαδή στα τέλη του ’80, έκανε coming out ως γκέι άνδρας.

Από την πρώτη κιόλας σεζόν αρχίζουμε να μαθαίνουμε σταδιακά και πάντα με μία «δόση» χιούμορ για τα εμπόδια που αντιμετώπισε στην επαγγελματική του πορεία. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές που φαίνεται η άδικη αντιμετώπιση που είχε στις αρχές της καριέρας του, είναι αυτή όπου βλέπουμε την πρώτη ημέρα του Captain Holt στο αστυνομικό τμήμα ως απλός -ακόμη- αστυνομικός.

 

Μπαίνοντας στο αστυνομικό τμήμα ο Reymond Holt συστήθηκε στους συναδέλφους του με εκείνους να τον ρωτούν αν βρίσκεται στο αστυνομικό τμήμα… για να παραδοθεί! Η σκηνή είναι γυρισμένη με κωμικό τρόπο -άλλωστε το Brooklyn 99 είναι κωμωδία- αλλά τα πιο σοβαρά πράγματα συνήθως θίγονται μέσα από αστείες καταστάσεις.

Έτσι μέσα σε λίγα λεπτά, όσα δηλαδή κράτησε αυτή η σκηνή, αποτυπώθηκε ο συστηματικός ρατσισμός που δέχονταν και εξακολουθούν να δέχονται άνθρωποι στις Η.Π.Α. και όχι μόνο λόγω του χρώματος του δέρματός τους.

Κάτι εξίσου σημαντικό που κάνει τον Captain Holt να ξεχωρίζει ως τηλεοπτικός χαρακτήρας είναι ο τρόπος με τον οποίο «γκρεμίζει» τα στερεότυπα για τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Αν και το 2022 μπορεί να πει κανείς πως οι χαρακτήρες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας συμπεριλαμβάνονται σε σειρές και ταινίες, με χαρακτηριστικά παραδείγματα να είναι το «Schitt’s Creek», το ισπανικό «Elite» και το «Grace and Frankie»,  δεν είναι λίγες οι φορές που οι σεναριογράφοι των σειρών πέφτουν σε παγίδες παρουσιάζοντας τους χαρακτήρες στερεοτυπικά. Πολύ στερεοτυπικά.

Έτσι ουκ ολίγες φορές έχουμε δει μεν γκέι χαρακτήρες σε σειρές, οι οποίοι ενδιαφέρονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα για την ποπ μουσική και γενικώς την ποπ κουλτούρα, τον χορό, την εξωτερική εμφάνιση και γενικώς όλα όσα «παραδοσιακά»και στερεοτυπικά εδώ και δεκαετίες αποδίδονται ως γυναικεία χαρακτηριστικά, αλλά και ως χαρακτηριστικά των γκέι ανδρών.

Φυσικά αυτά τα στερεότυπα λειτουργούν αρνητικά τόσο για τους ομοφυλόφιλους όσο και για τις γυναίκες συνεχίζοντας να αναπαράγουν αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες και οι ομοφυλόφιλοι είναι λίγο πιο αφελείς και ρηχοί και γι’ αυτό τον λόγο δεν ασχολούνται με πιο «σοβαρά» θέματα.

Πόσες φορές έχουμε δει έναν γκέι άνδρα σε σειρά να ενδιαφέρεται για το ποδόσφαιρο, την πολιτική επικαιρότητα ή -όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Captain Holt- για το σκάκι και την ορθογραφία; Πόσες φορές έχουμε δει το ίδιο για μία γυναίκα; Η απάντηση είναι ελάχιστες φορές ή ίσως και καμία. Φυσικά ένας γκέι άνδρας μπορεί να αγαπάει την ποπ μουσική και γενικώς να ταυτίζεται με όσα παραδοσιακά και στερεοτυπικά αποδίδονται στις γυναίκες, αλλά αυτό δεν αποκλείει και το αντίθετο. Και αυτό ακριβώς αποδεικνύει ο Captain Holt, ο οποίος δεν παρουσιάζεται με καρικατουρίστικο τρόπο, αλλά ως ένας πολύ μετρημένος άνθρωπος με αγάπη για τις τέχνες, τα λιγότερο δημοφιλή αθλήματα, την ορθογραφία και τα σταυρόλεξα.

