«God Save The Queen»: Η ιστορία του τραγουδιού των Sex Pistols που δίχασε

Οι Sex Pistols είναι ένα από τα πιο εμβληματικά συγκροτήματα του Ηνωμένου Βασιλείου με τα τραγούδια τους να έχουν «γράψει» ιστορία στην punk rock μουσική. Ανάμεσα σε πληθώρα δημοφιλών τραγουδιών ένα που έχει ξεχωρίσει ήταν το «God Save The Queen» που παραπέμπει στον μέχρι πρότινος εθνικό ύμνο του Ηνωμένου Βασιλείου, που είχε τον ίδιο ακριβώς τίτλο.

Το «Gos Save The Queen» κυκλφόρησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, προκαλώντας σωρεία αντιδράσεων. Οι στίχοι του ερμηνεύτηκαν ως αντιβασιλικοί σε μία χώρα που η βασιλεία είναι έως και σήμερα ένας σημαντικός θεσμός. Οι δημιουργοί του πέρασαν πολλές δυσκολίες μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού, το οποίο καθιερώθηκε ίσως και λόγω των αντιδράσεων που έφερε. Έτσι, με αφορμή τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ στα 96 της χρόνιας ανατρέχουμε στην ιστορία του τραγουδιού, όσα ακολούθησαν μετά την κυκλοφορία του, αλλά και όσα δήλωσαν οι δημιουργοί του, αρχικός στόχος των ποίων τελικά δεν ήταν η προσβολή της Βασίλισσας.

Το «God Save The Queen» δημιουργήθηκε στα Lansdowne Studios του δυτικού Λονδίνου, κατά τη διάρκεια των πρώτων καταστροφικών προσπαθειών των Sex Pistols να ηχογραφήσουν το «Anarchy In The UK». Λίγους μήνες πριν τον ασημένιο ιωβηλαίο της βασίλισσας Ελισάβετ και πιο συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1976, οι Sex Pistols κυκλοφόρησαν το «Anarchy In The UK», το οποίο ήταν το πρώτο τους single.

Το δεύτερο single τους που κυκλοφόρησε το 1977 ήταν το «God Save The Queen» που δέχτηκε σφοδρή κριτική, αφού θεωρήθηκε αντιβασιλικό.

Ο τραγουδιστής του συγκροτήματος, Johnny Rotten, περιέγραψε τη δημιουργία του «God Save The Queen» ως μια γελοία απλή διαδικασία.

Περιγράφοντας τη στιγμή της δημιουργικής σύλληψης του τραγουδιού είπε:

«Απλώς ξύπνησα, κατέβηκα κάτω, ήπια ένα φλιτζάνι τσάι και το έγραψα. Και αυτό ήταν. Σκέφτηκα: “Ω, αυτό είναι για γέλια. Θα προσπαθήσω να το βάλω κρυφά μέσα”.

«Όλο το πράγμα γράφτηκε με μια κίνηση. Είχα τους στίχους έτοιμους. Τους είχα γράψει πριν από καιρό, αλλά δεν τους είχα χρησιμοποιήσει ποτέ. Ο Steve μπήκε πολύ γρήγορα σε αυτό. Ο Paul βοήθησε πολύ γρήγορα με τα ντραμς», ανέφερε ο τραγουδιστής και στιχουργός στην αυτοβιογραφία του αναφερόμενος στο συγκεκριμένο τραγούδι.

Μια πρώιμη εκδοχή του «God Save The Queen» παρουσιάστηκε στην περιοδεία «Anarchy In The UK» των Sex Pistols τον Δεκέμβριο του 1976 με τον κιθαρίστα των Sex Pistols Glen Matlock να έχει αποκαλύψει ότι εκείνη την περίοδο το τραγύδι ονομαζόταν «No Future», όταν παιζόταν στην περιοδεία.

Ο Glen Matlock έφυγε από τους Sex Pistols το 1977, λίγο πριν την κυκλοφορία του τραγουδιού, αλλά έχει δηλώσει πως αφού έφυγε οι Sex Pistols άλλαξαν τον τίτλο, καθώς συνέπεσε με το Ιωβηλαίο της Βασίλισσας χωρίς να αλλάξουν όμως τους στίχους.

Παράλληλα, το «God Save The Queen» παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων στα Manchester Square Studios τον ίδιο μήνα, αλλά – σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Johnny Rotten – ήταν ακόμα σε στάδιο επεξεργασίας. Η επίσημη εκδοχή του τραγουδιού που περιλαμβάνεται στο πρώτο άλμπουμ τυ συγκροτήματος με τίτλο «Never Mind The Bollocks: Here’s the Sex Pistols» που κυκλοφόρησε στις 11 Νεμβρίου 1977 και προετοιμάστηκε στα Wessex Studios στις αρχές του ίδιου έτους από μια ομάδα παραγωγής αποτελούμενη από τους Chris Thomas και Bill Price.

