Έφεραν τα social media το τέλος της κοινωνικοποίησης;

Ανάμεσά τους κι εγώ, και πολλοί άλλοι φυσικά, που θεωρήσαμε ότι κάνοντας πιο εύκολη τη συζήτηση, την ανταλλαγή απόψεων, τον δομημένο (ή και ελεύθερο) διάλογο θα μπορούσαμε να ανοίξουμε τις πόρτες της συμμετοχής, της διακυβέρνησης αλλά των ανθρώπινων σχέσεων σε πολύ περισσότερους ανθρώπους. Θεωρούσαμε ότι η νοημοσύνη των πολλών, οι ιδέες των πολλών, θα είχαν πολύ καλύτερα αποτελέσματα, πιο δημοκρατικά αποτελέσματα από αυτά των λίγων.

Ναι, στα βιβλία έτσι γίνεται. Θεωρητικά αυτή είναι η σωστή πορεία σκέψης, η τέλεια δημοκρατία όπου έχουμε τη δυνατότητα να λέμε την άποψή μας ελεύθερα, όπως και όπου επιθυμούμε, σε όποιον επιθυμούμε.

Φυσικά, τίποτα δεν είναι όπως στα βιβλία. Ποια είναι άλλωστε καλύτερη απόδειξη από τους διάφορους που προσπαθούν να εξηγήσουν κοινωνιολογικά και κοινωνικά φαινόμενα; Τέλος πάντων, αυτή είναι μια άλλη κουβέντα.

Τα social media, και όχι ΔΕΝ λέγονται κοινωνικά δίκτυα, αυτά είναι social networks, τα media είναι MEDIA, επιβεβαίωσαν αυτό που έλεγαν οι παλιοί: ότι ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται όταν κλείνει η πόρτα ενός σπιτιού. Μας έδωσαν μια κλειδαρότρυπα να δούμε τους πραγματικούς χαρακτήρες των ανθρώπων, το πώς μιλάνε πραγματικά, το πώς θα ήθελαν ιδανικά (γι’αυτούς) να είναι σαν άνθρωποι.

Οι χρήστες, ξεγελασμένοι από την υποτιθέμενη προστασία που τους δίνει μια οθόνη και ένα πληκτρολόγιο ή/και ένα ψευδώνυμο, ξεδίπλωσαν το ποιοι πραγματικά είναι. Έδειξαν τι πιστεύουν πραγματικά, έδειξαν πόσο εκτιμούν τους ανθρώπους γύρω τους και άλλα πολλά. Έδειξαν τελικά πόσο καλό ή κακό κάνει η μόρφωση, ποια η διαφορά με την παιδεία, πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η οικογένεια στο τι άνθρωποι έχουμε γίνει κοκ. Η λίστα των πραγμάτων που αποκαλύφθηκαν είναι μεγάλη και μπορεί και να διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση.

Μαζί με όλα αυτά όμως, που μπορεί μακροπρόθεσμα να μην είναι και αρνητικά αφού σε βοηθούν σε ξεκαθαρίσματα, αποκαλύφθηκε και η λίγη ή περισσότερη τοξικότητα που κρύβουν. Αποκαλύφθηκε η διαφορά στην πράξη ανάμεσα σε αυτά που λένε και σε αυτά που κάνουν. Και αποκαλύφθηκε και το πόσο χαζοί είμαστε ώρες-ώρες οι άνθρωποι που θεωρούμε ότι ό,τι λέγεται στο διαδίκτυο μένει στο διαδίκτυο.

Τι περιμένεις δηλαδή μεγάλε; Ότι θα πεις την παπάτζα σου στο Facebook ή στο Twitter και θα συνεχίζω να σε αντιμετωπίζω με τον ίδιο τρόπο όταν σε βλέπω στο δρόμο; Προφανώς και όχι. Και αν δεν κόψω, θα σε απομακρύνω, θα σε βάλω στη λίστα με τα «τυπικά». Και θα προσέξω πολύ τι και πώς θα πω την επόμενη φορά που θα σου μιλήσω.

Αυτή η αλλαγή στην αντιμετώπιση των άλλων ανθρώπων και η συγχώνευση πραγματικού και διαδικτυακού κόσμου, έφερε και την άλλη αλλαγή: την πρακτική εφαρμογή αυτού που συχνά γράφουμε και σχολιάζουμε, της φράσης «δεν αξίζει να ανοίξεις κουβέντα». Η συνεχής επίθεση, το συνεχές καπέλωμα, οι «μαύρες λίστες» (για όνομα δηλαδή) οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό για το οποίο δημιουργήθηκαν τα social media, στο τέλος της θέλησης για κοινωνικοποίηση και συζήτηση. Καταλήξαμε σε ό,τι γίνεται και στον πραγματικό κόσμο: οι φωνακλάδες φωνάζουν και οι υπόλοιποι κάνουμε τη δουλειά μας όπως πρέπει, χωρίς να μπλέκουμε τους δύο κόσμους μας. Ο κάθε ένας κόσμος έχει τη δική του κλίκα, και προχωράμε.

Σαν να κλεινόμαστε στο καβούκι μας, σαν μια τελευταία προσπάθεια να προστατευθούμε από τον κάθε κακομοίρη που έγινε ξαφνικά γιατρός-νομικός-διεθνολόγος-πολεμικός αναλυτής και θεωρεί ότι πρέπει να ασπαστούμε τη δική του άποψη. Να προστατευθούμε όχι γιατί δεν μπορούμε να αντιδράσουμε, αλλά ακριβώς για να μην αντιδράσουμε και γίνουμε μπουρδέλο γιατί αυτό θέλουν.

Ο καιρός κύκλους κάνει να ξέρετε. Και θα γυρίσουμε εκεί που ήμασταν, στους λίγους και καλούς που, ακόμα και να διαφωνούμε, μας σέβονται.