Δημογραφική «ατονία» στην Ελλάδα - Περισσότεροι οι θάνατοι από τις γεννήσεις

Η Ελλάδα παρουσιάζει έντονο δημογραφικό πρόβλημα, που πλέον παρατηρείται στο σύνολο του ελληνικού χώρου και όχι μόνον σε κάποια τμήματά του. Μία νέα έρευνα έρχεται να ρίξει περισσότερο φως στη δημογραφική «ατονία» που χαρακτηρίζει τη χώρα μας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας των καθηγητών Βύρωνα Κοτζαμάνη και Βασίλη Παππά, που παρατίθενται στο τελευταίο ψηφιακό τεύχος της σειράς «FlashNews» και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από το ΕΛΙΔΕΚ (και υλοποιούμενου από τον ΕΛΚΕ του Παν. Θεσσαλίας) Προγράμματος «Δημογραφικά Προτάγματα στην Έρευνα και Πρακτική στην Ελλάδα», παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, την τελευταία δεκαετία, από τους 325 δήμους της χώρας μας οι 56 μόνον είχαν θετικά Φυσικά Ισοζύγια (περισσότερες γεννήσεις από θανάτους), ενώ σε 1 στους 3 η υπεροχή αυτή ως ποσοστό του πληθυσμού τους το 2011 ήταν ασήμαντη (μικρότερη του 1%). Στον αντίποδα, από τους υπολοίπους 269 δήμους με περισσοτέρους θανάτους από γεννήσεις, σε 50 από αυτούς τα Φυσικά τους Ισοζύγια υπερβαίνουν το 10%, και σε 139 το 5% του πληθυσμού τους.

Με βάση πάντοτε τον δείκτη αυτό, αν τα Μεταναστευτικά τους ισοζύγια (είσοδοι –έξοδοι) ήταν μηδενικά, τότε περισσότεροι από τους μισούς αυτούς «γερασμένους» δήμους (139 στους 269) θα έχαναν σε μια και μόνον δεκαετία το 5 έως 20% του απογραφόμενου το 2011 πληθυσμού τους.

Οι δυο ερευνητές, στη δημοσίευση τους αυτή με θέμα «Τα Φυσικά Ισοζυγία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο την δεκαετία 2011-20 και η συμβολή τους στη μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας», αναφέρθηκαν και στις προοπτικές. Ωστόσο, δεν παρουσιάζονται αισιόδοξοι καθώς εκτιμούν ότι οι θάνατοι θα συνεχίσουν να είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις και τις δυο επόμενες δεκαετίες, ενώ τα Φυσικά Ισοζύγια δεν αναμένεται να αλλάξουν πρόσημο παραμένοντας αρνητικά.

Σύμφωνα με τους Β. Κοτζαμάνη και Β.Παππά, αυτό οφείλεται σε δυο κυρίως λογούς:

1. οι θάνατοι, μετά από μια πρώτη μείωσή τους τα επόμενα της πανδημίας έτη, θα συνεχίσουν να αυξάνονται λόγω της δημογραφικής γήρανσης (της αύξησης δηλαδή του πλήθους και του ποσοστού των 65 ετών και άνω στον συνολικό πληθυσμό), και
2. οι γεννήσεις δεν αναμένεται να ανακάμψουν, ακόμη και αν οι νεότερες γενεές σταματήσουν να κάνουν λιγότερα παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία καθώς η μείωση των σε αναπαραγωγική ηλικία γυναικών – που έχει αρχίσει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 στη χώρα μας–θα συνεχισθεί (οι 20-49 ετών από 2,35 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκαν στα 1,95 το 2021 και δεν θα υπερβούν τα 1,7 εκατομμύρια το 2041).

Όπως αναφέρει η σχετική δημοσίευση, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, οι θάνατοι της περιόδου 2021-40 σε εθνικό επίπεδο να είναι κατά περίπου 950.000 περισσότεροι από τις γεννήσεις, ενώ το σύνολο σχεδόν των Περιφερειακών Ενοτήτων και των Δήμων μας θα έχει τις δυο επόμενες δεκαετίες αρνητικά Φυσικά Ισοζύγια. Κατ’ επέκταση εν απουσία συνταρακτικών ανατροπών (νέου κύματος μαζικής μετανάστευσης αλλοδαπών και δευτερευόντως ανακοπής της φυγής των νέων μας), οι ρυθμοί μείωσης του πληθυσμού μας δεν πρόκειται να ανακοπούν.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο κ. Κοτζαμάνης, γήρανση και χαμηλή γονιμότητα θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στην περαιτέρω μείωση του πληθυσμού μας που έχει ξεκινήσει εδώ και μια δεκαετία. Όπως σημειώνει, η μετανάστευση δεν είναι δυνατόν να την αποτρέψει, απλώς θα την επιβραδύνει.

Με δεδομένο ότι αφενός η γήρανση είναι μη αναστρέψιμη (και επομένως θα έχουμε αυξανόμενο αριθμό θανάτων) και αφετέρου το πλήθος των ατόμων που έρχονται σε ηλικία να κάνουν παιδιά είναι όλο και μικρότερο, το μόνο που μπορεί να γίνει είναι η λήψη μέτρων που θα κρατήσουν τους νέους στην χώρα μας δίδοντάς τους ταυτόχρονα την δυνατότητα να κάνουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν αλλά δεν μπορούν να κάνουν. Αυτό θα βοηθήσει στο να ανακοπεί σε μια πρώτη περίοδο η περαιτέρω μείωση των γεννήσεων, και, σε μια δεύτερη, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αύξησή τους.

Διάβασε ακόμα:

• Απογραφή 2021: Ξεκινάει η τρίτη και τελευταία φάση για όσους δεν έχουν απογραφεί – Η διαδικασία
• Δε φαντάζεσαι πόσος θα είναι ο πληθυσμός της Γης μέσα στα επόμενα χρόνια!