Γιατί το δάσος της Δαδιάς που τυλίχτηκε στις φλόγες δεν είναι «απλά ένα δάσος»

Τo Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου που τυλίχτηκε στις φλόγες και φέτος τον Αύγουστο, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές τόσο σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό. Τέθηκε σε καθεστώς προστασίας από πολύ νωρίς, ενώ ήταν μάλιστα από τις πρώτες περιοχές που εντάχθηκαν σε τέτοιο πλαίσιο.

Σημειώνεται ότι η πυρκαγιά εκδηλώθηκε στο δάσος της Δαδιάς στον Έβρο από τις 21 Αυγούστου 2023, την ώρα που για τρίτη ημέρα συνεχιζόταν η μάχη με τις φλόγες στην Αλεξανδρούπολη, εξαιτίας της οποίας εστάλη νέο μήνυμα από το 112 για εκκένωση.

Στο δάσος της Δαδιάς συμβιώνουν και ευδοκιμούν συγκεντρωμένα πολλά είδη της χλωρίδας και της πανίδας της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά και της ευρωπαϊκής και ασιατικής ηπείρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, ο οποίος και ενσωματώθηκε στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) το 2021, το μωσαϊκό τοπίων που διαμορφώνεται από δάση πεύκης και δρυός, τα οποία διακόπτονται από ξέφωτα, βοσκοτόπια και καλλιεργούμενες εκτάσεις, αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για τα αρπακτικά πουλιά. Στο Εθνικό Πάρκο συναντώνται τρία από τα τέσσερα είδη γύπα της Ευρώπης (Μαυρόγυπας, Όρνιο και Ασπροπάρης), ενώ ταυτόχρονα φιλοξενείται η μοναδική αποικία Μαυρόγυπα στα Βαλκάνια.

Στις φλόγες και πέρσι το δάσος της Δαδιάς

Πέρασαν 13 μήνες από τη μεγάλη φωτιά στο δάσος της Δαδιάς που είχε κάψει 40.000 στρέμματα, εκ των οποίων το 80% ήταν ο βασικός πυρήνας του Εθνικού Πάρκου. Η φωτιά είχε ξεσπάσει στις 22 Ιουλίου 2022, ενώ δυστυχώς και φέτος, στις 21 Αυγούστου 2023, το δάσος τυλίχτηκε για ακόμη μια φορά στις φλόγες με την περιοχή Natura.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Αντιπεριφερειάρχη Δημήτρη Πέτροβιτς στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη φετινή φωτιά στο δάσος της Δαδιάς, επρόκειτο για «αυτόνομη» εστία που εκδηλώθηκε από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία σε απόσταση από τις άλλες εν εξελίξει φωτιές, στη θέση Γκίμπρενα.

Δάσος Δαδιάς: Γιατί δεν είναι «απλά ένα δάσος»;

Όπως διαβάζουμε και σε ανάρτηση του λογαριασμού «Η γεωγραφία είναι πολύ κουλ» στο facebook, η ευρύτερη περιοχή του Έβρου αποτελεί ένα μοναδικό σημείο συνάντησης των τριών ηπείρων για την ορνιθοπανίδα από την Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία, η οποία συναντιέται κάθε χρόνο σε αυτό το σημείο του πλανήτη. Συγκεκριμένα:

«Το δάσος της Δαδιάς δεν είναι «απλά ένα δάσος». Γιατί έχει τόση σημασία;

Γιατί εκτός των άλλων η ευρύτερη περιοχή του Έβρου αποτελεί ένα μοναδικό σημείο συνάντησης των τριών ηπείρων για την ορνιθοπανίδα από την Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία, η οποία συναντιέται κάθε χρόνο σε αυτό το σημείο του πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα:

Στο δέλτα του Έβρου εντοπίζονται γύρω στα 300 από τα 400 είδη πουλιών του ελλαδικού χώρου με πληθυσμούς που αγγίζουν τα 60.000 άτομα κάθε χρόνο. Είναι ένας υγρότοπος με κορυφαία ποικιλομορφία και πλούτο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αν λοιπόν στα νερά του Έβρου απαντώνται γύρω στα 300 είδη, γύρω στα 160 με 200 βρίσκουν καταφύγιο στο δάσος της Δαδιάς, το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Από τα 40 περίπου είδη ημερόβιων αρπακτικών (τα μετράμε ξεχωριστά από τα νυκτόβια) που βρίσκουμε στην Ευρώπη, στη Δαδιά συναντάμε τα 36!

