Το τίμημα της ταχύτητας: Μια θλιβερή πραγματικότητα και μια σύγχρονη «υποχώρηση»

Πριν από 72 χρόνια, 14 ομάδες και πάνω από 80 διαφορετικοί οδηγοί αλλάξαν την πορεία του μηχανοκίνητου αθλητισμού εισάγοντας ένα οργανωμένο πρωτάθλημα μέσα από το οποίο θα φανούν οι ταχύτεροι των ταχυτέρων και πιο θαρραλέοι των θαρραλέων. Φυσικά, όλοι ξέρουμε πως όπως λέει και μια αγγλική παροιμία «play stupid games, win stupid prices» (=παίξε ηλίθια παιχνίδια, κέρδισε ηλίθια τρόπαια). Τι θέλω να πω με αυτό…

Από το 1950 (ήτοι την αρχή του πρωταθλήματος Formula 1), 52 συνολικά οδηγοί έχουν χάσει τη ζωή τους στο όνομα αυτής της δόξας, της προσπάθειας να φτάσουν στο κορυφαίο σκαλοπάτι του πόντιουμ και να γευτούν έστω και για μια φορά την δροσερή σαμπάνια του νικητή. Πρώτος ο Βρετανός Cameron Earl και τελευταίος (προσευχόμαστε γενικά στην ιστορία του αθλήματος) ο νεαρός Γάλλος Jules Bianchi το 2015.

52 οδηγοί, γνωστοί και άγνωστοι, Βρετανοί, Αμερικάνοι, Ευρωπαίοι, πλούσιοι και φτωχοί αποφάσισαν να έχουν ένα κοινό γνώρισμα, την γνώση ότι το τίμημα ενός λάθους, μιας απροβλεψίας, ενός μηχανικού σφάλματος, μιας λάθος συγκυρίας, ενός φορτηγού που δεν έπρεπε να ήταν εκεί που ήταν την λάθος στιγμή, της «κακιάς στιγμής» είναι ο θάνατος. Είναι το τίμημα μιας ζωής στο μεταίχμιο, μιας ζωής στις 20 χιλιάδες στροφές το λεπτό. Μιας ζωής της οποίας το νήμα είναι έτοιμο να κοπεί ανα πάσα στιγμή, πάνω στην αδρεναλίνη που δημιουργεί η κίνηση σε ταχύτητες πέρα από την ανθρώπινη φύση. Αυτά σε ότι αφορά την ρομαντική εξιδανίκευση μιας τραγικής κατάστασης. Μετά έρχονται οι στατιστικές οι οποίες μας παρουσιάζουν μια τραγική αλήθεια. Ότι πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν κάνοντας αυτό που αγαπούσαν. Και αν υπάρχει κάτι το οποίο έκανε σωστά η FIA (Fédération Internationale de l’Automobile) είναι ότι θυσίασε χιλιόμετρα τελικής για να σώσει ζωές. Θυσίασε το υπερθέαμα (όχι ότι τώρα δεν είναι θεαματικές οι μάχες μεταξύ ταλαντούχων οδηγών στα 250 χλμ/ώρα) για την ανθρώπινη ζωή. Και ήταν αυτές οι θυσίες που μας οδήγησαν στο συμβάν του 2020 στο Bahrain:

Μια από τις στιγμές που θα θυμόμαστε για καιρό στον κόσμο της Formula 1 είναι το συνταρακτικό ατύχημα του Γάλλου, πρώην οδηγού της Haas, Romain Grosjean. Μόλις λίγες στροφές μετά από το σβήσιμο των πέντε φώτων και την εκκίνηση του αγώνα, ο Grosjean βρέθηκε υπό πίεση με αποτέλεσμα μια «άγαρμπη» επαφή με την Alpha Tauri του Ρώσου Daniil Kvyat. Το μονοθέσιο του Γάλλου σχεδόν εκτινάχθηκε προς τις μπαριέρες της στροφής 3. Η επαφή έκοψε στη μέση το μονοθέσιο σε δύο μέρη: αυτό που έχει το κιβώτιο ταχυτήτων, τον κινητήρα και τον πίσω άξονα με τις δύο ρόδες και το μπροστινό, αυτό που φυσικά έχει μέσα και τον οδηγό στο cockpit. Το μπροστινό αυτό κομμάτι σφηνώθηκε ανάμεσα στα ατσαλένια σίδερα της μπαριέρας και σαν να μην έφτανε αυτό για να τρομάξει μέχρι και τους πιο ήρεμους φιλάθλους, το σημείο έπιασε φωτιά. Για ένα περίπου λεπτό, η συχνότητα της τηλεόρασης έδειχνε ένα κατεστραμμένο μονοθέσιο, τυλιγμένο στις φλόγες, με την τύχη του 34χρονου οδηγού άγνωστη. Για ένα περίπου λεπτό οι τηλεθεατές ανατρίχιασαν σκεπτόμενοι αυτό που βλέπαν εκείνη τη στιγμή: τον πιθανό θάνατο ενός οδηγού. Για πρώτη φορά μέσα σε πίστα αγώνων από το 1994. Ο Grosjean θα ξαναέβλεπε την οικογένειά του, γιατί ανάμεσα από τις φλόγες και τον καπνό των πυροσβεστήρων ο Γάλλος αυτός μονομάχος βγήκε ξυπόλητος, εξουθενωμένος και προφανώς τρομαγμένος από την κόλαση της φλόγας. Ο Grosjean τα κατάφερε, άλλοι δυστυχώς όχι…

