99 χρόνια από τον θάνατο του Μαρσέλ Προυστ

Ο Μαρσέλ Προυστ γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1871 και ολόκληρο το όνομά του ήταν Βαλαντέν Λουί Ζωρζ Εζέν Μαρσέλ Προυστ. Υπήρξε ένας από τους πιο εξέχοντες Γάλλους συγγραφείς, δοκιμιογράφους και κριτικούς, ενώ το έργο του κατέχει σημαντική θέση στην γαλλική και την παγκόσμια λογοτεχνία.

Ο Μαρσέλ Προυστ γεννήθηκε στην πόλη Ωτέιγ, δύο μήνες αφότου η Συμφωνία της Φρανφκούρτης έληξε επίσημα τον Γαλλο-Πρωσικό Πόλεμο. Ως εκ τούτου την εποχή που γεννήθηκε η βία κυριαρχούσε στο περιβάλλον του, με αποτέλεσμα ολόκληρη η παιδική του ηλικία να στιγματιστεί από την παγίωση της Τρίτης Δημοκρατίας της Γαλλίας. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο, που θεωρείται και το σημαντικότερο από όλα του τα έργα, αφορά τις τεράστιες αλλαγές, ιδιαίτερα την παρακμή της αριστοκρατίας και την άνοδο των μεσαίων τάξεων, που σημειώθηκαν στην Γαλλία κατά την διάρκεια της Τρίτης Δημοκρατίας και το τέλος του αιώνα.

Αν και η μητέρα του ήταν Εβραία, ο Μαρσέλ Προυστ ανατράφηκε σύμφωνα με την καθολική πίστη του πατέρα του. Η βάπτισή του έγινε στις 5 Αυγούστου 1871 στην εκκλησία του Σαιντ-Λουί ντ’Ανταίν και αργότερα επιβεβαίωσε ότι ήταν καθολικός. Ωστόσο, κατά την διάρκεια της ζωής του δεν φάνηκε να ασκεί ουσιωδώς και τυπικά την πίστη του, ενώ αρκετά χρόνια αργότερα έγινε άθεος.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Francesco Carmelo Maisto (@frank96maisto)

Σε ηλικία 9 χρόνων αρρώστησε από άσθμα, όταν και έκανε διακοπές μεγάλης διάρκειας στο χωριό Ιλλιέ. Το άσθμα ήταν μία ασθένεια που τον συνόδευσε σε όλη την ζωή επηρεάζοντας ακόμη και το έργο του. Μάλιστα, το Ιλλιέ αποτυπώθηκε στο έργο του, αφού αποτέλεσε την βάση σε συνδυασμό με τις αναμνήσεις από το σπίτι του θείου του στο Ωτέιγ, προκειμένου να δημιουργηθεί η φανταστική πόλη Κομπραί, όπου λαμβάνουν χώρα μερικές από τις σημαντικότερες σκηνές στο Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο.

Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι με αφορμή τα 100 χρόνια από την γέννηση του συγγραφέα, που συμπληρώθηκαν το 1971, το συγκεκριμένο μετονομάστηκε σε Ιλλιέ-Κομπραί.

Όπως προαναφέρθηκε το άσθμα ήταν μία ασθένεια που κουβαλούσε καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του και έτσι, αποτέλεσε την αφορμή για να διακόψει την εκπαίδευσή του σε ηλικία 11 ετών. Παρ’ όλα αυτά το έμφυτο ταλέντο του στην λογοτεχνία δεν μπορούσε να παραμείνει κρυφό, με αποτέλεσμα να διακριθεί στην λογοτεχνία, κερδίζοντας ένα βραβείο στην τελευταία τάξη.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη pess.optimist (@pess.optimist)

Αξίζει να σημειωθεί πως χάρη στους συμμαθητές του είχε πρόσβαση σε μερικά από τα σαλόνια της ανώτερης αστικής τάξης, τα οποία του χάρισαν άπλετο υλικό για το αριστούργημά του με τίτλο Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο. Μετά το σχολείο σπούδασε στην Σχολή Πολιτικών Επιστημών και κατά την διάρκεια των σπουδών του δημοσίευε χρονογραφήματα σε περιοδικά. Μάλιστα, το πρώτο επίσημο έργο του εκδόθηκε το 1896 με πρόλογο του Νοεμπελίστα Ανατόλ Φρανς και είχε τον τίτλο «Οι ηδονές και οι ημέρες».

Αν και αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, υπηρέτησε για έναν χρόνο στον γαλλικό στρατό. Πιο συγκεκριμένα, η θητεία στον γαλλικό στην Ορλεάνη από το 1889 έως το 1890 ήταν μία εμπειρία που ο ίδιος μετέφερε στις σελίδες του πιο εμβληματικού του βιβλίου Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο. 

Παρότι ήταν αρκετά ταλαντούχος ως συγγραφέας είχε την φήμη του σνομπ και του ερασιτέχνη, κάτι που τον κρατούσε πίσω επαγγελματικά προκαλώντας προβλήματα κατά την συγγραφή του πρώτου βιβλίου με τίτλο Από την πλευρά του Σουάν, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1913.

