Πέντε σπουδαίες Ελληνίδες φεμινίστριες που αξίζει να γνωρίζεις

Το κίνημα του Φεμινισμού στη σύγχρονη εποχή έχει μία εξαιρετικά ενεργή παρουσία. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες έρχονται σε επαφή με αυτό και ασπάζονται την ιδεολογία του, καθώς η ανάγκη για ισότητα και αναγνώριση των δικαιωμάτων των θηλυκοτήτων κρίνεται επιτακτική και είναι ζωτικής σημασίας. Το να είσαι φεμινίστρια είναι ανάγκη και όχι πολυτέλεια. Διεκδικήσεις χρόνων μπορεί να χαθούν “εν ριπή οφθαλμού”  όταν ο αγώνας δεν είναι συνεχής.

Η θηλυκή οντότητα στη Μέση Ανατολή “αιμορραγεί”. Στο Αφγανιστάν, οι γυναίκες έχουν χάσει σχεδόν κάθε δικαίωμα ύστερα από την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Το καθεστώς έχει αποκλείσει τα περισσότερα κορίτσια από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έχουν σταματήσει τη φοίτηση των γυναικών στα πανεπιστήμια και την εργασία των περισσότερων γυναικών σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Στο Ιράν, το απολυταρχικό θεοκρατικό καθεστώς, με στόχο να εξαλείψει κάθε ψήγμα ελευθερίας των θηλυκοτήτων, βρίσκεται απέναντι στον οργισμένο λαό που εξεγείρεται. Το ποτήρι “ξεχείλισε” μετά τη δολοφονία της νεαρής Μαχσά Αμινί από την Αστυνομία Ηθικής, επειδή δεν φορούσε σωστά την χιτζάμπ της. Από εκείνη τη μέρα, εκατοντάδες καταγγελίες για κρατήσεις και δολοφονίες γυναικών, έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Πηγαίνοντας, όμως, στον “πολιτισμένο” δυτικό κόσμο, βλέπουμε τον σκοταδισμό να επανεμφανίζεται με αποκορύφωμα την απόφαση του αμερικανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου να αναστείλει τη συνταγματική προστασία των αμβλώσεων, ένα νομικό προηγούμενο μισού αιώνα που θεσπίστηκε με την απόφαση Roe v. Wade, με ψήφους 6-3. Εξαιτίας της απόφασης, «η υγεία των γυναικών στις ΗΠΑ σήμερα κινδυνεύει», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.

Αλλά και στον “στίβο” της καθημερινότητας, σε εκείνες τις χώρες όπου η θέση της γυναίκας έχει πάει ένα βήμα πιο μπροστά, καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με πολλά και δυσεπίλυτα για τις ίδιες προβλήματα. Εργασία, μισθολογική κατάταξη, άδειες μητρότητας, πατριαρχικές αντιλήψεις, έμφυλη βία και γυναικοκτονίες, είναι μόνο μερικά από τα μελανά σημεία που μαστίζουν ακόμη και τις πιο σύγχρονες κοινωνίες, όσον αφορά τη θέση των γυναικών. Έχοντας λοιπόν γνώση των προβλημάτων και συνείδηση της αναγκαιότητας του φεμινισμού, αναζητούμε καθημερινά τη γνώση και την έμπνευση από εκείνες που χάραξαν τον δρόμο σε εποχές δύσκολες και συγκυρίες που δεν ευνοούσαν. Πέρα από τα παγκοσμίως γνωστά ονόματα που “φώτισαν” την πορεία του φεμινισμού, εδώ στην Ελλάδα, πηγή έμπνευσης αποτέλεσαν κάποιες γυναίκες που έγιναν ορόσημο για το ελληνικό φεμινιστικό κίνημα. Σίγουρα είναι πολλές, σίγουρα για κάποιες να μην έχει ξοδευτεί καθόλου μελάνι, όμως σήμερα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, θα γνωρίσουμε πέντε γυναίκες που έδωσαν το δικό τους στίγμα στον εγχώριο φεμινισμό.