Το «Brooklyn 99» λοιπόν δεν βιάζεται να μετατρέψει τον γκέι άνδρα σε ένα αναγκαστικά χαρούμενο άτομο που ντύνεται πολύχρωμα, όπως γίνεται για παράδειγμα με τον (εξίσου αγαπημένο) Titus στο «Unbreakable Kimmy Schmidt». Το σημαντικότερο όμως είναι πως ο Captain Holt δεν «σπάει» τα στερεότυπα με τη μία. Αντιθέτως τα αποδομεί σταδιακά και με το πέρασμα των επεισοδίων όσο ξεδιπλώνεται η πολυσχιδής προσωπικότητά του και το περελθόν του, αποκαλύποντάς μας καθ’ αυτόν τον τρόπο όχι μόνο τη μονότονη πλευρά του αλλά και την πιο διασκεδαστική.

Και αυτό είναι σημαντικό γιατί γίνεται στο πλαίσιο ενός κλασικού sitcom που απευθύνεται στο ευρύ κοινό, με αποτέλεσμα να δίνεται η ευκαιρία ακόμη σε πιο προκατειλημμένα άτομα να δουν μία σειρά που καταφέρνει να περάσει το μήνυμα που θέλει χωρίς να σε «φορτώνει» όμως με πολλά.

Ο Captain Holt που «σπάει» τη λεγόμενη γυάλινη οροφή

Κάτι εξίσου σημαντικό, ίσως και το σημαντικότερο κατά την άποψή μου, είναι πως ο Captain Holt κατάφερε να σπάσει τη λεγόμενη γυάλινη οροφή. Ο όρος «γυάλινη οροφή» (glass ceiling) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από δημοσιογράφους της Wall Street Journal στα μέσα της δεκαετίας του ’80 προκειμένου να περιγράψει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και οι άνθρωποι μειονοτήτων για να αναρριχηθούν σε ανώτατα κλιμάκια και αξιώματα. Πρόκειται για ένα θέμα που συζητιέται έντονα τα τελευταία χρόνια με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μάλιστα να έχει ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα.

Χαρακτηριστικό είναι πως όταν η σειρά άρχισε να προβάλλεται στο αμερικανικό δίκτυο NBC, Πρόεδρος των Η.Π.Α. ήταν ακόμη ο Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος όντας ο πρώτος έγχρωμος Πρόεδρος των Η.Π.Α. «έσπασε» στην πραγματική ζωή τη «γυάλινη οροφή» που αντιμετώπιζε η πολιτισμική μειονότητα των έγχρωμων στις Η.Π.Α.

Οπότε, ήταν η τέλεια στιγμή για να ξεκινήσει ένα sitcom όπου πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει ένας άνδρας που ανήκει σε δύο μειονότητες που έχουν βιώσει σκληρό και συστηματικό ρατσισμό και καταπίεση βάζοντας έτσι με ανάλαφρο τρόπο μέσα στο σπίτι του τηλεοπτικού κοινού προβληματισμούς που αφορούν τις δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι άνθρωποι της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας καθημερινά προκειμένου να ανελιχθούν επαγγελματικά, ειδικά σε επαγγέλματα όπως αυτό του αστυνομικού.

 

Μία σκηνή που δείχνει τον ρατσισμό προς πάσα κατεύθυνση που επικρατούσε ιδιαίτερα σε παλιότερες εποχές -και ίσως επικρατεί ακόμη-  είναι η σκηνή κατά την οποία ο Captain Holt αναφέρεται στην προσωπική του πρωτοβουλία για την ίδρυση ενός οργανισμού στους «κόλπους» της Νεοϋρκέζικης αστυνομίας που θα υποστηρίζει έγχρωμα, ομοφυλόφιλα άτομα που εργάζονται στην αστυνομία.

Όταν το ανακοίνωσε στους συναδέλφους του, όλοι (δεν υπήρχε καμία γυναίκα στο δωμάτιο) γέλασαν, ενώ δεν μπήκαν καν στον κόπο να αρνηθούν. Βέβαια εκεί βρήκε το «παραθυράκι» που χρειαζόταν και δημιούργησε αυτή την ομάδα που στο παρόν μετράει υπερήφανα… 50 άτομα! Ο Captain Holt έχοντας ζήσει στη δεκαετία του ’80 τα θεωρεί μάλιστα πολλά, αλλά για τον 21ο αιώνα θα περίμενε κανείς πολλά περισσότερα!

