«Ένα Γράμμα από την Υένη»: Μια ταινία με οικολογικό μήνυμα για τη Μεσόγειο

Κρίσιμα ερωτήματα σε σχέση με την αστική ανάπτυξη και τις προεκτάσεις της, με αφορμή το παράδειγμα της οικολογικής καταστροφής που έχει υποστεί η παραθαλάσσια πόλη της Σενεγάλης, τέθηκαν εχθές στο Ίδρυμα Βασίλης & Ελίζας Γουλανδρή, παρουσία του σκηνοθέτη της ταινίας «Ένα Γράμμα από την Υένη», Manthia Diawara.

Η ταινία στην πραγματικότητα φέρνει ένα επείγον γράμμα για τον θεατή, ειδικά εκείνον των παραθαλάσσιων περιοχών και των κρατών που, όπως η Ελλάδα, συνδέονται ταυτοτικά με τη θάλασσα. Προέκυψε μέσα από την αλήθεια που βιώνει η πόλη Υένη τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η παράκτια διάβρωση και η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση άνοιξαν ένα φαύλο κύκλο, που κανείς δεν φαίνεται να μπορεί να κλείσει. Λόγω της αλλαγής του ανάγλυφου της πόλης, ο αριθμός των ψαριών έχει περιοριστεί και οι πιρόγες των ψαράδων είναι ακατάλληλες πλέον για αλιεία, οδηγώντας τους σε αδιέξοδο.

Το ψάρεμα πλέον απαιτεί μηχανοκίνητες βάρκες με μεγάλα δίχτυα φτιαγμένα από μη-βιοδιασπώμενα νήματα. Τα δίχτυα αυτά μπλέκονται με τα μοβ κοράλλια και άλλα ανθρώπινα σκουπίδια. Επιπλέον, εκτός από τους ψαράδες, χάνουν την τέχνη τους και οι γυναίκες της πόλης οι οποίες προηγούμενα μαγείρευαν και εμπορεύονταν καπνιστό παστό ψάρι. Πλέον μαζεύουν και πωλούν βότσαλα, άμμο και γρανίτη, τα οποία αγοράζουν οι εύποροι κάτοικοι για να χτίσουν, να διακοσμήσουν και να προστατεύσουν τα σπίτια τους από τους ανέμους και το αλάτι της θάλασσας. Όμως, αυτή η δραστηριότητα συμβάλλει περαιτέρω στην υποβάθμιση της θαλάσσιας διαστρωμάτωσης. Η οικολογική καταστροφή της Σενεγάλης επαναλαμβάνεται και κλιμακώνεται σε έναν ατελείωτο κύκλο, με θύμα, τελικά, τον ίδιο τον άνθρωπο.

Η ταινία, η οποία θα προβληθεί για πρώτη φορά για το κοινό αυτή την Παρασκευή )28/4) στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, είναι μια συμπαραγωγή του ελληνικού πολιτιστικού οργανισμού PCAI, της γκαλερί σύγχρονης τέχνης Serpentine του Λονδίνου και της παγκόσμιας πλατφόρμας υπηρεσιών streaming MUBI ενώ υλοποιήθηκε με την υποστήριξη υπουργείου Πολιτισμού της Πορτογαλίας.

Το κίνητρο του PCAI να εμπλακεί στην ταινία ξεκινάει από την δική μας Τήλο, αφού πρόκειται για τον φορέα-παρακλάδι της εταιρείας που εφαρμόζει την κυκλική οικονομία στο νησί με σταθερό στόχο την μηδενική παραγωγή απορριμμάτων. Όπως αναφέρει η Κίκα Κυριακάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, «το φιλμ του Manthia Diawara για την Υένη είναι μια εικαστική εξομολόγηση» η οποία με «διορατικότητα και την ευσυνειδησία» θέτει τους ανθρώπους μπροστά στην ευθύνη ακόμα και της ίδιας τους της επιβίωσης.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Κίκα Κυριακάκου σημειώνει ότι η νοητή γραμμή που συνδέει την κυκλική οικονομία, την τέχνη, το περιβάλλον, τη διαχείριση των αποβλήτων ξεκινάει από «μια κοινή και σαφή αποστολή: την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και δράση», που είναι ο στόχος «των πολιτιστικών προγραμμάτων και αναθέσεων έργων σύγχρονης τέχνης του Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI), από τη θεμελίωση του οργανισμού μέχρι και σήμερα».