• Σιμόν ντε Μποβουάρ: Ο φεμινισμός και οι γυναίκες μέσα από το πάντα επίκαιρο έργο της

Πέντε Ελληνίδες φεμινίστριες που έδειξαν τον δρόμο προς την ισότητα

Αύρα Θεοδωροπούλου

Η Αύρα Θεοδωροπούλου γεννήθηκε στην Αδριανούπολη στις 3 Νοεμβρίου 1880. Καταγόταν από εύπορη αστική οικογένεια. Ο πατέρας της Αριστομένης Δρακόπουλος ήταν γενικός πρόξενος της Ελλάδας. Αδελφή της ήταν η Θεώνη Δρακοπούλου, γνωστή και ως “Μυρτιώτισσα”. Σπούδασε ιστορία της μουσικής και πιάνο στο Ωδείο Αθηνών όπου απόκτησε δίπλωμα πιάνου το 1900. Στις διπλωματικές εξετάσεις της αρίστευσε και της απονεμήθηκε το αργυρό μετάλλιο Ανδρέου και Ιφιγενείας Συγγρού. Συνέβαλε στην ίδρυση του Εθνικού Ωδείου. Μιλούσε και γνώριζε άριστα Γαλλικά, Αγγλικά και Γερμανικά, και  είχε μεγάλη εγκυκλοπαιδική μόρφωση

Δίδαξε πιάνο και ιστορία της μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, αρχικά ως δασκάλα και κατόπιν ως καθηγήτρια, στο Ελληνικό Ωδείο, το οποίο ίδρυσε μαζί με ομάδα άλλων καθηγητών και όπου διετέλεσε Έφορος για αρκετά χρόνια, και στο Εθνικό Ωδείο.

Η Αύρα Θεοδωροπούλου στάθηκε σε όλη της τη ζωή μια επαγγελματίας. Εργάστηκε 52 ολόκληρα χρόνια ως καθηγήτρια του πιάνου και της ιστορίας της μουσικής στα Ωδεία Αθηνών, Ελληνικό και Εθνικό, και ως το τέλος της ζωής της ως μουσικό-κριτικός έγραφε επαγγελματικά σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Η ίδια υπήρξε και συγγραφέας. Έργα της είναι : «Η μουσική δια των αιώνων», «Μουσικές μελέτες», «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Παλαμά –Καλομοίρη», «Μουσικές ομιλίες» και την «Ιστορία της μουσικής».

Πάντα πρωτοπόρος εμφανίζεται σε κάθε κοινωνική εκδήλωση, έντονα ευαισθητοποιημένη. Από το 1897 ως και τον πόλεμο του 1940 πρόσφερε τις υπηρεσίες της με αληθινή αυτοθυσία σ’ όλους τους πολέμους της πατρίδας μας. Το 1911 ίδρυσε το Κυριακό Σχολείο Εργατριών. Το 1918 το σύνδεσμο «Αδελφή του Στρατιώτη». Το 1920 το Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, το κύριο έργο της ζωής της πλάι στη μουσική. Η Επιτροπή Κοινωνικής Πρόνοιας του ίδιου Συνδέσμου εποπτεύει και βοηθεί το 1922-50 καταυλισμούς προσφύγων. Τον ίδιο χρόνο η Αύρα πρωτοστατεί στην ίδρυση του ορφανοτροφείου Εθνική Στέγη. Το 1925 ιδρύει με την Μαρία Σβώλου τη Νυκτερινή Εμπορική Σχολή Θηλέων. Το 1929 την Παπαστράτειο Επαγγελματική Σχολή. Το 1935, με τις Αλεξάνδρα Ιωαννίδη, Αγνή Ρουσσοπούλου και Φανή Σαρεγιάννη, τις εξοχές εργαζομένων γυναικών στην Εκάλη (που διέλυσε ο Μεταξάς επειδή αρνήθηκαν να ενταχθούν στην ΕΟΝ).