Εκείνη την περίοδο συμμετείχε στα λογοτεχνικά σαλόνια της κυρίας Στράους, χήρας του Ζορζ Μπιζέ και μητέρας του παιδικού του φίλου Ζακ Μπιζέ, της Μαντλέν Λεμαίρ και της κυρίας Αρμάν ντε Καγιαβέτ, ενός από τα μοντέλα της κυρίας Βερντυρέν και μητέρας του φίλου του Γκαστόν Αρμάν ντε Καγιαβέτ, με την αρραβωνιαστικιά του οποίου (Ζαν Πουκέ) ήταν ερωτευμένος. Χάρη στην κυρία Αρμάν ντε Καβαγιέτ, ο Προυστ γνωρίστηκε με τον Ανατόλ Φρανς, τον εραστή της.

Σε ένα άρθρο το 1892, που είχε τίτλο “Η μη θρησκεία του κράτους” (L’Irréligion d’État) και δημοσιεύτηκε στο Le Banquet, και στο άρθρο στο Le Figaro (1904) με τίτλο “Ο θάνατος των καθεδρικών ναών” (La mort des cathédrales), ο Προυστ τάχθηκε υπέρ του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους. Παράλληλα, δήλωσε ότι ο σοσιαλισμός αποτελούσε την μεγαλύτερη απειλή στην κοινωνία από ότι η εκκλησία και θέλησε να τονίσει τον ρόλο της εκκλησίας στην διατήρηση μιας πολιτιστικής και εκπαιδευτικής παράδοσης.

Ο συγγραφέας είχε μια στενή σχέση με την μητέρα του, ενώ ο πατέρας του ονειρευόταν μία καριέρα μεγάλου βεληνεκούς για τον γιο του. Ωστόσο, ο Προυστ δεν επιθυμούσε κάτι τέτοιο για τον εαυτό και γι’ αυτό τον λόγο για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε εθελοντικά στην Βιβλιοθήκη Μαζαρέν. Κάνοντας μια σημαντική προσπάθεια, έλαβε μια άδεια ασθενείας αρκετών ετών μέχρι που θεωρούνταν ότι παραιτήθηκε. Ποτέ δεν δούλεψε στον χώρο εργασίας του, ενώ δεν έφυγε από το διαμέρισμα των γονιών του μέχρι την στιγμή που έφυγαν από την ζωή και οι δύο.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Fernando Vicente Illustration (@fvicente_illust)

Ο φιλικός και οικογενειακός του κύκλος άλλαξαν σημαντικά την πενταετία 1900-1905. Τον Φεβρουάριο του 1903 ο αδερφός του, Ρόμπερτ Προυστ, παντρεύτηκε και εγκατέλειψε το σπίτι της οικογένειας με τον πατέρα του να πεθαίνει το Νοέμβριο του ίδιου έτους. Ωστόσο, το γεγονός που τον επηρέασε περισσότερο ήταν ο θάνατος της μητέρας του τον Σεπτέμβριο του 1905, σχεδόν δύο χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του. Αν και η μητέρα τού άφησε μια σημαντική κληρονομιά, η υγεία του άρχισε να επιδεινώνεται σημαντικά εκείνη την περίοδο.

Τα τελευταία τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ο συγγραφέας τα πέρασε κυρίως στο δωμάτιό του όπου κοιμόταν κατά την διάρκεια της ημέρας και εργαζόταν το βράδυ για να ολοκληρώσει το μυθιστόρημά του. Έφυγε από την ζωή σαν σήμερα στις 18 Νοεμβρίου 1922 από πνευμονία και πνευμονικό απόστημα και θάφτηκε στο κοιμητήριο του Περ Λασαίζ στο Παρίσι. Αν και το έργο του δεν είναι μεγάλο όπως άλλων ομότεχνών του, θεωρείται από τους κριτικούς και τους συγγραφείς ως ένας από τους συγγραφείς του 20ου αιώνα με την μεγαλύτερη επιρροή.

10 γνωμικά του Μαρσέλ Προυστ που θα σε βάλουν σε σκέψεις

1. Ο έρωτας είναι ένα χτυπητό παράδειγμα για το πόσο μικρή σημασία έχει για μας η πραγματικότητα.
2. Έρχεται τόσο γρήγορα η στιγμή που δεν υπάρχει πια τίποτα για να περιμένουμε.
3. Στην πραγματικότητα, κάθε αναγνώστης είναι, καθώς διαβάζει, αναγνώστης του ίδιου του του εαυτού.
4. Οι αληθινοί παράδεισοι είναι οι παράδεισοι που έχουν χαθεί.
5. Όλες οι οριστικές μας αποφάσεις λαμβάνονται ενώ βρισκόμαστε σε μια ψυχολογική κατάσταση που δεν διαρκεί πολύ.
6. Η επιθυμία για κάτι τα κάνει όλα να ανθίζουν. Η απόκτηση αυτού του κάτι τα κάνει όλα να μαραίνονται και να ξεθωριάζουν.
7. Μην περιμένεις τη ζωή. Μην κάνεις όνειρα γι’ αυτήν. Έχε στο μυαλό σου, ανά πάσα στιγμή, ότι το θαύμα βρίσκεται στο εδώ και στο τώρα.
8. Ο προορισμός μου δεν είναι πια ένα μέρος, αλλά μάλλον ένας καινούργιος τρόπος να βλέπω τα πράγματα.
9. Οι άνθρωποι θέλουν να μάθουν να κολυμπούν και ταυτόχρονα να κρατούν τα πόδια τους στη στεριά.
10. Ο Χρόνος που αλλάζει τους ανθρώπους δεν αλλάζει την εντύπωση που έχουμε γι’ αυτούς.

Πηγή κεντρικής εικόνας: Wikimedia Commons

Διαβάστε ακόμη:

• Έζρα Πάουντ: 49 χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου ποιητή