63 χρόνια χωρίς τον Μ. Καραγάτση

Ο Μ. Καραγάτσης υπήρξε ένας από τους πιο εμβληματικούς συγγραφείς της λεγόμενης «γενιάς του ’30». Γεννήθηκε στην Αθήνα  στις 23 Ιουνίου του 1908, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το Μ. Καραγάτσης με το οποίο έγινε ευρέως γνωστός είναι το ψευδώνυμο με το οποίο υπέγραφε τα έργα του. Στην πραγματικότητα ονομαζόταν Δημήτριος Ροδόπουλος. Ο Καραγάτσης είχε ακόμη τέσσερα αδέρφια, αλλά ο ίδιος ήταν το πέμπτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τους άλλους.

Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο φτελιά ή καραγάτσι, το οποίο υπήρχε στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη της Θεσσαλίας. Εκεί περνούσε τα περισσότερα εφηβικά καλοκαίρια του διαβάζοντας κάτω από ένα καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού. Όσον αφορά το «Μ.» δεν είναι ξεκάθαρο το πώς προέκυψε. Υπάρχει η εντύπωση ότι προήλθε από το ρώσικο όνομα «Μίτια» (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης), με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του, λόγω της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.

Ωστόσο, πολλοί ερμήνευαν το «Μ.» ως Μιχάλης λόγω του ότι πολλοί ήρωές του είχαν το όνομα Μιχάλης. Η κόρη του έχει μιλήσει για το θέμα, αλλά το θέμα θα παραμείνει ένα μυστήριο, καθώς ο ίδιος ο Καραγάτσης δεν αποκάλυψε ρητά δημόσια ποια η σημασία του.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Αρσάκειo (@arsakeio_schools)

Κατά τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων αυτός και οι η οικογένειά του μετακινούνταν συχνά σε διάφορες πόλεις της χώρας, αφού ο πατέρας του, Γεώργιος Ροδόπουλος, εργαζόταν ως διευθυντής τράπεζας σε διάφορα μέρη. Ο Καραγάτσης τελείωσε το Δημοτικό στο Αρσάκειο της Λάρισας, ενώ τα γυμνασιακά του χρόνια – από το 1922 έως το 1924 – τα πέρασε μόνος του στη Θεσσαλονίκη. Η Θεσσαλονίκη ήταν η τιμωρία του πατέρα του προς τον ίδιο, επειδή είχε πλαστογραφήσει την υπογραφή του σε σχολικό έλεγχο.

Μετά το σχολείο γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ, στη Γαλλία με σκοπό να σπουδάσει εμπορικά. Οικονομικοί λόγοι όμως τον εμπόδισαν να συνεχίσει τις σπουδές του, με αποτέλεσμα να γυρίσει στην Αθήνα και να γραφτεί στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από εκεί αποφοίτησε το 1930, αλλά δεν άσκησε ποτέ το επάγγελμα του δικηγόρου, ενώ είναι άξιο αναφοράς πως υπήρξε συμφοιτητής με άλλους σπουδαίος λογοτέχνες, όπως ο εξίσου σημαντικός ποιητής της λεγόμενης «γενιάς του ’30», ο Οδυσσέας Ελύτης.

Ως έφηβος πειραματίστηκε γράφοντας ποιήματα. Σύντομα όμως εγκατέλειψε την ενασχόληση με την ποίηση και στράφηκε στην πεζογραφία. Το πρώτο του διήγημα ονομαζόταν «Η κύρα Νίτσα» και δημοσιεύτηεκε το 1927. Μάλιστα, το διήγημά του υποβλήθηκε στο διαγωνισμό της Νέας Εστίας και πήρε τον 3ο έπαινο.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Ioak-EL(ias) (@travelling_booksman)

Μετά το πτυχίο των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών που πήρε το 1931 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών εργάστηκε ως υπάλληλος στην ασφαλιστική εταιρεία του αδερφού του Νίκου, στον Πειραιά. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1935, νυμφεύτηκε τη ζωγράφο Νίκη Καρυστινάκη, με την οποία απέκτησαν μία κόρη.

