Γιατί νιώθουμε υπνηλία μετά το μεσημεριανό γεύμα;

Πολλές φορές έχεις κάνει ένα διάλειμμα από τη δουλειά ή από το διάβασμα για να φας το μεσημεριανό σου γεύμα. Μετά, όμως, νιώθεις μία υπνηλία που μπορεί να σου φύγει μόνο αν πάρεις έναν μικρό υπνάκο!

Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;

Η παθολόγος Lydia Kang, ιατρός στο Nebraska Medicine της Ομάχα και συγγραφέας του βιβλίου “Quackery: Μια σύντομη ιστορία των χειρότερων τρόπων θεραπείας” δίνει μία απάντηση μέσα από την Washington Post. Ωστόσο, η απάντηση δεν είναι τόσο απλή όσο πιστεύαμε!

Όπως υποστηρίζει η παθολόγος, το να αισθάνεστε ατονία μετά το μεσημεριανό γεύμα είναι κάτι πολύ συνηθισμένο. Η «απογευματινή νύστα» μεταξύ 14:00 και 15:00, μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους, όπως ο λιγοστός ύπνος τη νύχτα ή ζητήματα υγείας – υπνική άπνοια, αναιμία ή και διαταραχές του θυρεοειδούς. Η ίδια υπογραμμίζει πως εάν αισθάνεστε εξαντλημένοι πρέπει να επικοινωνήσεις με τον γιατρό σου, για να βεβαιωθείς ότι όλα είναι καλά.

Από την άλλη, όμως, αν αισθάνεσαι απλά μια «πτώση» στην ενέργεια σου, ο πιο πιθανός υπαίτιος είναι ο κιρκάδιος ρυθμός σου!

Όπως εξηγεί η δρ. Kang, το βιολογικό μας ρολόι είναι πιο καθοριστικό από ό,τι νομίζουμε. Όπως λέει η ίδια:

«Αν και πολλοί συχνά το συνδέουν μόνο με τους κύκλους ύπνου και αφύπνισης, συνδέεται επίσης με τις συνήθειές μας για τα γεύματα και τη λοιπή δραστηριότητα. Έρευνες σε φρουτόμυγες, ποντίκια και ανθρώπους έχουν δείξει ότι τα γονίδια ελέγχουν τα «ρολόγια» στα κύτταρα των ιστών μας – συμπεριλαμβανομένου του δέρματος, του ήπατος και του εγκεφάλου – καθώς λειτουργούν σε έναν χρονικό κύκλο που επηρεάζεται από την έκθεση στο φως.

Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η εγρήγορσή μας τείνει να είναι χαμηλότερη σε δύο σημεία της ημέρας: τα ξημερώματα περίπου από τις 2 έως τις 7 π.μ. και το απόγευμα από τις 2 έως τις 5 μ.μ. Οι περισσότεροι από εμάς κοιμόμαστε κατά τη διάρκεια της πρώτης βύθισης, αλλά αυτή η πτώση είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους εργαζόμενους σε νυχτερινές βάρδιες. Για τους ανθρώπους που εργάζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, η δεύτερη πτώση μπορεί να έρθει κατά τη διάρκεια μιας σύσκεψης ή ενώ επιστρέφουν, οδηγώντας, στο σπίτι. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ πιο πιθανό να πάθετε τροχαίο ατύχημα μετά το μεσημεριανό γεύμα παρά μετά το πρωινό»

Παράλληλα με τα παραπάνω, έχουν γίνει έρευνες σχετικά με άλλες πιθανές αιτίες για την απογευματινή νύστα. Μπορεί αυτές οι έρευνες να είναι περιορισμένης κλίμακας, αλλά μας προσφέρουν περαιτέρω ενδείξεις για το γιατί συμβαίνει. Σύμφωνα με αυτές, λοιπόν, μετά το μεσημεριανό γεύμα, το πεπτικό σύστημα τροφοδοτείται με πιο έντονη ροή αίματος, γεγονός που επηρεάζει τον εγκέφαλό μας, και θα μπορούσε να μας προκαλέσει το αίσθημα της κόπωσης. Ορμόνες, μόρια και νευροδιαβιβαστές επίσης περιπλέκονται στη λειτουργία.

Μία από αυτές τις ορμόνες είναι η ορεξίνη. Η ορμόνη αυτή συνδέεται με το αίσθημα της πείνας και μας βοηθά να παραμένουμε ξύπνιοι. Μετά από ένα γεύμα, όταν τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται, η δράση της ορεξίνης ενδέχεται να ανασταλεί.

Παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει και με την τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που μπορεί να μετατραπεί σε μελατονίνη, μια ορμόνη που σχετίζεται με τον ύπνο.

Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η κατανάλωση ενός γεύματος πλούσιου σε πρωτεΐνες δε σχετίζεται με υψηλότερη αναλογία τρυπτοφάνης στο αίμα μας. Ωστόσο, η αύξηση της ινσουλίνης που προκαλείται από τη σύνδεση της τρυπτοφάνης με τρόφιμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως οι πατάτες, το λευκό ψωμί και το λευκό ρύζι, μπορεί να οδηγήσει σε σχετική εισροή της στον εγκέφαλο μας και να μας κάνει να νιώσουμε λίγο νυσταγμένοι.

Όπως υποστηρίζουν αυτές οι μελέτες, η ινσουλίνη δίνει εντολή στο σώμα μας να αποθηκεύσει αμινοξέα, δηλαδή τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών, στα κύτταρά μας. Η τρυπτοφάνη, όμως, δεν κάνει το ίδιο, δίνοντάς της ευκολότερη πρόσβαση στον εγκέφαλό μας.

Από την άλλη, μερικές έρευνες συνδέουν την κούραση με τα τηγανητά φαγητά, τα κορεσμένα ζωικά λίπη και τα γεύματα με πολλές θερμίδες, ενώ οι φυτικές τροφές και η μεσογειακή διατροφή έχουν συνδεθεί με συγκριτικά σπανιότερη ή ηπιότερη υπνηλία. Να σημειωθεί, όμως, πως καμία από αυτές τις μελέτες δεν ήταν αρκετά μεγάλη για να αποδείξει αιτιώδη συσχέτιση.

Σύμφωνα με τις παραπάνω μελέτες και τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, είναι καλύτερο το μεσημέρι να τρώμε λαχανικά, τα οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα μας. Παράλληλα, πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση μεγάλης μερίδας ζωικής πρωτεΐνης και λίπους, ενώ πρέπει να προσπαθούμε να καταναλώνουμε σύνθετους υδατάνθρακες, όπως δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια, και αποφύγετε τους απλούς υδατάνθρακες, συμπεριλαμβανομένων των ζαχαρούχων ποτών και των λευκών ζυμαρικών.

Δες επίσης:

• Αν ακούσεις πόσες τηγανιτές πατάτες πρέπει να τρώμε, σύμφωνα με καθηγητή του Χάρβαρντ, μάλλον θα πάθεις το ίδιο σοκ με μένα
• Χριστούγεννα 2022: Τα γιορτινά γλυκά των Ελλήνων