«Μετάλλαξη Όμικρον»: Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τη νέα παραλλαγή του κορωνοϊού

Update: «Παραλλαγή ανησυχίας» χαρακτήρισε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τη νέα μετάλλαξη Μποτσουάνα, δίνοντάς της το όνομα μετάλλαξη «Όμικρον».

Προβληματισμό και ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα παγκοσμώς έχει πυροδοτήσει ο εντοπισμός μιας νέας μετάλλαξης του κορωνοϊού, η οποία εμφανίστηκε πρώτη φορά στη Νότια Αφρική και έχει ονομαστεί «μετάλλαξη «Όμικρον» – παραλλαγή B.1.1.529.

Η B.1.1.529 διαθέτει 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού, με τα πρώτα κρούσματα να γίνονται αντιληπτά στη Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου 2021. Τρεις μέρες αργότερα, εντοπίστηκαν επίσης στη γειτονική Νότια Αφρική. Παράλληλα, στις 13 Νοεμβρίου 2021, η παραλλαγή βρέθηκε σε 36χρονο στο Χονγκ Κονγκ, ο οποίος είχε ταξιδέψει νωρίτερα στη Νότια Αφρική.

Όπως αναφέρουν πληροφορίες των Bloomberg και Guardian, οι επιστήμονες φαίνεται να ανησυχούν ότι το νέο στέλεχος θα μπορούσε να προκαλέσει έξαρση της πανδημίας, πιέζοντας τα εθνικά συστήματα υγείας, ενδεχομένως «ξεφεύγοντας» από την ανοσία που προσφέρουν τα εμβόλια και περιπλέκοντας τις προσπάθειες που γίνονται σε όλο τον κόσμο για υπέρβαση του κινδύνου και άνοιγμα των συνόρων και των οικονομιών.

Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τη νέα «Μετάλλαξη Όμικρον»:

1. Τι είναι το διαφορετικό;

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το στέλεχος B.1.1.529 περιλαμβάνει μεγαλύτερο αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη-ακίδα, η οποία παίζει βασικό ρόλο στην είσοδο του ιού στα κύτταρα του σώματος (εκεί, άλλωστε, στοχεύουν και τα εμβόλια).

Οι ερευνητές προσπαθούν ακόμα να διαπιστώσουν εάν το στέλεχος αυτό είναι πιο μεταδοτικό ή πιο θανατηφόρο από τα προηγούμενα.

2. Από πού προήλθε;

Μέχρι στιγμής, υπάρχουν μόνο εικασίες. Ένας επιστήμονας του UCL Genetics Institute του Λονδίνου είπε ότι πιθανώς να εξελίχθηκε κατά την χρόνια μόλυνση ενός ατόμου σε ανοσοκαταστολή, που πιθανώς είναι ασθενής του HIV/AIDS χωρίς να έχει δεχθεί θεραπεία.

LATEST: A new variant of the coronavirus called B.1.1.529 has been identified in South Africa. Here’s what we know so far. https://t.co/it37aAatMx

— Bloomberg (@business) November 26, 2021

Η Νότια Αφρική έχει 8,2 εκατ. άτομα θετικά στο HIV, τα περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Η μετάλλαξη Βήτα, που είχε εντοπιστεί πέρυσι στη Ν. Αφρική, προήλθε επίσης από άτομο θετικό στο HIV.

3. Πόσο έχει εξαπλωθεί;

Στη Νότια Αφρική είναι το στέλεχος που κυριαρχεί στα νέα κρούσματα.

Στην επαρχία της Νότιας Αφρικής που περιλαμβάνει το Γιοχάνεσμπουργκ, ευθύνεται για το 90% από τα 1.100 νέα κρούσματα της Τετάρτης.

Στη γειτονική Μποτσουάνα, έχουν καταγραφεί τέσσερα κρούσματα σε ανθρώπους που ήταν πλήρως εμβολιασμένοι.

Στο Χονγκ Κονγκ, ταξιδιώτης από τη Ν. Αφρική βρέθηκε θετικός στη μετάλλαξη και ένα ακόμα άτομο καταγράφηκε ως κρούσμα στο ίδιο ξενοδοχείο καραντίνας.