Στο Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας η Αύρα Θεοδωροπούλου έγινε πρόεδρος το 1922 και παρέμεινε 35 συνεχή χρόνια. Σ’ όλη τη μακρόχρονη διάρκεια της Προεδρίας της στο φεμινιστικό Σύνδεσμο, αγωνιζόταν πάντα με την ίδια θέρμη για την απόλυτη ισότητα της γυναίκας. Είναι πραγματικά μοναδικό το φαινόμενο αυτό. Εργάστηκε όσο καμιά άλλη γυναίκα στην Ελλάδα, με σύστημα, με αξιοθαύμαστη οργανωτική ικανότητα, με απόλυτα δημοκρατική αντίληψη, με διορατικότητα, με αδάμαστο θάρρος και κυρίως με πρωτοποριακή πάντοτε αντίληψη όλων των θεμάτων, γενικών και ειδικών.

Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες (Εστία, Ακρόπολις, Έθνος, Μάχη, Ασύρματος, Ελευθέρα Γνώμη, Πρωΐα, κ.ά.) και περιοδικά (Παναθήναια, Εργασία, Αγγλοελληνική Επιθεώρησις, Νέα Εστία, Καινούρια Εποχή), γράφοντας άρθρα και κριτικές μουσικού περιεχομένου. Το 1911 ίδρυσε το Κυριακόν Σχολείον Εργατριών. Εργάσθηκε εθελοντικά ως Αδελφή Νοσοκόμος σε όλους τους μεγάλους πολέμους, από το 1897 ώς και τον Πόλεμο του 1940. Το 1918 ίδρυσε το σωματείο Αδελφή του Στρατιώτου, το οποίο οργάνωσε το Σπίτι του Στρατιώτου. Το 1920 ίδρυσε τον Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της Γυναίκας ως τμήμα της Διεθνούς Ενώσεως των Γυναικών για ισοπολιτεία. Από το 1922 και εντεύθεν διετέλεσε πρόεδρος και διευθύντρια του περιοδικού Ο Αγώνας της Γυναίκας. Το 1923 ίδρυσε τη Μικρά Αντάντ των Γυναικών από τις χώρες Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία και Ρουμανία και ἐλαβε μέρος σε ετήσια συνέδρια στις πρωτεύουσες των πέντε αυτών χωρών.

Είχε πάρει μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια και οι εισηγήσεις της για τα γυναικεία ζητήματα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Και στα τελευταία της ακόμη χρόνια, όταν η προχωρημένη ηλικία και η κλονισμένη υγεία της δεν της επέτρεπαν να ταξιδεύει, οι εισηγήσεις που έστελνε από την Αθήνα γινόντουσαν πάντοτε δεκτές. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια για τα δικαιώματα της γυναίκας (1920 Γενεύη, 1923 Ρώμη, 1926 Παρίσι, 1929 Βερολίνο, 1935 Κωνσταντινούπολη, 1946 Ιντερλάκεν Ελβετίας, 1952 Νεάπολη). Στο διεθνές συνέδριο της Γενεύης εξελέγη μέλος της Διασκέψεως της Διεθνούς Ενώσεως για την ισοπολιτεία της γυναίκας.

Ήταν όμως από εκείνους τους ανθρώπους που παράλληλα με τη δημόσια δράση τους, φρόντιζαν η προσωπική τους ζωή να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα. Ως σύζυγος του Σπύρου Θεοδωρόπουλου, του γνωστού ποιητή και λογοτέχνη Άγι Θέρου, ήταν η αντάξια σύντροφος της ζωής του, και το πολιτισμένο, φιλόξενο και χαρούμενο σπίτι τους στην Κηφισιά, δεχόταν επί πολλά χρόνια κάθε Κυριακή, ό,τι καλύτερο είχε να παρουσιάσει η ελληνική διανόηση. Το σπιτικό της ήταν η ενσάρκωση του ελληνικού σπιτιού, όπως το φαντάστηκε στο άρθρο που δημοσίευσε στο πρώτο τεύχος του «Αγώνα της Γυναίκας», δηλαδή γεμάτο ήλιο και αέρα, θεμελιωμένο στην ισότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό της γυναίκας όπως του άντρα.

