4.48 Psychosis: Είδαμε την Pavlina Styl να ερμηνεύει Σάρα Κέιν στο Θέατρο Vault

Η μικρή σκοτεινή αίθουσα στον 3ο όροφο του Θεάτρου Vault, με τις 2 σειρές πάγκων σε έναν χώρο για περίπου 60 θεατές, δεν είναι η συνηθισμένη θεατρική σκηνή, είναι, όμως, αυτή που σε φέρνει πιο κοντά στον καλλιτέχνη. 

Η παράσταση έκανε πρεμιέρα το βράδυ του Σαββάτου στις 25 Νοεμβρίου, όπου η σκηνή μετατράπηκε σε «ψυχιατρικό νοσοκομείο» και οι θεατές έγιναν «μάρτυρες» της απόγνωσης και της οδύνης της Σάρα Κέιν. Η ατμόσφαιρα σκούρα και αποπνικτική, όπως και το απλό, μαύρο μακρυμάνικο φόρεμα της περφόρμερ Pavlina Styl, η οποία δίνει σάρκα και οστά στον παραληρηματικό μονόλογο της αυτόχειρος συγγραφέως. Στο κέντρο της αίθουσας κρέμεται από την οροφή ένα μικρόφωνο σαν εκκρεμές. Στην πίσω γωνία, μια γυναίκα κάθεται σε μια καρέκλα, περιμένοντας το κοινό να σιγήσει πριν ξεκινήσει ένα κλιμακούμενο rollercoaster συναισθημάτων στα τελευταία λεπτά της ζωής της.

Η Pavlina Styl ερμηνεύει εντυπωσιακά τη Σάρα Κέιν, τη Βρετανίδα συγγραφέα του έργου που αυτοκτόνησε μετά την ολοκλήρωσή του. Το “4.48 Psychosis“ είναι το στιγμιότυπο ενός βασανισμένου μυαλού. Όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, οι κριτικοί το χαρακτήρισαν ως σημείωμα αυτοκτονίας και δεν κατανόησαν γιατί τα θέατρα θα άνοιγαν χώρο γι’ αυτό και το παρουσίαζαν στο κοινό. 

Ο 50λεπτος μονόλογος ξεκίνησε με μια μουσική που θυμίζει λούνα παρκ. Σχεδόν αμέσως η πρωταγωνίστρια ξεκίνησε να «πυροβολεί» το κοινό με τίτλους ψυχιατρικών διαγνώσεων και δόσεις φαρμάκων, βάζοντάς μας κατευθείαν στο κλίμα του ασύλου στο οποίο νοσηλευόταν η βασανισμένη ψυχή της Κέιν. «Τόσα μιλιγκράμ παραπάνω για αυτό το φάρμακο, τόσο μιλιγκράμ λιγότερα για το άλλο», την ακούγαμε πότε-πότε να λέει, ειρωνευόμενη τις κλινικές χημείες αλλά και τους γιατρούς που της υπόσχονταν «σωτηρία» από την παράνοια. Η ψυχική διάθεση της πρωταγωνίστριας εναλλάσσεται μανιωδώς από στιγμιαία διαύγεια και ηρεμία σε απερίγραπτο πόνο και αγωνία. Εκείνη, κάθεται στην καρέκλα και αγκαλιάζει τον εαυτό της με τα πολύ μακριά μανίκια ενός μαύρου φορέματος που παραπέμπει σε ζουρλομανδύα, ενώ τραγουδά κομμάτια στα αγγλικά, τα ιταλικά και τα γαλλικά (των Judie Garland, Amy Winehouse, Dalida, Marilyn Monroe, Edith Piaf), κάνοντας μικρά διαλείμματα από τις σχιζοφρενικές φάσεις κατά τις οποίες ακούει φωνές. Η γυναικεία φωνή που ακούγεται να συνομιλεί με την πρωταγωνίστρια, ανήκει σε μία από τις θεραπεύτριές της, η οποία διαβεβαιώνει συνεχώς την «ασθενή» ότι η ψύχωση «δεν είναι δικό της λάθος». Το τέλος όμως μοιάζει προδιαγεγραμμένο.. Η ηρωίδα μας νιώθει προδομένη, εξουθενωμένη και βαρεμένη από και για τα πάντα. Κατηγορεί όλους τους θεράποντες γιατρούς και ψυχιάτρους για τα ψέματα που της είπαν ότι «ήταν χαρά τους που τη γνώρισαν». Είναι πάντα ετοιμόλογη και ανταπαντά στα «επιστημονικά» τους επιχειρήματα, ρίχνοντας φταίξιμο, όχι μόνο σε εκείνους, αλλά σε όλα τα ψέματα των «λογικών» ανθρώπων. Όσο πιο συχνά ακούγεται η φωνή που προσπαθεί να την πείσει ότι «δεν ήταν δικό της το λάθος», τόσο περισσότερο εκείνη πιστεύει ότι είναι πραγματικά δικό της το λάθος. 

Το μυαλό της δεν περιπλανιέται μόνο στον πόνο, αλλά και στην αγάπη. Την εκπλήσσει το ότι σκέφτεται την αγάπη, αυτή την αγάπη όμως που ποτέ δεν ξαναβρήκε όταν τόσο αναζητούσε. Ανάμεσα στις μανιοκαταθλιπτικές φάσεις που εναλλάσσονται με το υπεριώδες φως, το μικρόφωνο συνεχίζει να πηγαίνει πέρα δώθε σαν εκκρεμές, συγχρονισμένο με το «τικ-τακ» του ρολογιού. Στο παρασκήνιο, πίσω από το τζάμι, ένα LED φως δείχνει την ώρα: 4.48. «Μετά τις 4.48 δεν θα μιλήσω άλλο», μας ανακοινώνει επανειλημμένα η ηρωίδα, μέχρι που κάποια στιγμή εξηγεί στη φωνή της γιατρού το πώς θα τελειώσουν όλα: θα πάρει υπερβολική δόση και μετά θα κόψει τους καρπούς της. Η φωνή ακούγεται να την αμφισβητεί. «Δεν γίνεται να το κάνεις αυτό όσο είσαι ζαλισμένη από τη δόση». Η πρωταγωνίστρια, όμως, δεν αποθαρρύνεται.. Τα σχέδιά της αλλάζουν και αποφασίζει να κρεμαστεί. Το ρολόι δείχνει 4.48.

Πληροφορίες παράστασης:

‘4.48 Psychosis’ της Sarah Kane σε σκηνoθετική επιμέλεια Ελένης Σκότη με την Pavlina Styl στο Θέατρο Vault.

Από 25/11 έως 7/1.

Σάββατο 21:00 & Kυριακή 18:00.

Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά χωρίς διάλειμμα

Μετάφραση & δημοσιογραφική επιμέλεια κειμένου: Κοραλία Ξεπαπαδέα

Διαβάστε επίσης:

• «Λαχταρώ»: Ο αμύθητος ερωτικός μονόλογος της Σάρα Κέιν
• «4.48 Psychosis»: Η Pavlina Styl ερμηνεύει Σάρα Κέιν στο Επί Κολωνώ
• Λένα Παπαληγούρα στο neolaia.gr: «Επιβράβευση είναι να σκέφτομαι κάθε βράδυ ότι μπορεί σε έναν άνθρωπο να αλλάξω τη ζωή του»