Αν και είχαν υπογράψει αρχικά ένα συμβόλαιο με την EMI, αυτό ακυρώθηκε μετά τη συμπεριφορά που είχε γίνει υσιαστικά viral (αν και τότε δεν χρησιμοποιούνταν αυτός ο όρος) στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Μάλιστα, τον Μάρτιο του ’77 αποχώρησε από το γκρυπ και ο Glen Matlock, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, για να κάνει χώρο στον Sid Vicious. Ωστόσο, είχε προλάβει να αφήσει το «στίγμα» του με τη συμμετοχή του στα πρώτα δύο singles.

Ο Johnny Rotten τραγούδησε το «God Save The Queen» σε ένα φτηνό μικρόφωνο, ενώ ο Bill Price και ο Chris Thomas τοποθέτησαν σε απόσταση μικρόφωνα περιβάλλοντος για να αποτυπώσουν κατάλληλα τον θόρυβο από τα ντραμς του Cook και να καταπολεμήσουν την εξασθένιση του ήχου από τα χαλιά της αίθουσας. Εξαιτίας της αδυναμίας του Vicious το μπάσο το έβαλε ο Steve Jones.

«Στην αρχή, νομίζω ότι προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε το μπάσο του Sid, αλλά στο τέλος το εγκαταλείψαμε ακόμα και αυτό», ανέφερε ο ηχολήπτης Bill Price. Σύμφωνα με τον Glen Matlock, ο οποίος είχε συνυπογράψει το τραγούδι, το μπάσο ήταν εμπνευσμένο από το «Fire Brigade» των Move.

Μετά την EMI οι Sex Pistols, συνεργάστηκαν με τη δισκογραφική εταιρεία A&M, η οποία διέκοψε τη συνεργασία της μαζί τους εξαιτίας μίας διαμάχης που ξεκίνησε έξι ημέρες μετά την κυκλοφορία του «God Save The Queen». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφούν  25.000 αντίτυπα του single, κάνοντας τα ελάχιστα αντίτυπα που απέμειναν εξαιρετικά δυσεύρετα και συλλεκτικά κομμάτια.

Το «God Save The Queen» επανακυκλοφόρησε από τη Virgin στις 27 Μαΐου 1977. Τόσο η στιγμή κυκλοφορίας του single όσο και η προώθησή του ήταν ξεκάθαρα ιδέα του μάνατζερ Malcolm McLaren.

Στις 7 Ιουνίου 1977, την ημέρα των εορτασμών του Αργυρού Ιωβηλαίου της βασίλισσας Ελισάβετ, ο McLaren είχε την ιδέα να τραγουδήσουν οι Sex Pistols το «God Save The Queen» από ένα σκάφος με το όνομα «Βασίλισσα Ελισάβετ» στον ποταμό Τάμεση του Λονδίνου κοντά στο Παλάτι του Ουέστμινστερ, όπου διεξάγονταν οι λαμπρές και μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις για τα 25 χρόνια της βασίλισσας στον θρόνο.

Παρ’ όλα αυτά δημιουργήθηκε μία συμπλοκή ανάμεσα στον Jah Wobble (μελλοντικό μέλος της Public Image Ltd) και έναν εικονολήπτη, με αποτέλεσμα τα πράγματα να λάβουν άλλη τροπή. Ειδικότερα, κλήθηκε η αστυνομία και όταν το σκάφος έδεσε συνελήφθησαν 11 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του Malcolm McLaren που οργάνωσε το γεγονός, και πολλών άλλων μελών της ομάδας των Sex Pistols.

Ωστόσο, αυτή η κίνηση και το επεισόδιο της σύλληψης που ακολούθησε ήταν από μόνα τους αρκετά για να «εκτοξεύσουν» τις πωλήσεις του κομματιού.

«Ο Malcolm συνειδητοποίησε ότι θα συνέπιπτε με το Ιωβηλαίο. Και ακόμη και όταν έκαναν εκείνο το ταξίδι με το πλοίο, ο John μού εκμυστηρεύτηκε ότι νόμιζε ότι απλώς έκαναν μία βόλτα. Δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι το έκαναν λόγω του Ιωβηλαίου. Τα συγκροτήματα δεν το κάνουν αυτό», είπε αρκετά αργότερα ο Glen Matlock, που τότε δεν αποτελούσε μέλος του συγκροτήματος.

