Γιατί πρέπει να έχει σημασία η γνώμη των καλλιτεχνών;

Βασικά, έχει σημασία η γνώμη των καλλιτεχνών;

Ή, ακόμα καλύτερα, γιατί η γνώμη των καλλιτεχνών να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από τη δική μου ή τη δική σου άποψη; Γιατί πρέπει να κάνουν κάποια «δήλωση» για το οτιδήποτε; Και τελικά, ποιος είναι καλλιτέχνης; Όποιος το δηλώνει;

Ερωτήματα που έχουν αποτελέσει κατά καιρούς θέματα συζήτησης ανάμεσα σε φίλους αλλά και μέσα στις πανεπιστημιακές αίθουσες, από τη στιγμή που διδάσκω για τα social media και τον δημόσιο λόγο. Ερωτήματα που ανά περιόδους προκύπτουν πιο έντονα, όταν υπάρχει κάποια κοινωνική αναταραχή (βλ. me too) ή κάποιο σοβαρό θέμα όπως τώρα ο πόλεμος.

Τις προάλλες με τους φοιτητές μου είχαμε τη συζήτηση για τον Ρουβά και τον Λιγνάδη, και τις δηλώσεις του πρώτου για τον δεύτερο. Και προέκυψε η επόμενη συζήτηση για το αν θαυμάζουμε κάποιους καλλιτέχνες για το ταλέντο τους ή/και για τις απόψεις τους. Και πότε τελικά είναι «αποδεκτό» να μας λένε τις απόψεις τους, ασχέτως αν τις λαμβάνουμε με κάποιον χ-ψ τρόπο υπόψιν. Εδώ μπαίνουν πολλά θέματα.

Μπαίνει αρχικά το θέμα διαχωρισμού προσωπικότητας και ταλέντου. Μπαίνει επίσης το θέμα του πότε σου «φοράει» την αποψάρα του ο κάθε καλλιτέχνης και κατά πόσο σε σέβεται όταν το κάνει. Και τέλος μπαίνει το θέμα αν δίνεις σημασία εσύ, σαν κοινό, στην άποψη αυτή ή απλά την ακούς και ΟΚ, πάμε γι’ άλλα.

Ξεκινάω από το πρώτο θέμα που, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι το πιο δύσκολο και ταυτόχρονα το πιο υποκειμενικό. Όλοι έχουμε τα προβληματάκια μας και τα μειονεκτήματά μας και προσπαθώ αυτό να το θυμάμαι, σαν Ελένη, σε όλες μου τις συναναστροφές. Άρα προσπαθώ να διαχωρίσω τον άνθρωπο από τον καλλιτέχνη, αν και ξέρω ότι το ανθρώπινο στοιχείο, ο χαρακτήρας, τροφοδοτεί και το ταλέντο. Είναι κάτι που προσπαθώ να δουλέψω στο πώς το αντιμετωπίζω, και κατανοώ ότι είναι «προσωπικό» θέμα του καθενός στο πώς το βλέπει.

Το δεύτερο θέμα, είναι το πότε σου λέει, φοράει, την άποψή του ο καθένας. Εδώ για μένα είναι καθαρό ότι πρέπει να γίνεται διαχωρισμός για το πότε επιλέγει ο κάθε καλλιτέχνης να λέει την άποψή του. Το να χρησιμοποιεί μια συναυλία του πχ. για να μεταφέρει πολιτικά μηνύματα που του γουστάρουν, ενώ είναι μια απλή συναυλία, είναι για μένα Χ. Και είναι Χ για καλλιτέχνες που κάποτε ήμουν πορωμένη. Η οποιαδήποτε άποψη πρέπει να δίνεται και όχι να φοριέται. Να δίνεται με την επιλογή να μην την ακούσεις, αν δεν θέλεις. Και όταν χρησιμοποιείς μια συναυλία σου πχ. να την περάσεις, όταν ο άλλος είναι εκεί και δεν μπορεί να φύγει, είναι μεγάλο πρόβλημα.

Έρχεται και το τρίτο θέμα. Άντε και τη λένε την άποψη. Γιατί αυτή η άποψή πρέπει να διαμορφώνει και τη δική μας; Είναι δηλαδή κάποιοι ειδικοί οι καλλιτέχνες και πρέπει να τους έχουμε θεούς; Επειδή έχουν ακολούθους στα social media, σημαίνει ότι αυξάνει η ποιοτική βαρύτητα της άποψής τους; Δηλαδή, γιατί αποζητάμε την τοποθέτησή τους σε οτιδήποτε προκύπτει και πρέπει και αυτή η τοποθέτηση να έχει και κάποιο ειδικό βάρος;

Προφανώς, όταν λένε την άποψή τους, βλέπουμε τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία τους. Αυτά τα στοιχεία όμως, διαμορφώνονται σε θετικά και αρνητικά όταν διασταυρώνονται με τα δικά μας αντίστοιχα στοιχεία, άρα δεν είναι άσπρο-μαύρο η κατάσταση, α αυτός ο καλλιτέχνης είναι καλός ή ο άλλος κακός. Αν μας αρέσει, τους λέμε μπράβο. Αν όχι, τους κράζουμε. ΟΚ. Επαναλαμβάνω όμως, γιατί να ζητάμε την άποψή τους σε πρώτο χρόνο έτσι και αλλιώς;

Προφανώς το ότι δεν τοποθετούνται για τον πόλεμο στην Ουκρανία δείχνει το ποιόν τους. Το έχουν δείξει και όταν έχουν τοποθετηθεί για την κάθε μαλακία, που ήταν εξόφθαλμα τραγική. Έγινε τίποτα; Σταματήσαμε να τους ακούμε; Σταματήσαμε να τους βλέπουμε; Όχι. Απλά συνειδητοποιήσαμε ότι δεν θα τους κάναμε «παρέα», άλλωστε δεν θα μας έκαναν ούτε κι αυτοί.

Πού θέλω να καταλήξω; Χεστήκαμε αν θα πάρουν θέση οι καλλιτέχνες. Άνθρωποι είναι σαν κι εμάς, και όση αξία έχει η δική μας άποψη, άλλη τόση έχει και η δική τους. Τι και αν τους ακολουθούν χιλιάδες άνθρωποι; Τους ακολουθούν για την (όποια) τέχνη τους, δεν ασπάζονται τις ιδέες τους. Άρα αφήστε τους στα πάθη τους, στην τελική αν φάνε καμιά κατραπακιά, θα συμβουλευτούν κανέναν ειδικό της επικοινωνίας για το πότε και πώς πρέπει να μιλάνε, μη γίνουμε και κλέφτες εμείς οι επικοινωνιολόγοι!