Η γνωστή Αγγλίδα φεμινίστρια λαίδη Μάργκαρετ Κόρμπετ Άσμπυ, παλαιά συνεργάτρια της Αύρας και πρόεδρος στη Διεθνή Ένωση Γυναικών, έγραψε στο φύλλο του Απριλίου 1963 του Δελτίου International Women’s News, ανάμεσα σε άλλα : «Ο αιφνίδιος θάνατος της Αύρας Θεοδωροπούλου είναι μια θλιβερή είδηση για όλους εμάς που θυμόμαστε τα πολλά χρόνια που υπήρξε συνεργάτριά μας στη διοίκηση της Alliance. Η Αύρα υπήρξε μια εργάτρια της ιδέας με μεγάλη καρδιά σε εποχή που ο φεμινισμός στην Ελλάδα απείχε πολύ του να γίνεται παραδεκτός. Η Αύρα είχε απέραντο θάρρος και φωτεινό πνεύμα και ενέπνεε όλους όσους εργάζονταν μαζί της».

Καλλιρόη Σιγανού Παρρέν

Η Καλλιρρόη Σιγανού γεννήθηκε το 1861 στα Πλατάνια Αμαρίου Ρεθύμνης. Το 1867 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Αθήνα, όπου ο πατέρας της Στυλιανός Σιγανός ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κρητών Προσφύγων. Σπούδασε στη Σχολή Σουρμελή και στη Γαλλική Σχολή Καλογραιών στον Πειραιά και αποφοίτησε από το Αρσάκειο με δίπλωμα δασκάλας το 1878. Αμέσως ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου της ελληνικής Κοινότητας στην Οδησσό, όπου παρέμεινε για δύο χρόνια. Επιστρέφοντας στην Αθήνα παντρεύτηκε τον Ιωάννη Παρρέν, γαλλοαγγλικής καταγωγής δημοσιογράφο από την Κωνσταντινούπολη, πρώτο γενικό διευθυντή του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ).

Η πνευματική και φεμινιστική δράση της Καλλιρρόης Παρρέν άρχισε ουσιαστικά στις 8 Μαρτίου 1887, όταν εξέδωσε την εβδομαδιαία «Εφημερίδα των Κυριών», την πρώτη γυναικεία εφημερίδα στην Ελλάδα, συντασσόμενη αποκλειστικά από γυναίκες. Αντιπροσώπευσε την Ελλάδα σε διάφορα διεθνή συνέδρια γυναικών και το 1893, μετά την επιστροφή της από το Σικάγο, ίδρυσε την Ένωσιν υπέρ της Χειραφετήσεως της Γυναικός.

Διαπιστώνοντας τη μεγάλη ανάγκη για εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών και για την ανακούφιση των απόρων, ίδρυσε σειρά εκπαιδευτικών και κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανώσεων, όπως το Σχολείον της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίων (1890), το Άσυλον των Ανιάτων Γυναικών (1896), την Ένωσιν Ελληνίδων (1896) και τον Πατριωτικόν Σύνδεσμον (1898), ο οποίος μετεξελίχθηκε στο ΠΙΚΠΑ. Στις 19 Φεβρουαρίου 1911 ίδρυσε το Λύκειον των Ελληνίδων, με σκοπό την «εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των γυναικών» και την «αναγέννησιν και διατήρησιν των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων».