Coronavirus variant B.1.1.529

– First case detected in South Africa

– Contains over 30 mutations to the spike protein

– Concerns may be more transmissible, evade vaccine immunity

– Cases detected in Israel and Hong Kong

– UK and Israel impose travel bans

– Markets tumble

— The Spectator Index (@spectatorindex) November 26, 2021

4. Ποια είναι η αντίδραση;

Οι εξελίξεις έχουν τρομάξει τις αγορές, με τις μετοχές που σχετίζονται με τα ταξίδια να σημειώνουν τη μεγαλύτερη πτώση.

Η Βρετανία απαγόρευσε τις πτήσεις από έξι αφρικανικές χώρες και άλλα κράτη ακολουθούν.

Η Σιγκαπούρη απαγόρευσε την είσοδο σε άτομα που ήταν στη Νότια Αφρική και γειτονικές χώρες τις τελευταίες 14 ημέρες.

5. Πόσο ανησυχητικά είναι όλα αυτά;

Είναι νωρίς για να πει κανείς ακόμα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), θα χρειαστεί χρόνος για να μελετηθεί καλά και συστηματικά η μετάλλαξη και να διαπιστωθεί εάν τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά απέναντί της.

6. Τι κάνουμε τώρα;

Ο ΠΟΥ θα πραγματοποιήσει σύσκεψη για τη μετάλλαξη B.1.1.529 σήμερα, Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, για να αποφασίσει εάν θα χαρακτηρίσει τη «Μετάλλαξη Μποτσουάνα» ως μετάλλαξη «ενδιαφέροντος» ή «ανησυχίας». Μένει τώρα να φανεί τι μέτρα θα λάβουν οι κυβερνήσεις, τόσο στο εσωτερικό των χωρών, όσο και σε σχέση με τα σύνορα.

Ηλίας Μόσιαλος για «Μετάλλαξη Όμικρον»

Στη νέα παραλλαγή του κορωνοϊού, την επονομαζόμενη «Μετάλλαξη Όμικρον» αναφέρεται με ανάρτησή του ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), Ηλίας Μόσιαλος, απαντώντας σε 10 βασικά ερωτήματα σχετικά με το τί γνωρίζουμε μέχρι τώρα για την εμφάνισή της, η οποία φαίνεται να έχει προκαλέσει ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα.

Ο Ηλίας Μόσιαλος απαριθμεί τα έως τώρα δεδομένα, τονίζοντας πως «χρειάζεται συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση» και σημειώνοντας πως θα πρέπει να αποφευχθεί ο πανικός, έως ότου έχουμε στα χέρια μας περισσότερα στοιχεία.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής σε ανάρτησή του:

«Υπάρχει ανησυχία διεθνώς για τη νέα παραλλαγή του κορωνοϊού, που την αποκαλούν παραλλαγή Μποτσουάνα μέχρι να μετονομαστεί και να της αποδοθεί δωθεί ελληνικό γράμμα. Είναι λάθος βέβαια να την αποκαλούμε παραλλαγή Μποτσουάνα, γιατί ναι μεν η ύπαρξή της ταυτοποιήθηκε στην Μποτσουάνα, αλλά η παραλλαγή μπορεί να ξεκίνησε σε άλλη αφρικανική χώρα.

Είχα επισημάνει ήδη από τις αρχές της πανδημίας, ότι αν δεν έχουμε μαζικό εμβολιασμό της μεγάλης πλειοψηφίας των κατοίκων του πλανήτη, η πιθανότητα εμφάνισης νέων παραλλαγών ιδιαίτερα σε περιοχές με χαμηλά ποσοστά εμβολιασθέντων θα είναι μεγάλη. Δυστυχώς, στην Αφρική μόνο το 6.5% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο.

Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής για αυτή την παραλλαγή;

Είχαμε αρχικά 4 περιπτώσεις στην Μποτσουάνα σε εμβολιασμένους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περισσότερες περιπτώσεις και σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Δεν ισχύει επίσης αυτό που έγραψαν διαφορά διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι οι 4 περιπτώσεις αφορούσαν ασθενείς με HΙV. Το διέψευσε αυτό με ανακοίνωση της η Εθνική Επιτροπή για την αντιμετώπιση της νόσου Κόβιντ-19 της Μποτσουάνα. Υπάρχουν επίσης αρκετές περιπτώσεις στη Νότια Αφρική και μια στο Χονγκ Κονγκ που αφορά σε ταξιδιώτη από τη Νότια Αφρική

