Προσοχή στο κενό μεταξύ πραγματικότητας και διαδικτύου

Πάντα με εξιτάρει η αρχή της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, γιατί αποκτώ ξανά την επαφή με τους φοιτητές, με ανθρώπους που ζουν στο σήμερα πολύ περισσότερο από ό,τι εγώ.

Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ζουν σε μία εντελώς διαφορετική πραγματικότητα από εμένα (και όλους τους άλλους που είναι της ηλικίας μου). Όπως κι εγώ, αντίστοιχα, ζω σε μία διαφορετική πραγματικότητα από τη μητέρα μου. Και είναι απολύτως λογικό. Φοράμε «διαφορετικά γυαλιά» και βλέπουμε την πραγματικότητα μέσα από αυτά. Από το τι θα φορέσουμε, μέχρι το τι θα πούμε και το τι θεωρούμε σημαντικό.

Μεγαλώνοντας αλλάζουν οι προτεραιότητες, αλλάζουν τα ενδιαφέροντα, αλλάζουν τα σημαντικά και αυτά για τα οποία θεωρούμε ότι αξίζει να παλέψουμε. Δε σημαίνει ότι είναι πιο σωστά όσο μεγαλώνουμε, ούτε κατά διάνοια, αλλά είναι ένα γεγονός ότι αλλάζουν.

Κάνοντας κουβέντες με τους φοιτητές μου για διάφορα θέματα, είτε στο πλαίσιο του μαθήματος είτε στα διαλείμματα, διαπιστώνω χρόνο με τον χρόνο όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να διαχωρίσουμε την πραγματικότητα από τη διαδικτυακή «πραγματικότητα». Και όταν λέω διαδικτυακή πραγματικότητα εννοώ και τα social media. Αυτό έχει δύο ακρούλες που βγαίνουν.

Η πρώτη ακρούλα έχει να κάνει με το τι έρχεται στην επιφάνεια, ποιες ειδήσεις αναδεικνύονται και από ποιους. Διακρίνω μια δυσκολία να θυμηθούμε, μέσα στο τρέξιμο της καθημερινότητας, ότι τα θέματα που αναδεικνύονται, στην πλειοψηφία τους είναι υποκειμενικά. Ανάλογα με τα ενδιαφέροντά μας τα προσέχουμε περισσότερο. Ανάλογα με τις πεποιθήσεις μας, κοιτάμε τα αντίστοιχα ΜΜΕ και ακολουθούμε τους αντίστοιχους ανθρώπους στα social media. Άρα έχουμε μια φούσκα στην οποία αναδεικνύονται συγκεκριμένα θέματα με συγκεκριμένη ατζέντα. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι ΜΟΝΟ αυτά σημαντικά ή ότι είναι ΤΟΣΟ σημαντικά. Πολλές φορές δεν είναι καν σημαντικά, απλά μας αφορούν εμάς περισσότερο και φυσικά ο κάθε ένας προσωπικά θεωρεί το θέμα του το σημαντικότερο όλων.

Η δεύτερη ακρούλα έχει να κάνει με τις περσόνες που επιλέγουμε να έχουμε στο διαδίκτυο. Αν η κοινωνία μας είχε τόσους ανθρωπιστές, τόσους αλληλέγγυους, τόσους δημοκράτες, τόσους επιστήμονες τότε δεν θα ήμασταν όπως είμαστε. Θα ήμασταν μια άλλη χώρα. Βασικά, θα ήμασταν ένας άλλος πλανήτης, γιατί πολύ απλά δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αυτό. Είναι πολύ σημαντικό για την ψυχική μας υγεία αλλά και για την αντίληψή μας για τον κόσμο, να θυμόμαστε ότι αυτά που βλέπουμε και διαβάζουμε στα κοινωνικά δίκτυα δεν ανταποκρίνονται 100% στην πραγματικότητα. Η ατζέντα των κοινωνικών δικτύων δεν είναι η ίδια με της πραγματικότητας. Τα σημαντικά γεγονότα. Τα σημαντικά πράγματα. Μερικές φορές καλώς, μερικές φορές κακώς. Δεν το κρίνω απαραίτητα, απλά το επισημαίνω, το υπογραμμίζω.

Σε επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με δημόσιο λόγο, όπως αυτά στα οποία εμπλέκομαι εγώ, είναι σημαντικό να έχουμε αίσθηση για τις δύο παραπάνω άκρες. Το κενό ανάμεσα στο διαδίκτυο και στην πραγματικότητα είναι μέρες που είναι τεράστιο και κινδυνεύουμε να μας καταπιεί. Κινδυνεύουμε να γίνουμε σαν αυτούς που κοροϊδεύουμε, με τις παρωπίδες, με τα συμφέροντα, με τον μικρόκοσμο, που δεν τους αφορά τίποτα άλλο. Κινδυνεύουμε να γίνουμε γραφικοί και κάποια στιγμή να καταλήξουμε τραγικοί.

Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ότι οι πράξεις τελικά είναι αυτές που λένε την αλήθεια. Οι αριθμοί. Τα αποτελέσματα. Τα λόγια χτίζουν ανώγεια και κατώγεια ένα σωρό. Το τι γίνεται τελικά όμως είναι άλλο θέμα.

Δείτε ακόμα:

• Πώς μπορείτε να σβήσετε τα στοιχεία σας από τη Google (αν το θέλετε)
• Βρίσκεται σε «δίνη θανάτου» το Facebook;
• Η Google μας «ακούει» και εμφανίζει ανάλογες διαφημίσεις – Πώς μπορούμε να τη «σταματήσουμε»