Το 1918 η «Εφημερίς των Κυριών» διέκοψε την έκδοσή της, όταν η Καλλιρρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα για τα πολιτικά της φρονήματα. Ήταν φανατική μοναρχική και αντιβενιζελική. Το 1921 οργάνωσε το Α’ Εθνικόν Γυναικείον Συνέδριον και τον ίδιο χρόνο έπεισε τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη να ταχθεί υπέρ της παροχής δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. Η Παρρέν έγραψε πολλά άρθρα, δοκίμια, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα με θέμα τα κοινωνικά προβλήματα και τη θέση της γυναίκας, όπως την τρίτομη «Ιστορία της γυναικός» (1889), «Η ζωή ενός έτους. Επιστολαί Αθηναίας προς Παρισινήν» (1896-1897), το μυθιστόρημα «Η Χειραφετημένη» (1900) και το τρίπρακτο δράμα «Η νέα γυναίκα», που ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη το 1907.

Η Καλλιρρόη Παρρέν πέθανε στην Αθήνα στις 16 Ιανουαρίου 1940, σε ηλικία 79 ετών. Ο Δήμος Αθηναίων τίμησε τη μνήμη της το 1992, τοποθετώντας προτομή της στο Α’ Νεκροταφείο. Όπως είχε πει η ίδια: «[…] είμαι ευτυχής και ήσυχη πλέον μπορώ να αναπαυθώ, εφ’ όσον αισθάνομαι ότι αφήνω μίαν ανθηράν βλάστησιν της σποράς, την οποίαν εμείς, αι ολίγαι πρωτοπόροι, εσπείραμεν εις την τότε άγονον και πετρώδη γην και είμαι βεβαία ότι από σας, καλαί μου συνεργάτιδες, θα δημιουργηθή η τελεία γυναίκα της αύριον […]»

Σαπφώ Λεοντιάς

Η Σαπφώ Λεοντιάς γεννήθηκε σε επαρχεία της Λευκωσίας το 1832. Σπούδασε ελληνική, γαλλική και γερμανική Φιλολογία. Ηταν αδελφή της Αμαλια Κλιρίδη-Λεοντιας, ιδρύτρια του γυναικείου περιοδικού Ευριδίκη και σύζυγός του Στεφανού Ναρλή, βουλευτή της Οθωμανικής βουλής. Είχαν μία κόρη την Κορίννα.

Το 1854, κλήθηκε στη Σάμο, για να οργανώσει το εκεί Παρθεναγωγείο, Ίδρυμα το οποίο διεύθυνε ως το 1858. Το 1859 μετέβη στη Σμύρνη, όπου ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου του Μεθοδίου Αρώνη, ενώ το 1861 επέστρεψε στη Σάμο, προσκαλεσμένη από τον ηγεμόνα Μιλτιάδη Αριστάρχη, ο οποίος ίδρυσε με τη βοήθειά της άλλα τέσσερα Παρθεναγωγεία. Το 1863 επέστρεψε στη Σμύρνη, όπου ανέλαβε τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου “Αγία Φωτεινή”, θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1875. Στη συνέχεια έφυγε για την Πόλη, όπου ανέλαβε την οργάνωση και τη διεύθυνση του Παρθεναγωγείου “Παλλάς”, το οποίο και διεύθυνε μέρι το 1886, προσφέροντας τα μέγιστα στη γυναικεία εκπαίδευση της Πρωτεύουσας. Το 1887 επέστρεψε και πάλι στη Σμύρνη όπου ανέλαβε ξανά τη διεύθυνση της “Αγίας Φωτεινής” έως το 1891, οπότε και επέστρεψε και πάλι ως διευθύντρια του Παρθεναγωγείου της “Παλλάδος“. Παραιτήθηκε λίγα χρόνια αργότερα.

