«Μέλλον» σκεπασμένο με μαντήλια

Δεν έχω τις γνώσεις να μπω σε καμία ανάλυση σχετικά με τα γεγονότα στο Ιράν.

Δεν έχω, επίσης, την αντοχή να μπω σε καμία κουβέντα για το αν είναι επιλογή τους να φορούν ή όχι μαντήλα. Και για να εξηγηθώ, η άποψή μου είναι ότι προφανώς και δεν είναι επιλογή τους, δεν έχουν επιλογή αφού είναι υποχρεωτικό και η τιμωρία είναι μέχρι και θάνατος, όπως είδαμε.

Αυτό που θέλω να πω σε αυτό το άρθρο εδώ είναι το πώς νιώθω εγώ όταν βλέπω μια γυναίκα με μαντήλα. Θα μου πείτε, παράτα μας, τι μας ενδιαφέρει η άποψή σου, και είναι δεκτό. Αλλά μπορεί να σάς βάλει και σε σκέψη για το τι μπορεί να σκέφτονται και αυτές οι γυναίκες όταν βλέπουν εμάς χωρίς μαντήλα.

Η πρώτη μου μεγάλη επαφή με τις γυναίκες αυτές ήταν το 2007, όταν πήγα στο Λονδίνο. Μέναμε σε μία γειτονιά που ήταν προς τα δυτικά, οπότε ήταν πολύ έντονο το μουσουλμανικό και το ινδικό στοιχείο. Εξηγούμαι εδώ ότι ΔΕΝ γνωρίζω λεπτομέρειες για τις διάφορες υπο-θρησκείες, για τους επιμέρους κανόνες κοκ. Λέω ό,τι βλέπω.

Εκεί στο σπίτι, οι κάδοι για τα σκουπίδια ήταν στο υπόγειο, και μια μέρα πηγαίνοντας να τα πετάξω είδα ένα χέρι δίπλα μου, με περίπου 10 χρυσά (και ήταν όντως χρυσά, γνωστής μάρκας) βραχιόλια να πετάει επίσης σκουπίδια. Την υπόλοιπη γυναίκα δεν την είδα ποτέ, ήταν όλη σκεπασμένη, φαίνονταν μόνο τα μάτια της. Την είδα (αν ήταν η ίδια, δεν μπόρεσα ποτέ να ξεχωρίσω) και άλλες φορές, πολλές. Ήταν φανερό ότι κάτω από την μπούργκα, αν λέγεται έτσι, φορούσε πολύ ακριβά ρούχα και παπούτσια, κρατούσε από τότε πολύ ακριβό κινητό, οδηγούσαν σαν οικογένεια πάρα πολύ ακριβά αμάξια. Αλλά δεν την είδα ποτέ.

Δεν της έκανε καμία εντύπωση που την κοιτούσα. Διακριτικά αλλά την κοιτούσα. Έναν χρόνο μείναμε δίπλα σχεδόν, δεν μίλησε ποτέ. Δεν νομίζω ότι με κοίταξε καν στα μάτια ποτέ. Δεν φαινόταν δυστυχισμένη. Δεν φαινόταν όμως και ελεύθερη. Φαινόταν ελαφρώς παραιτημένη, πρέπει να μου έριχνε τότε καμιά 10αριά το πολύ χρόνια και είχε ήδη 4 παιδιά. Μου έκανε εντύπωση που δεν είδα ποτέ κάποιο συναίσθημα στα μάτια της.

Fast forward 15 μέρες πριν στη Φρανκφούρτη. Μπροστά μου στο αεροδρόμιο μια οικογένεια, δεν ξέρω από πού, με τη γυναίκα να φοράει μαντήλα στα μαλλιά και παραδοσιακά ρούχα (όχι σκεπασμένη εντελώς), και μια μικρή κοπέλα γύρω στα 13-14, ντυμένη «ευρωπαϊκά», μην έχοντας φτάσει προφανώς την ηλικία ή το κοινωνικό στάτους για να φορέσει τα αντίστοιχα. Εκεί αναρωτήθηκα πώς νοιώθει αυτή η κοπέλα που ξέρει, ότι πρέπει να αλλάξει τη ζωή της σε λίγα χρόνια. Θα της δοθεί επιλογή τώρα που βρίσκεται σε μία χώρα που δεν έχει τους ίδιους κανόνες και νόμους; Ή θα την κυνηγάει για πάντα η επιλογή της θρησκείας της που δεν ήταν στην τελική δικιά της.

Στα 15 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την πρώτη εμπειρία μέχρι την πιο πρόσφατη έχω εξοικειωθεί πολύ περισσότερο με την εικόνα των διαφόρων ειδών «μαντηλιών» και ενδυμασιών. Βλέπουμε γύρω μας πολλές περισσότερες γυναίκες, βλέπουμε μια προσπάθεια να «κανονικοποιηθεί» αυτό το σκέπασμα της γυναικείας ομορφιάς ώστε να μην προκαλέσει, λέμε ότι είναι επιλογή και τους προσφέρουμε διευκολύνσεις (πχ. ειδικά χιτζάμπ για να αθλούνται, μια επίφαση κανονικότητας).

Είχαμε και στην Ελλάδα τέτοιες συνήθειες, και στους παραδοσιακούς χορούς με τους οποίους ασχολούμαι. Τη γιαγιά μου ακόμα τη θυμάμαι με το μαύρο μαντήλι στα μαλλιά όταν χήρεψε. Αλλά δεν μπορώ να συγκρίνω τη γιαγιά μου από τη Φλώρινα με εμένα. Δεν είναι λογικό. Επίσης, από επιλογή, δεν έχω πάει και δεν θα πάω ποτέ σε χώρες που απαιτούν να έχουμε ειδική ενδυμασία για να κυκλοφορήσουμε. Όπως δεν έχω πάει και σε ορθόδοξα (ή άλλα) μοναστήρια. Δεν με νοιάζει καμία θρησκεία και ναι, εδώ είναι η διαφορά μας. ΜΠΟΡΩ να μη με νοιάζει καμία θρησκεία.

Πριν το διαδίκτυο, η εικόνα μας για τον κόσμο ήταν περιορισμένη. Βάζω τον εαυτό μου στη θέση μιας μικρής κοπέλας, τώρα, σε αυτές τις χώρες που μαθαίνει πώς ζουν έξω από τη χώρα της, έξω από τη σφαίρα της, και δεν μπορώ να μην νιώσω απόγνωση, πνίξιμο. Μπορεί εκείνες να μη νιώθουν έτσι. Αλλά τα γεγονότα άλλα δείχνουν. Το μέλλον προβλέπεται σκληρό, όχι για εμάς που γράφουμε από το σπιτάκι μας στην Ελλάδα, αλλά για όσες αναγκάζονται να…σκεπαστούν.

Δείτε ακόμα:

• Σκόρπιες σκέψεις για το Ιράν – του Νικόλα Κοσματόπουλου
• Το συγκλονιστικό σκίτσο του Αρκά για το Ιράν
• Κύμα συμπαράστασης στις γυναίκες του Ιράν μετά τον θάνατο της Mahsa Amini