Γιατί όμως ανησυχούν οι υγειονομικές αρχές στην Αφρική και σε άλλες χώρες;

Στη νέα παραλλαγή συνυπάρχουν 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα του ιού. Επειδή επίσης ανιχνεύθηκε και σε εμβολιασμένους υπάρχει ανησυχία ότι ίσως τα εμβόλια να μην είναι αποτελεσματικά απέναντι σε αυτή την παραλλαγή. Λοιμώξεις όμως συμβαίνουν σε εμβολιασμένους και με την παραλλαγή Δέλτα. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το σημαντικό είναι εάν η νέα παραλλαγή θα οδηγεί σε σημαντικό αριθμό σοβαρών λοιμώξεων. Ξέρουμε ότι τα εμβόλια είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της Δέλτα και αποτρέπουν την σοβαρή λοίμωξη στην συντριπτική πλειοψηφία των εμβολιασθέντων. Πάρα ταύτα ένα μικρό ποσοστό εμβολιασθέντων, γύρω στο 10-20% θα νοσήσει ήπια.

Γιατί ανησυχούν επομένως οι υγειονομικές αρχές για τη νέα παραλλαγή;

Γιατί φοβούνται ότι ο συνδυασμός των 32 μεταλλάξεων ίσως καταστήσει τη νέα παραλλαγή και πιο επικίνδυνη (αύξηση των περιστατικών με βαριά λοίμωξη και αύξηση της θνητότητας) και πιο μεταδοτική.

Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής;

Γνωρίζουμε ήδη αρκετές από τις 32 μεταλλάξεις γιατί τις βρήκαμε σε προηγούμενες παραλλαγές.

Άρα, γιατί ανησυχούμε τότε;

Γιατί υπάρχουν και νέες μεταλλάξεις που συνυπάρχουν με τις ήδη γνωστές.

Θα μάθουμε από εργαστηριακά πειράματα αν είναι επικίνδυνη η νέα παραλλαγή;

Ίσως αλλά δεν θα είμαστε απολύτως σίγουροι

Γιατί το λέω αυτό;

Γιατί και τους προηγούμενους μήνες ακούσαμε για άλλες παραλλαγές. όπως αυτές της Καλιφόρνια,

του Περού (Λάμδα)
της Νέας Υόρκης,
της Νιγηρίας,
της Βραζιλίας,
της Νότιας Αφρικής,
ακόμα και τη Δέλτα plus, και όπως βλέπετε δεν τις αναφέρω όλες.

Η εμφάνισή τους είχε ανησυχήσει τις υγειονομικές αρχές αρκετά, αλλά ευτυχώς τελικά δεν είχαν καμία σοβαρή υγειονομική επίπτωση. Για ορισμένες από αυτές τα εργαστηριακά ευρήματα έδειχναν ότι είτε θα είναι πιο επικίνδυνες ή ότι θα είχαν πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα.

Τι έγινε όμως τελικά;

Επικράτησε η Δέλτα γιατί μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από τις άλλες παραλλαγές και όχι απλά προσπέρασε, αλλά κυριολεκτικά ‘κατάπιε’ -για να το πω απλά- τους ανταγωνιστές της.

Όμως καταγράφεται αύξηση κρουσμάτων στη Νότια Αφρική. Εκεί τι γίνεται με την Δέλτα, θα αναρωτηθεί κάποιος;

Ισχύει πως υπάρχει αύξηση. Αλλά μιλάμε για αύξηση σε μια χώρα που είχε μειώσει σημαντικά τη διασπορά της πανδημίας. Όποτε η νέα παραλλαγή ίσως να βρήκε έδαφος να επεκταθεί γιατί δεν κυκλοφορούσε πολύ η Δέλτα. Το ίδιο έγινε και με άλλες παραλλαγές για ένα διάστημα στο παρελθόν, αλλά εξαφανίστηκαν στον ανταγωνισμό με την Δέλτα.

Άρα, να μην ανησυχούμε καθόλου;

Προφανώς και δεν λέω αυτό. Χρειάζεται συνεχής επιδημιολογική επιτήρηση και πιστεύω απαγόρευση των πτήσεων από ορισμένες χώρες της Αφρικής μέχρι να έχουμε καλύτερη εικόνα της εξελισσόμενης κατάστασης.