Η Λεοντιάς κατά τα χρόνια της διδασκαλικής της θητείας συνέγραψε πλήθος δοκιμίων. Από πολύ νωρίς πιστέυει οτι οι γυναίκες πρέπει να μορφωθούν και τοποθετεί τη γυναίκα απέναντι στο έθνος και στον πολιτισμό, θεωρεί ότι πρέπει να τα υπερασπιστεί, να τα προστατεύσει και να τα διατηρήσει έχοντας ως υπόβαθρο μια σωστή, ευρεία και συστηματική παιδεία. Άρθρα, ποιήματα, παιδαγωγικές διατριβές και μελέτες της δημοσιεύτηκαν σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Το γυναικείο περιοδικό “Ευρυδίκη” εκδίδεται για τρία χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, από τις 21 Νοεμβρίου 1870 έως τις 30 Μαΐου 1873. Συνολικά εκδίδονται 76 τεύχη, τα οποία αποτελούνται από 878 σελίδες. . Η Λεοντίας είναι γνωστή για το περιοδικό “Ευρυδίκη“, το “Κορασιακήν Χρηστομάθειαν“, “Οικιακήν Οικονομίαν“, “Εκθέσεις ίδεών” και μιά μελέτη υπό τον τίτλο “Ανήρ και γυνή“, όπου εξετάζονταν τα των σχέσεων των δύο φύλων.

Αμαλία Φλέμινγκ

Γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου του 1912 στην Κωνσταντινούπολη. Πατέρας της ήταν ένας γνωστός δερματολόγος της Πόλης, ο Χαρίλαος Κουτσούρης.  Στην Ελλάδα, η οικογένεια της Αμαλίας ήρθε όταν ξεκίνησε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αν και οι εποχές ήταν πολύ δύσκολες, η νεαρή Αμαλία Κουτσούρη, κατάφερε να λάβει σφαιρική μόρφωση. Τόσο το επάγγελμα του πατέρα της όσο και η οικονομική άνεση της οικογένειας, της έδωσαν σημαντικά εφόδια.  Η ίδια έδειχνε να έχει μεγαλύτερη κλίση προς την συγγραφή και τη λογοτεχνία όμως ο πατέρας της έκανε τα πάντα για να τη μυήσει στην δική του επιστήμη.  Τελικά σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εκεί μάλιστα αναγορεύτηκε διδάκτωρ, και συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι, όπου και εργάστηκε στο Νοσοκομείο Necker και στο Λονδίνο. Ως φοιτήτρια ακόμη παντρεύτηκε έναν γνωστό αρχιτέκτονα και φίλο του αδελφού της. Ο γάμος της όμως δεν κράτησε πολύ.

Στη διάρκεια της κατοχής η Αμαλία επέστρεψε στην Ελλάδα και συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση. Λέγεται ότι βοήθησε τόσο οικονομικά, δίνοντας τα χρήματα που κέρδιζε από το νοσοκομείο στο οποίο δούλευε, όσο και πιο πρακτικά, βγάζοντας πλαστές ταυτότητες για τους Εβραίους και κρύβοντάς τους στο σπίτι της. Με το τέλος του πολέμου, αποδέχθηκε την υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου για να εργαστεί ως ερευνήτρια εκτός συνόρων. Μάλιστα η ίδια είχε αναφέρει σε συνέντευξή της αρκετά χρόνια αργότερα: «Από τους 45 υποψήφιους κατάφερα να βγω πρώτη. Τότε δεν έπαιζε ρόλο μόνο το πτυχίο του πανεπιστημίου, αλλά και η διαγωγή μας στη διάρκεια της κατοχής» Η ίδια επέλεξε να εργαστεί στο πλευρό του Σκωτσέζου Αλεξάντερ Φλέμινγκ καθώς η ανακάλυψη της πενικιλίνης και το Nόμπελ Iατρικής το 1945, έκαναν τον επιστήμονα ιδιαίτερα ακαταμάχητο και ως γιατρό αλλά και (όπως φαίνεται) ως άντρα. Μεταξύ τους αναπτύχθηκε, εκτός από αμοιβαίο σεβασμό, και μια έλξη. Ωστόσο τα πράγματα για τον Αλεξάντερ Φλέμινγκ ήταν πολύ δύσκολα καθώς ήταν παντρεμένος.