What a nightmare!

Formula 1: Romain Grosjean emerges from high-speed crash as car torn in half and bursts into flames at Bahrain GP

32 seconds Grosjean has stayed into the fire. pic.twitter.com/CSueyJt5hk

— ceds (@mrmz027) November 29, 2020

Το παράδειγμα αυτό είναι σημαντικό. Για πρώτη φορά από την 1η Μαΐου του 1994 η Formula 1 έπρεπε να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο ενός πιθανού θανάτου μέσα στην πίστα. Γιατί ο Jules Bianchi έμεινε σε κώμα για μήνες μέχρι τελικά να υποκύψει στο μέγεθος των τραυμάτων του. Η FIA είχε μπροστά της την ζωή και τον θάνατο του Grosjean. Ότι έπρεπε να γίνει, έπρεπε να γίνει εκεί. Και έγινε. Σήμερα ο Grosjean είναι οδηγός αγώνων ακόμα, στο αμερικανικό IndyCar. Γιατί όπως είπαμε, η δίψα για νίκη είναι εκεί. Ακόμα και αν επιβίωσε ένα ατύχημα που σχεδόν του στοίχησε όχι μια νίκη, αλλά την ίδια του την ζωή. Η δίψα είναι ατελείωτη.

Τι έσωσε τελικά τον Grosjean; Ήταν το HALO (το «στεφάνι» που εισήχθη στους κανονισμούς και στα μονοθέσια της F1 από το 2018 και που προστατεύει το κεφάλι του οδηγού από οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για αυτό); Ήταν το πυρίμαχο σύνολο του ρουχισμού του; Ήταν ο σωστός μηχανισμός του μονοθεσίου για την αποτροπή της καταστροφής του «πιλοτηρίου» σε χειρότερο σημείο; Ήταν τύχη; Η ταπεινή μου άποψη είναι ότι η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση. Ο συνδυασμός όλων αυτών των νέων τεχνολογιών έδωσε στον Grosjean την ευκαιρία όχι μόνο να επιβιώσει το απίστευτο αυτό ατύχημα αλλά να περπατήσει από το σκηνικό αλώβητος. Καμία σχέση με κάτι που θα βλέπαμε τις δεκαετίες του ’50, ’60 και ’70. Καμία σχέση με τους τραγικούς θανάτους που συνέβησαν υπό συνθήκες που σήμερα τις βλέπουμε σαν κάτι απόμακρο, σαν κάτι που έχει μείνει πίσω στις μαύρες σελίδες της ιστορίας. Καμία σχέση η Formula 1 του παρελθόντος με την Formula 1 του 2022.

Όσο συνέγραφα αυτό το κείμενο ένα επιπλέον συμβάν ήρθε για να επιβεβαιώσει τα άνωθεν γραφόμενα. Στο Βρετανικό Grand Prix στην αρχή κιόλας του αγώνα, μια επαφή μεταξύ πέντε διαφορετικών μονοθεσίων έστειλε τον Κινέζο Zhou Guanyu σε μια πορεία γλιστρώντας πάνω στην άσφαλτο και την αμμοπαγίδα, πάνω από τα προστατευτικά ελαστικά και πάνω στα συρματοπλέγματα που προστατεύουν το κοινό σε μια ταχύτητα άνω των 150 χλμ/ώρα. Ο Zhou (και οι οπαδοί που ήρθαν σε απόσταση αναπνοής με το μονοθέσιο) βγήκε αλώβητος από ένα συμβάν που πριν από 50 χρόνια θα σήμαινε τον θάνατο για τον οδηγό και για έναν μεγάλο αριθμό οπαδών που βρίσκονταν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Ο νοών νοείτο.

This fan footage of Zhou’s crash at Silverstone is terrifying 😧

(via ted_meagher98/TikTok) pic.twitter.com/hkioNEUBkv

— ESPN F1 (@ESPNF1) July 4, 2022