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και 3 από τα 4 γύπες της Ευρώπης: ο Μαυρογύπας, ο Ασπροπάρης και το Όρνιο. Ο πρώτος για να καταλάβετε ζει πλέον μόνο στη Δαδιά και στην κεντρική Ισπανία. Δεν πρόκειται λοιπόν για «κάποιο δάσος». Είναι ΜΟΝΑΔΙΚΟ στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερο.

Δε χρειάζεται να είναι κανείς βιολόγος για να αντιληφθεί πως ο αφανισμός του δάσους συνιστά τεράστια οικολογική καταστροφή σε επίπεδο ηπείρου, ενώ είναι πολύ πιθανό να σημάνει και την εξαφάνιση των σπάνιων αυτών ειδών.

Πόση είναι όμως τελικά η καταστροφή;

Η φετινή φωτιά στη Θράκη, σε συνδυασμό με την κατά πολύ μικρότερη φωτιά που εκδηλώθηκε στην ίδια περιοχή πέρυσι, έχει κάψει σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις 760 χιλιάδες στρέμματα γης, στην συντριπτική πλειοψηφία δασικής. Από τα 430 χιλιάδες στρέμματα του εθνικού πάρκου της Δαδιάς έχουν καεί περίπου τα μισά, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς του δάσους.

Δεν απειλούνται μόνο τα πτηνά από την πυρκαγιά. Η Θράκη και η ανατολική Μακεδονία φιλοξενούν μερικά από τα πιο παρθένα και εκτενή δάση της Ελλάδας, με σημαντικότερο φυσικά το δρυμό της Ροδόπης. Η δε Δαδιά, μαζί με την βόρεια Εύβοια αποτελούσαν τις τελευταίες μεγάλες εκτάσεις χαμηλού υψομέτρου που δεν έχουν υποστεί τεράστια υποβάθμιση.

Είναι/ήταν από τα τελευταία εκτενή δάση μεσογειακών πεύκων στη χώρα. Ένα παραθυράκι στο παρελθόν αν θέλετε, για το πώς μπορεί να έμοιαζε η πεδινή Ελλάδα (αναφερόμαστε στο υψόμετρο και όχι τόσο στην κλίση του εδάφους) πολλά χρόνια πριν. Πριν η ανθρώπινη δραστηριότητα εκτοπίσει την άγρια φύση για να ικανοποιήσει τις δικές της, κατά βάση επισιτιστικές ανάγκες.

Στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια έχει καεί κοντά στο 10% των δασικών εκτάσεων. Είναι νωρίς ακόμα για να βγουν τελικά συμπεράσματα, αλλά με βάση τα όσα βλέπουμε αυτή τη στιγμή, η φωτιά στη Δαδιά μπορεί να είναι η δεύτερη καταστροφικότερη των τελευταίων 50 χρόνων, μετά τις πυρκαγιές του 2007 στην Ηλεία/Μεσσηνία/Αρκαδία.

Είναι δεδομένο η παρατεταμένη ξηρασία και οι καύσωνες εντείνουν κατά πολύ τις συνθήκες εκδήλωσης και εξάπλωσης μίας πυρκαγιάς. Τι μας διδάσκει το παρελθόν; Οι καταστροφικές φωτιές στην Ηλεία το 2007 ξεκίνησαν από ανθρώπινο λάθος, από καύση ξερόχορτων. Την ίδια περίοδο επικρατούσαν πολυήμερες ξηρασίες και ζέστη, κάτι το οποίο ξέρουμε ότι συμβαίνει όλο και συχνότερα τα τελευταία 30 χρόνια.