Το 1949, η Αμαλία επέστρεψε στην Ελλάδα για να αναλάβει τη διεύθυνση του Ευαγγελισμού. Την ίδια χρονιά ωστόσο πέθανε και η σύζυγος του Φλέμινγκ. Η Αμαλία προσκάλεσε τον Νομπελίστα για έναν κύκλο διαλέξεων στην Ελλάδα και ο έρωτας αναζωπυρώθηκε. Το 1953 ο Φλέμινγκ επέστρεψε και πάλι στην Ελλάδα και αυτή τη φορά αντί για «αντίο» της πρότεινε να τον παντρευτεί. Και, όπως εξομολογείται η ίδια αργότερα, «βιάστηκα τόσο πολύ να πω «ναι» που αισθάνθηκα εξαιρετικά αμήχανη». Οι βρετανικές εφημερίδες έγραψαν ότι ο Φλέμινγκ παντρεύεται μια Ελληνίδα Καρυάτιδα, αφού η φήμη για την κομψότητα και την αισθητική της λαίδης Φλέμινγκ περνά τα σύνορα της Βρετανίας. Ο γάμος τους έγινε το 1953 αλλά κράτησε μόνο δύο χρόνια. Ο σπουδαίος επιστήμονας Αλεξάντερ Φλέμινγκ πέθανε το 1955. Αν και δεν τον χρησιμοποιούσε, είχε τον τίτλο της Λαίδης, καθώς ο Φλέμινγκ ήταν Ιππότης (Σερ).

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ανέπτυξε μεγάλη αντιδικτατορική δράση. Κατηγορήθηκε μάλιστα ότι σχεδίαζε την απόδραση του Αλέκου Παναγούλη και συνελήφθη. Η Αμαλία, ανακρίθηκε, δικάστηκε και τελικά καταδικάστηκε σε 16 μήνες φυλάκιση. Ωστόσο η  δικτατορία φοβούμενη τον αντίκτυπο που θα είχε στη διεθνή κοινότητα η φυλάκιση της Αμαλίας Φλέμινγκ την απελευθέρωσε και την απέλασε, αφαιρώντας της την ελληνική ιθαγένεια. Επέστρεψε στο Λονδίνο από όπου ξαναγύρισε μετά την πτώση της δικτατορίας. Το 1977 εξελέγη βουλευτής Επικρατείας και βουλευτής Α’ Αθηνών το 1981 και το 1985 με το ΠΑΣΟΚ.

Πέθανε στις 26 Φεβρουαρίου του 1986, χωρίς να προλάβει να δει τη δημιουργία του Ιδρύματος Βασικής Βιοϊατρικής Έρευνας Αλέξανδρος Φλέμινγκ, το οποίο ιδρύθηκε χρόνια αργότερα στη Βάρη και σήμερα θεωρείται ως ένα από τα πληρέστερα του είδους του παγκοσμίως.

Ελένη Ουράνη («Άλκης Θρύλος»)

Γεννήθηκε το 1896 στην Αθήνα από μεγαλοαστική οικογένεια, προερχόμενη από τον βενιζελικό χώρο και ήταν θερμή υποστηρίκτρια της δημοτικής γλώσσας. Από νεαρή ηλικία εμφανίστηκε στο χώρο των διανοούμενων φανερώνοντας την κλίση της στη λογοτεχνική κριτική. Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου είχε έντονη φεμινιστική δράση ενώ συνεργάστηκε με αστικούς αλλά και μαρξιστικούς κύκλους. Το 1915 στην «Ακρόπολι» του Βλάση Γαβριηλίδη και τον «Νουμά», δημοσίευσε τα πρώτα της θεατρικά μονόπρακτα, ποιήματα και διηγήματα, με το ψευδώνυμο «Άλκης Θρύλος», το οποίο θα διατηρήσει σε όλη της τη ζωή. Έγραψε θεατρικά μονόπρακτα, δημοσίευσε πεζογραφήματα και άρθρα φιλολογικού περιεχομένου, εξέδωσε επίσης κείμενα ταξιδιωτικών εντυπώσεων, ωστόσο ασχολήθηκε κυρίως με το δοκίμιο και την κριτική και συνεργάστηκε με πλήθος περιοδικών και εφημερίδων.