Από την πλευρά του, ο Johnny Rotten υποστήριζε πάντα ότι οι στίχοι του «God Save The Queen» είχαν παρερμηνευθεί. Εκείνη την εποχή, ήταν ένα τραγούδι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο για την ταύτιση της βασίλισσας με ένα «φασιστικό καθεστώς» και για τον στίχο «δεν υπάρχει μέλλον στα όνειρα της Αγγλίας». Βέβαια, ο τραγουδιστής δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι ένιωθε «υπερήφανος για της βασίλισσα», κάτι που τοποθετεί το τραγούδι σε ένα εντελώς διαφορετικό ερμηνευτικό πλαίσιο.

Στο πλαίσιο του Πλατινένιου Ιωβηλαίου της βασίλισσας Ελισάβετ που γιορτάστηκε φέτος, οι Sex Pistols κυκλοφόρησαν το αναμνηστικό του «God Save The Queen».

«Αυτά ήταν διασκεδαστικά τραγούδια που έγιναν μέσα στα γέλια. Σίγουρα δεν πίστευες ότι θα εκλαμβανόταν ως κήρυξη εμφυλίου πολέμου», είπε σχολιάζοντας το τραγούδι ο Rotten, ενώ ο Matlock συμφώνησε μαζί του λέγοντας:

«Αυτό που διαφεύγει σε όλους από το τραγούδι είναι ο στίχος που λέει “no future” (δεν υπάρχει μέλλον). Σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις κάτι για τον εαυτό σου. Νομίζω ότι είναι ένα θετικό τραγούδι. Νομίζω ότι είναι ένα πραγματικά θετικό τραγούδι».

Το «God Save The Queen» δέχτηκε τρομερό πόλεμο από τα μέσα της εποχής, αφού θεωρήθηκε αντιβασιλικό. Κόντρα στο «ρεύμα» όμως έφτασε τελικά στο Νο. 2 των βρετανικών charts, αν και είχε απαγορευθεί από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Κάτι που έκανε ακόμη πιο έντονο τον «πόλεμο» στο τραγούδι ήταν και οι οσχυρισμοί του manager του συγκροτήματος, Malcolm McLaren, ότι το «God Save The Queen» «ξεπερνούσε σε πωλήσεις τον γέρο Rod Stewart».

Λόγω του αμφιλεγόμενου τραγουδιού, οι Sex Pistols αντιμετώπιζαν όλο και μεγαλύτερο κίνδυνο για την ασφάλειά τους με τον Paul Cook να λέει για εκείνη την περίοδο:

«Δεν ήταν πολύ ωραία. Όλοι άρχισαν να γίνονται παρανοϊκοί. Έπρεπε να είμαστε προσεκτικοί όταν βγαίναμε έξω».

Μάλιστα, ο Paul Cook ήταν που δέχτηκε αργότερα επίθεση έξω από το σταθμό του μετρό Shepherd’s Bush στο Λονδίνο από έξι άνδρες οπλισμένους με μαχαίρια και μια σιδερένια ράβδο. Παράλληλα, οι Rotten, Price και Thomas περικυκλώθηκαν έξω από μια παμπ στο Highbury και δέχτηκαν επίθεση με ξυράφια, αλλά ευτυχώς όλοι επέζησαν. Παρ’ όλα οι επιθέσεις στα μέλη του συγκροτήματος απέδειξαν απλώς τη δύναμη και την επιρροή του.

Άλλωστε, ο Johnny Rotten σχολιάζοντας τους στίχους του τραγουδιού που θεωρούσε ότι είχαν παρερμηνευθεί δήλωσε:

«Δεν γράφεις το “God Save the Queen”, επειδή μισείς την αγγλική φυλή. Γράφεις ένα τραγούδι όπως αυτό επειδή τους αγαπάς και έχεις βαρεθεί να τους κακομεταχειρίζονται»

Παράλληλα, ο Glen Matlock σχολίασε:

«Το τραγούδι απλά έλεγε τα πράγματα με το όνομά τους. Ποτέ δεν θέλαμε να σοκάρουμε- απλά θέλαμε να μιλήσουμε για τα πράγματα όπως τα βλέπαμε. Ο κόσμος το βρήκε σοκαριστικό – αλλά αυτό δεν επρόκειτο να μας σταματήσει».

Πηγή εικόνας: Wikimedia Commons

Διαβάστε ακόμη:

• Συνάντηση βασιλιά Κάρολου με την πρωθυπουργό Λιζ Τρας: Τι θα γίνει με αγώνες και εκδηλώσεις