Φυσικά κάτι εξίσου σημαντικό είναι πως ο Captain Holt όχι μόνο έφτασε εκεί που ήθελε, αλλά θέλει να βοηθήσει την κατάσταση, ώστε να αφήσει τα πράγματα πιο εύκολα για τις επόμενες γενιές. Αυτό δεν φαίνεται μόνο από τη σύσταση της συγκεκριμένης ομάδας, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται και δρα γενικώς. Για παράδειγμα όταν ένα από τα άτομα του τμήματος δυσκολεύεται να κάνει coming out (δεν θα κάνω spoiler), είναι εκεί για να δώσει την πολύτιμη συμβουλή του χωρίς να γίνεται παρεμβατικός και απόλυτος.

Συνεπώς, γίνεται σαφές ότι η «γυάλινη οροφή» δεν είναι κάτι φανταστικό και ανύπαρκτο. Είναι κάτι αρκετά πραγματικό, κρατάει πίσω την κοινωνία και ήρθε ο καιρός να «σπάσει». Και πώς θα σπάσει; Κρίνοντας από το παράδειγμα που δίνει, ακόμη και εμμέσως, ο Reymond Holt αυτό θα συμβεί μόνο αν δίνονται ίσες ευκαιρίες σε όλους και σε όλες, αν υπάρχει πραγματική και όχι πλασματική αξιοκρατία και, φυσικά, αν αυτοί που καταφέρνουν να «σπάσουν» τη λεγόμενη γυάλινη οροφή φροντίσουν να βοηθήσουν και άλλα άτομα να το κάνουν, μέχρι να έρθει η στιγμή που αυτή η οροφή δεν θα υπάρχει πια.

Γι’ αυτό τον λόγο είναι σημαντικό οι σειρές που λειτουργούν ως προϊόντα μαζικής κατανάλωσης να αναδεικνύουν το συγκεκριμένο πρόβλημα προβάλλοντας παράλληλα θετικά πρότυπα όπως ο Captain Holt που όχι μόνο δεν ανατροφοδοτεί στερεότυπα δημιουργώντας φαύλους κύκλους, αλλά αντιθέτως τους «σπάει» και βοηθάει και άλλους να «σπάσουν» και οροφές και στερεότυπα.

Η εκπροσώπηση μετράει

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω τη μεγάλη σημασία που έχει απλώς και μόνο η ύπαρξή του στη σειρά. Ακόμη και αν μιλούσαμε για έναν κακογραμμένο χαρακτήρα -κάτι που δεν ισχύει- είναι σημαντικό το γεγονός πως ένας έγχρωμος γκέι άντρας βρίσκεται στη θέση του διοικητή της αστυνομίας σε μία σειρά που προβάλλεται σε ένα τόσο μεγάλο δίκτυο. Άλλωστε, πρόκειται για μία θέση που στην πραγματική ζωή πολλοί δεν θα μπορούσαν μέχρι πριν από κάποια χρόνια να διανοηθούν ότι ένας ομοφυλόφιλος θα μπορεί κάποια ημέρα να κατέχει.

Επίσης, η εκπροσώπηση των μειονοτήτων είναι ένα ζήτημα που συζητιέται έντονα τα τελευταία χρόνια και είναι αρκετά επίκαιρο, αφού επιτέλους οι άνθρωποι άρχισαν να διεκδικούν όσα τους ανήκουν, με την εκπροσώπηση σε θέσεις «κλειδιά» και την αξιοκρατία να είναι μία από τις πιο σημαντικές διεκδικήσεις τους.

Και γιατί αυτό είναι σημαντικό να προβάλλεται στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο; Γιατί από εκεί μπορούν πολλοί άνθρωποι και μικρότερα παιδιά να ταυτιστούν και να πιστέψουν στην αλλαγή. Άλλωστε, όταν η αλλαγή ξαφνικά μπαίνει στο σπίτι σου μέσω μίας σειράς, αρχίζεις να πιστεύεις ότι ίσως η επόμενη αλλαγή να είναι ακόμη πιο άμεση. Και αυτό μετράει. Και πολύ μάλιστα.

Διαβάστε ακόμη:

• «Doctor Strange in the Multiverse of Madness»: Όταν τα «γρανάζια της μηχανής» ενός franchise αρχίζουν να φαίνονται
• Μάρκος Σεφερλής: Ο κακοποιητικός λόγος, η επικίνδυνη σάτιρα και το “ντου” στον Ζαραλίκο