Ο πρώτος της γάμος ήταν με τον Πολύβιο Κορύλλο, καθηγητή Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ το 1930 παντρεύτηκε τον ποιητή και λογοτέχνη Κώστα Ουράνη. Ήταν υποστηρίκτρια του δημοτικισμού και του φεμινισμού. Έγραψε άρθρα για φεμινιστικά ζητήματα και διετέλεσε μέλος του Συνδέσμου Ελληνίδων υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στα τέλη της δεκαετίας του 1910 και στις αρχές της δεκαετίας του 1920.

Το 1950 συμμετέχει ως ιδρυτικό μέλος της Ομάδας των Δώδεκα (1950-1967), η οποία αποσκοπούσε στη θέσπιση έγκριτων λογοτεχνικών βραβείων, κατ’ αρχάς για την πεζογραφία και ακόλουθα για άλλα λογοτεχνικά είδη, καθώς και της Ένωσης Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου και των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας. Το 1963 θεσμοθέτησε, στο πλαίσιο της «Ομάδας των Δώδεκα», το Βραβείο «Μαρία Νεγρεπόντη» στην μνήμη της μητέρας της. Το 1963, όταν με το Βασιλικό Διάταγμα 105/1963 συστάθηκε το ίδρυμα Ταινιοθήκη της Ελλάδος, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη, μαζί με τους: Αγλαία Μητροπούλου, Μόνα Μητροπούλου, Άγγελο Προκοπίου, Στρατή Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη, Ειρήνη Καλκάνη, Μιχάλη Κακογιάννη, Ελένη Βλάχου, Νίκο Κούνδουρο, Σπύρο Σκούρα, Γρηγόρη Γρηγορίου, Γιώργο Ζερβό, Βίκτωρα Μιχαηλίδη και άλλους. Το 1969 αναγορεύεται μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Η Ελένη Ουράνη κληροδότησε τη μεγάλη περιουσία της στο ίδρυμα, με στόχο την ευρύτερη καλλιέργεια της πνευματικής ζωής του ελληνισμού.

Το 1970 η Ακαδημία Αθηνών με το κληροδότημα της Ελένης Ουράνη, ίδρυσε το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη αλλά και το ομώνυμο βραβείο, με σκοπό τη ενίσχυση της λογοτεχνίας. Το Ίδρυμα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών αναλαμβάνει χορηγίες στο χώρο του πολιτισμού, βραβεύσεις συγγραφέων και υποτροφίες σπουδαστών. Έφυγε από τη ζωή στις 9 Δεκεμβρίου του 1971.

Πηγή Κεντρικής Φωτογραφίας: Wikimedia Commons

Διαβάστε ακόμη:

• Η θέση της γυναίκας στον σύγχρονο κόσμο. Σε εργασία, ηγετικές θέσεις, δια βίου μάθηση, πολιτική εκπροσώπηση
• Δύο λόγια για την παράσταση «Η Απολογία της Μαρί Κιουρί»
  
• Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας: 13+1 τραγούδια για τις γυναίκες
• Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: Η Google τη γιορτάζει με ένα doodle
• Αστυνομία Ηθικής στο Ιράν: Τι συμβαίνει τελικά με την κατάργησή της;
  
• Ισπανία: Η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που ενέκρινε νόμο για «άδεια εμμήνου ρύσεως»