Το 1936 δημοσίευσε το μυθιστόρημα του «Η μεγάλη χίμαιρα». Η κόρη που γεννήθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους και της χάρισε όνομα της ηρωίδας του βιβλίου, Μαρίνα. Πρόκειται πλέον για ένα από τα πιο γνωστά έργα του, η οποία αναμένεται να μεταφερθεί στη μικρή οθόνη σε μία υπερπαραγωγή της ΕΡΤ.

Το 1937 έφυγε από τη ζωή η μεγαλύτερη αδερφή του, η Ροδόπη Τζουλιάδου, η οποία υπέφερε απο ψυχασθένεια από τη νεανική της ηλικία, και δύο χρόνια αργότερα έφυγε από τη ζωή ο πατέρας του. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής το σπίτι του μετατράπηκε σε κέντρο συνάντησης των λογοτεχνών της εποχής του, ενώ παράλληλα δημοσιεύθηκαν αρκετά διηγήματά του και νουβέλες.

Το 1946 ανέλαβε τη θεατρική στήλη της εφημερίδας «Η Βραδυνή», ενώ πάλι το 1946 ανέβηκε χωρίς μεγάλη επιτυχία το θεατρικό του έργο «Μπαρ Ελδοράδο». Έτσι, ο Καραγάτσης αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο και υπέγραψε το σενάριο και τη σκηνοθεσία της ταινίας «Καταδρομή». Πρόκειται για μία από τις πρώτες ταινίες της μεταπολεμικής περιόδου, οιυ ασχολήθηκαν με το λεπτό τότε θέμα της εθνικής αντίστασης.

Το 1946 έφυγε από τη ζωή και η μητέρα του, στην οποία αφιέρωσε το μυθιστόρημά του «Ο μεγάλος ύπνος». Το 1949 έφυγε ως πολεμικός ανταποκριτής της εφημερίδας «Βραδυνή» στα βουνά του Γράμμου και του Βίτσι, όταν ο εμφύλιος πλησιάζε στο τέλος του. Τον 1949 ταξίδεψε στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Τουρκία και την Αίγυπτο.

Το 1952 άρχισε να εργάζεται στη διαφημιστική εταιρεία ΑΔΕΛ, ενώ αποφάσισε να γράψει απλοϊκά και εκλαϊκευμένα την Ιστορία των Ελλήνων. Το 1956 και το 1958 ήταν υποψήφιος βουλευτής με το δεξιό Κόμμα Προοδευτικών του Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη χωρίς να καταφέρει να μπει στη Βουλή. Βέβαια, το κίνητρό του όπως αποκάλυψε σε σχετική ερώτηση ήταν για να πάρει ψήφους από τον αδερφό του Κωνσταντίνο Ροδόπουλο, υποψήφιο με την ΕΡΕ.

Το 1958 συνυπέγραψε «Το μυθιστόρημα των τεσσάρων» μαζί με τους Άγγελο Τερζάκη, Ηλία Βενέζη και Στράτη Μυριβήλη, το οποίο πρωτοδημοσιεύεται στην εφημερίδα Ακρόπολις. Στις 8 Νοεμβρίου του ίδιου έτους έπαθε καρδιακή προσβολή, με αποτέλεσμα σιγά σιγά να αποτραβηχτεί από τους φίλους του. Ωστόσο, δεν σταμάτησε να γράφει. Έτσι, στις 13 Δεκέμβρη του 1960 ξεκίνησε να γράφει «Το 10», το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Με τη συγγραφή του ασχολιόταν έως και τα χαράματα της 14ης Σεπτεμβρίου του 1960, όταν και τελικά άφησε την τελευταία του πνοή μετά από πολύωρη κρίση ταχυκαρδίας.

Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου, στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών. Στον τάφο του χαράζεται το επίγραμμα από το έργο του «Το μεγάλο συναξάρι»: «Οι μοναδικές ομορφιές είναι προνόμιο του θανάτου».

Διαβάστε ακόμη:

• Ανδρέας Εμπειρίκος: Επτά στίχοι του που θα σε «μαγέψουν»
• Κώστας Ουράνης: Έξι ποιήματα με αφορμή τα 70 χρόνια από τον θάνατό του
• Νάνος Βαλαωρίτης: Οκτώ ποιήματά του που θα σε «ταξιδέψουν»