Επισημαίνω επίσης ότι και σε πολλές άλλες περιπτώσεις είχαμε ανησυχήσει πολύ αλλά τελικά, με εξαίρεση των Άλφα και Δέλτα παραλλαγών, δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Όποτε αν η νέα παραλλαγή είναι λίγο πιο επικίνδυνη αλλά λιγότερο μεταδοτική από τη Δέλτα, τότε ίσως να μην υπάρξει ιδιαίτερο πρόβλημα.

Να τονίσω τέλος ότι ο ρόλος των υγειονομικών αρχών και των ειδικών δημόσιας υγείας δεν είναι η δημιουργία πανικού. Ο ρόλος τους έγκειται στην έγκαιρη διαπίστωση των προβλημάτων, την ψύχραιμη ανάλυσή τους με διεπιστημονική προσέγγιση, αλλά και στην έγκαιρη λήψη μέτρων όταν χρειάζονται».

Ολόκληρη η ανάρτησή του στο facebook:

Η Ευρώπη κλείνει τα σύνορα στη νέα «Μετάλλαξη Όμικρον» – Τέλος οι πτήσεις από τη νότια Αφρική

«Μπλόκο» στους ταξιδιώτες από τις περιοχές της νότιας Αφρικής θέτει η Ε.Ε., στον απόηχο της διεθνούς ανησυχίας που έχει πυροδοτήσει η εμφάνισης της νέας παραλλαγής του κορωνοϊού, της επονομαζόμενης «μετάλλαξης της Μποτσουάνα».

Όπως αναφέρει σε ανάρτησή της η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε στενό συντονισμό με τα κράτη – μέλη θα προτείνει να ενεργοποιήσει το επείγον μέτρο του τερματισμού των αεροπορικών αφίξεων από την ευρύτερη περιοχή της νότιας Αφρικής, λόγω της ανησυχίας για την παράλλαγή B.1.1.529».

The @EU_Commission will propose, in close coordination with Member States, to activate the emergency brake to stop air travel from the southern African region due to the variant of concern B.1.1.529.

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) November 26, 2021

Υπενθυμίζεται ότι σε ανάλογη απόφαση προέβη χθες και η Βρετανία και σήμερα η Ιταλία, ενώ αναμένεται «αλυσίδα» απαγορεύσεων σε όλο τον κόσμο.

Σήμερα, η Γερμανία αναμένεται να ανακοινώσει ότι θα κηρύξει τη Νότια Αφρική περιοχή παραλλαγής ιού. Η απόφαση, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από απόψε, θα σημάνει ότι οι αεροπορικές εταιρείες θα επιτραπεί να μεταφέρουν μόνο Γερμανούς από τη Νότια Αφρική στη Γερμανία. Οι Γερμανοί που επιστρέφουν, ακόμη κι αυτοί που είναι εμβολιασμένοι, θα πρέπει στη συνέχεια να μείνουν 14 ημέρες σε καραντίνα.

Από πλευράς του, το Υπουργείο Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής ανακοίνωσε πως η απόφαση της Βρετανίας «φαίνεται πως ήταν εσπευσμένη», καθώς ακόμη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν έχει συμβουλεύσει μέχρι στιγμής για τα επόμενα βήματα.

«Η άμεση ανησυχία μας είναι η ζημιά που η απόφαση αυτή θα προκαλέσει τόσο στις βιομηχανίες του τουρισμού όσο και στις επιχειρήσεις και των δύο χωρών», ανέφερε σε δήλωσή του ο Υπουργός Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής Ναλέντι Παντόρ.

Οι επιστήμονες έχουν μέχρι στιγμής ανιχνεύσει την παραλλαγή B.1.1.529 σε σχετικά μικρούς αριθμούς στη Νότια Αφρική, τη Μποτσουάνα και το Χονγκ Κονγκ, όμως ανησυχούν για το μεγάλο αριθμό μεταλλάξεών της, που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν να διαφύγει από την ανοσολογική απάντηση του σώματος και να την καταστήσουν πιο μεταδοτική.

Ο διευθυντής του Κέντρου Αντιμετώπισης Επιδημιών στη Νότια Αφρική, Τούλιο ντε Ολιβέιρα, δήλωσε στους Financial Times ότι «ανησυχεί» και ότι είχε συζητήσει για τη νέα παραλλαγή με αξιωματούχους του ΠΟΥ, οι οποίοι αποφάσισαν να καλέσουν την έκτακτη συνάντηση.