«Η σύγχρονη τέχνη αποτελεί το κεντρικό όχημά μας για τον σκοπό αυτό ενώ στο κέντρο των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων μας βρίσκεται η περιβαλλοντική συλλογή έργων τέχνης του οργανισμού. Γύρω από τη συλλογή αυτή ξεδιπλώνεται ένα ετήσιο πρόγραμμα αναθέσεων, εκθέσεων, συνεργειών με άλλα ιδρύματα και οργανισμούς, προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών, παραστατικών τεχνών, διαλέξεων, εργαστηρίων και εκδόσεων, το οποίο σκοπό έχει να αναδείξει την κρισιμότητα του περιβαλλοντικού ζητήματος, να διευρύνει τη συζήτηση, να προβληματίσει, και να διερευνήσει πιθανές λύσεις.

Η περιβαλλοντική κρίση είναι ένα πολυεπίπεδο φαινόμενο και έτσι μέσα από τις εκθέσεις και τα projects μας προσεγγίζονται διάφορες εκδοχές του» εξηγεί η κ. Κυριακάκου.

Σχετικά με την ταινία του Manthia Diawara, η κ. Κυριακάκου αναφέρει ότι «για παράδειγμα, παρουσιάζει τις επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης αστικοποίησης στην Ιένε, ενώ το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών που επιμελούμαι στην Τήλο, εστιάζει στην κυκλικότητα, με τους καλλιτέχνες να προσκαλούνται να αξιοποιήσουν με δημιουργικό τρόπο ανακυκλώσιμα υλικά ή υλικά προς απόρριψη.

Παράλληλα, η πρόσφατη υβριδική έκθεσή του οργανισμού στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους είχε ως σκοπό να αναδείξει τη σχέση της προστασίας του περιβάλλοντος με ζητήματα ταυτότητας, ισότητας και συμπερίληψης». Ως προς το μήνυμα που κουβαλάει η ταινία για το ελληνικό κοινό, η καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI ανατρέχει στον δημιουργό της ταινίας ο οποίος «επιστρατεύει μια φράση του Édouard Glissant, η οποία θεωρώ πως συμπυκνώνει με τον καλύτερο τρόπο το μήνυμά της.

“Rien n’est vrai, tout est vivant”, δηλαδή πως η ιερότητα της ζωής δεν βρίσκεται μόνο μεταξύ των ανθρώπων, αλλά παντού, στον αέρα, στη γη και στα ποτάμια και πως πρέπει να την προστατεύσουμε για την επιβίωσή μας».

Ωστόσο, η τέχνη μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν αποτελεί αυτοσκοπό, είναι ένα εργαλείο, ένας αγγελιοφόρος που μεταφέρει «ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα για την κρισιμότητα του περιβαλλοντικού ζητήματος, την προάσπιση της βιωσιμότητας και της αειφορίας και την επιτακτική ανάγκη για αφύπνιση και ενεργοποίηση.

Κεντρικό ζητούμενο για τις δράσεις του PCAI είναι η διάχυση του περιβαλλοντικής αποστολής μας, και ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί το παραπάνω είναι μέσω της τέχνης, όπως έχει αναφέρει και ο CEO της Polygreen και ιδρυτής του οργανισμού, Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος. Για το 2023 δουλεύω, μεταξύ άλλων, πάνω σε μια σειρά από νέες αναθέσεις σε καλλιτέχνες της Ελλάδας και του εξωτερικού, για το επόμενο πρόγραμμα φιλοξενίας εικαστικών στην Τήλο, καθώς και για τις νέες πολιτιστικές δράσεις μας στην περιοχή της Αθήνας και των Δελφών» καταλήγει η κ. Κυριακάκου.

Η ταινία «Ένα γράμμα από την Υένη» θα προβληθεί σε συνεργασία με το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή αυτή την Παρασκευή 28 Απριλίου στις 17.00 για το κοινό, με γενικό εισιτήριο 8 ευρώ, στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος στην Ερατοσθένους 13, στο Παγκράτι.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαβάστε ακόμη:

• Μπορούν οι άνθρωποι να ξεπεράσουν την ηλικία των 120 ετών;
• Ε.Ε.: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση για το κλίμα
• Κλιματική αλλαγή: Η «φούσκα» των ακινήτων και οι χώρες που κινδυνεύουν να «βυθιστούν»