Έχοντας περιορίσει την άγρια ζωή σε τρομακτικό βαθμό, είναι πλέον ξεκάθαρο πως είτε αποτελούν φυσική διαδικασία, είτε προκύπτουν από ανθρώπινη δραστηριότητα, οι μεγάλες πυρκαγιές του 21ου αιώνα απειλούν να μεταβάλουν άρδην το τοπίο της υπαίθρου. Και αυτό γιατί καίνε οικοσυστήματα τα οποία ίσως να μην έχουν κανένα περιθώριο ανάκαμψης…».

«Ασύλληπτη οικολογική καταστροφή»

Για ασύλληπτη οικολογική καταστροφή από τη φωτιά στο δάσος της Δαδιάς στον Έβρο, έκανε λόγο σε ανάρτησή της η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, αναφέροντας τα εξής:

«Οι φλόγες καταπίνουν μία από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές για τα αρπακτικά πουλιά της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης ενώ πλέον καίγεται και η θέση όπου βρίσκεται η αποικία του απειλούμενου με εξαφάνιση Μαυρόγυπα!».

Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Ασύλληπτη οικολογική καταστροφή! Το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, το διαμάντι της Θράκης, στις φλόγες για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά!

Η φωτιά που ξέσπασε χθες στη θέση Γκίμπραινα έρχεται να αποτελειώσει το έργο της περσινής καθώς είναι πολύ χειρότερη και καταστροφικότερη τόσο ως προς τις περιβαλλοντικές της επιπτώσεις όσο και σε κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Οι μέχρι στιγμής πληροφορίες αναφέρουν τεράστιες καταστροφές στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου καθώς οι φλόγες καταπίνουν μία από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές για τα αρπακτικά πουλιά της Ελλάδας αλλα και της Ευρώπης ενώ πλέον καίγεται και η θέση όπου βρίσκεται η αποικία του απειλούμενου με εξαφάνιση Μαυρόγυπα!

Το δάσος της Δαδιάς φιλοξενεί 36 από τα 38 είδη αρπακτικών της Ευρώπης, μεταξύ αυτών και 3 από τα 4 είδη γυπών. Τα τελευταία 4 ζευγάρια Ασπροπάρη βρίσκονται εκεί ενώ ο πληθυσμός Μαυρόγυπα της περιοχής είναι ο μοναδικός αναπαραγόμενος στα Βαλκάνια!

‼️ Αντίστοιχα, εξαιρετικά σοβαρή είναι η καταστροφή που έχει συντελεστεί στο Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου, μια μεγάλη προστατευόμενη περιοχή που εκτείνεται από την Αισύμη μέχρι την Τραϊανούπολη ενώ άκρως ανησυχητικές είναι οι πληροφορίες που μιλούν για ολοκληρωτική καταστροφή και σε άλλα σημεία.

Αν και είναι νωρίς για αποτίμηση της καταστροφής, θεωρούμε ως ένα ελάχιστο μέτρο για την προστασία της ορνιθοπανίδας την ΑΜΕΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ του κυνηγιού στην ευρύτερη περιοχή ώστε να δοθεί η δυνατότητα στα καταπονημένα πουλιά να βρουν έστω ένα καταφύγιο στις άκαυτες περιοχές.

Δεν έχουμε την πολυτέλεια ούτε τον χρόνο να χάνουμε κάθε καλοκαίρι το ανεκτίμητο φυσικό κεφάλαιο της χώρας μας. Στον απόηχο των πυρκαγιών πρέπει επιτέλους να υπάρξει και να εφαρμοσθεί ένας αποτελεσματικός αντιπυρικός σχεδιασμός που να διαπερνά κάθε πτυχή διαχείρισης του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος της χώρας».

Πηγή εικόνων: Intime

Διαβάστε ακόμα:

• Το neolaia.gr στο πύρινο μέτωπο της Πάρνηθας: Aποκλειστικές εικόνες και βίντεο
• Στον Εβρο η μεγαλύτερη πυρκαγιά της Ευρώπης
• Δάσος Δαδιάς: Εντοπίστηκαν 18 απανθρακωμένοι σωροί μεταναστών
• Έβρος: Καίγεται το δάσος της Δαδιάς – Νέο μήνυμα από το 112