Μαρτάκια: Πώς ξεκίνησε το έθιμο με τα χαρακτηριστικά βραχιόλια;

Ο Φεβρουάριος έφυγε χτες θριαμβευτικά με την Τσικνοπέμπτη 2019 και μπήκε σιγά- σιγά ο Μάρτης! Οπότε πρέπει σήμερα να φορέσεις αυτό το άσπρο- κόκκινο βραχιολάκι που το λέμε επίσης Μάρτη.

Πώς βγήκε, όμως, το έθιμο αυτό; Κι από που προέρχεται;

Μάρτης, λοιπόν, ή Μαρτάκια είναι το έθιμο αυτό στο οποίο ένα φτιαγμένο από κόκκινο και άσπρο σχοινάκι ή κλωστές που έχουν στριφτεί ή πλεχτεί, βραχιόλι φοριέται την 1η Μαρτίου στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την ΠΓΔΜ, την Αλβανία και την Μολδαβία.

Μάλιστα σε κάθε χώρα έχει και το δικό του όνομα. Και από ότι κατάλαβες είναι ένα άκρως βαλκανικό έθιμο!

Ο Μάρτης ή Μαρτάκια είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Σύμφωνα με αυτό, οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.

Αλλιώς θα καείς από τον ήλιο! Προσοχή!

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Marzo #μαρτης#martis#kokiniklosti#redandwhite#luck#spring?

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη eleni zara? (@eleni_zaraa) στις 1 Μάρ, 2019 στις 5:38 πμ PST

Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του.

Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.

Το έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται ίδιο και απαράλλαχτο στην ΠΓΔΜ με την ονομασία Μάρτινκα και στην Αλβανία ως Βερόρε. Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους “πιάσει” ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι.

Άλλοι πάλι δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.

Λες να το κάνω και εγώ φέτος;

Οι Βούλγαροι ακολουθώντας τα έθιμα αιώνων, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα.

Σε ορισμένες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους “κάψει η γιαγιά Μάρτα”, ή αλλιώς Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά, που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Καλημέρα και καλό μήνα σε όλους! Περιμένω τα μαρτακια σας! ❤️❤️❤️ #hellomarch #martakia #kalomina #καλομηνα #αθηνα #athens #greek #buongiorno #marzo #march #martis

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Raffina 苏悦欣 (@raffinalove) στις 1 Μάρ, 2019 στις 2:25 πμ PST

Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού σαν φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία.

Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτσισόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας.

Υπάρχει όμως και προηγούμενο στη μυθολογία όπου ο θεός Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε όμως ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.

Μια μέρα, ένας νεαρός μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέρνοντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του, όπως λέει ο μύθος, έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το “Μαρτισόρ”, με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.

Στην Ελλάδα είναι ένα έθιμο σύμφωνα με το οποίο αυτός που φορά το Μάρτη, κυρίως τα μικρά παιδιά, προστατεύονται είτε από ασθένειες γενικά ή “για να μην τα κάψει ο ήλιος”!

Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα τα συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό. Αυτό μνημονεύεται και από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.

• Ο Αρτεμίδωρος στα «Ονειροκριτικά» συσχετίζει τους διάφορους στεφάνους των μαγισσών,
• Ο Βιργίλιος στα «Βουκολικά» αναφέρει πολύχρωμους μίτους περιδεμένους τρεις φορές σε εικόνα ερωμένου για να τον σαγηνέψουμε
• Ο Πετρώνιος αναφέρει όμοιες μαγγανείες, όπου δένουμε πολύχρωμο στήμονα στον τράχηλο.
• Οι Βυζαντινοί αναφέρουν τη χρήση βαμμένης κλωστής κατά της βασκανίας

Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά την αρχαιότητα οι νεαροί μύστες φορούσαν κρόκους στο δεξί χέρι και στο πόδι.

Όπως καταλαβαίνεις πρόκειται λοιπόν για έθιμο πανάρχαιο, ή όμοιο με πανάρχαια έθιμα!

Δες ακόμα: Τσικνοπέμπτη 2019: Πώς ξεκίνησε το έθιμο της αγαπημένης γιορτής των κρεατοφάγων;