Ο ίδιος εκτίμησε ότι περίπου το 90% των νέων κρουσμάτων στην περιοχή του Γκαουτένγκ της Νότιας Αφρικής, που περιλαμβάνει το Γιοχάνεσμπουργκ, προκλήθηκαν από τη νέα παραλλαγή.

Όπως διαμηνύουν οι επιστήμονες, οποιαδήποτε νέα παραλλαγή που είναι σε θέση να «ξεφύγει» από τα εμβόλια ή να εξαπλωθεί ταχύτερα από την Δέλτα θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρή πρόκληση, καθώς ο κόσμος προσπαθεί να εξέλθει από την πανδημία.

Η επικεφαλής επιστήμονας του ΠΟΥ, Σούμια Σουαμιναθάν ανέφερε ότι η νέα παραλλαγή είχε «μια σειρά από ανησυχητικές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνική ακίδα της».

Χθες, Βρετανοί ερευνητές, με επικεφαλής τον ιολόγο δρα Τομ Πίκοκ του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, εξέφρασαν την ανησυχία τους μήπως η νέα παραλλαγή επεκταθεί και πυροδοτήσει νέα κύματα της πανδημίας, που μάλιστα θα διαφεύγουν από τις άμυνες του οργανισμού.

Η παραλλαγή διαθέτει 32 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού, που αυτός χρησιμοποιεί για να διεισδύει στα ανθρώπινα κύτταρα και να τα μολύνει και η οποία αποτελεί τον βασικό στόχο των εμβολίων.

Όπως είπε ο Πίκοκ, «ο απίστευτα μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα υποδηλώνει ότι η παραλλαγή αυτή μπορεί να αποτελεί πηγή πραγματικής ανησυχίας», γι’ αυτό, τόνισε, «πρέπει να παρακολουθείται πάρα πολύ λόγω του τρομερού προφίλ της πρωτεϊνικής ακίδας της».

Πρόσθεσε, πάντως, ότι μπορεί να αποδειχθεί τελικά ότι δεν είναι πολύ μεταδοτική.

Έκτακτη συνεδρίαση ΠΟΥ την Παρασκευή

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συγκαλέσει σήμερα, Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2021, έκτακτη συνεδρίαση, κατά την οποία αναμένεται αναμένεται να ταξινομήσει την λεγόμενη “μετάλλαξη της Μποτσουάνα” ως «παραλλαγή ενδιαφέροντος», σύμφωνα με πηγή που επικαλούνται οι Financial Times.

Tο παρακάτω γράφημα των Financial Times δείχνει χαρακτηριστικά τους ταχύτατους ρυθμούς εξάπλωσης του B.1.1.529 στη Νότια Αφρική, σε σχέση με τις μεταλλάξεις Δέλτα και Βήτα:

Από το παραπάνω γράφημα φαίνεται ότι, από την ημέρα που το νέο στέλεχος έπιασε το 1% των νέων κρουσμάτων που ανιχνεύθηκαν στη χώρα, εκτοξεύτηκε μέσα σε δύο εβδομάδες στο 90% των κρουσμάτων, επικρατώντας ολοκληρωτικά των άλλων στελεχών, μεταξύ των οποίων και του εγχώριου (της Νότιας Αφρικής) που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί Παραλλαγή Βήτα.

Μέσα σε 14 ημέρες έφτασε δηλαδή στο ποσοστό επικράτησης για το οποίο η παγκοσμίως επικρατούσα προς το παρόν Παραλλαγή Δέλτα είχε χρειαστεί 14 εβδομάδες, ή σχεδόν 100 ημέρες. Στο ίδιο χρονικό διάστημα των 14 εβδομάδων, το τοπικό στέλεχος (Βήτα) είχε ανέλθει οριακά μόνο πάνω από το 50% των κρουσμάτων στη Νότια Αφρική.

Με πληροφορίες από Bloomberg & Guardian

Διαβάστε επίσης:

• «Μετάλλαξη Μποτσουάνα»: Εντοπίστηκε κρούσμα και στο Ισραήλ
• Έναρξη χορήγησης των μονοκλωνικών αντισωμάτων – Πώς και σε ποια νοσοκομεία θα χορηγούνται
• Σλοβακία: Lockdown δύο εβδομάδων αποφάσισε η κυβέρνηση