Έκρηξη ηφαιστείου Τόνγκα: Εντοπίστηκαν πρωτόγνωροι κυματισμοί στην ατμόσφαιρα [ΒΙΝΤΕΟ]

Το περασμένο Σάββατο (15/1) πραγματοποιήθηκε μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου στα νησιά Τόνγκα, το μέγεθος της οποίας ήταν τόσο μεγάλο που έγινε έντονα αισθητό έως την Αλάσκα προκαλώντας παράλληλα τσουνάμι στον Ειρηνικό Ωκεανό, το οποίο έπληξε πολλές χώρες από την Ιαπωνία ως τις ΗΠΑ.

Μάλιστα, η έκρηξη είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν τεράστια κύματα σε ορισμένες ακτές των Η.Π.Α., αλλά και στο Περού όπου πέθαναν δύο κύματα, καθώς τα κύματα δύο μέτρων χτύπησαν ένα φορτηγό, παρασύροντάς το στη θάλασσα στην παραλία Naylamp, Lambayeque, στο βόρειο Περού.

Λίγες ημέρες μετά την πρωτοφανή έκρηξη του ηφαιστείου Χούνγκα Τόνγκα-Χούνγκα Χα’απάι στο νησιωτικό κράτος Τόνγκα του Ειρηνικού δημιουργήθηκαν πρωτόγνωροι ισχυροί «κυματισμοί» στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες δεν είχαν ποτέ παρατηρήσει μέχρι σήμερα μετά από μια ηφαιστειακή έκρηξη.

Σύμφωνα και με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου, το κρουστικό κύμα της έκρηξης έκανε τον γύρο της Γης, και πέρασε τουλάχιστον δύο φορές πάνω από την ατμόσφαιρα της Ελλάδας, προκαλώντας απότομη πρόσκαιρη πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα προσπαθεί να κατανοήσει το φαινόμενο που προκλήθηκε μετά την έκρηξη στην Τόνγκα, με τα δορυφορικά δεδομένα να δείχνουν ότι το συμβάν πυροδότησε ένα ασυνήθιστο μοτίβο ατμοσφαιρικών βαρυτικών κυμάτων, σύμφωνα με το «Nature». Όσον αφορά προηγούμενες εκρήξεις ηφαιστείων, δεν είχαν παράγει τέτοιο σήμα προκαλώντας μεγάλη έκπληξη σε πολλούς επιστήμονες.

Η αρχική ανακάλυψη των ατμοσφαιρικών κυματισμών έγινε μέσω εικόνων που τράβηξε το όργανο AIRS (Atmospheric Infrared Sounder) του δορυφόρου Aqua της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) μερικές ώρες μετά την έκρηξη στις 14 Ιανουαρίου.

Δεκάδες ομόκεντροι κύκλοι

Δείχνουν δεκάδες ομόκεντρους κύκλους, που ο καθένας αντιπροσωπεύει ένα ταχέως κινούμενο κύμα στα αέρια της ατμόσφαιρας, εκτεινόμενος σε απόσταση άνω των 16.000 χιλιομέτρων. Τα κύματα αυτά έφθασαν από τον ωκεανό στην ιονόσφαιρα και φαίνεται να πέρασαν αρκετές φορές γύρω από τη Γη.

Ο επιστήμονας της ατμόσφαιρας Λαρς Χόφμαν του γερμανικού Κέντρου Υπερυπολογιστών Julich δήλωσε μεταξύ άλλων:

«Πρόκειται για κάτι πραγματικά μοναδικό. Δεν έχουμε ποτέ δει κάτι παρόμοιο στα δεδομένα. Το όργανο AIRS λειτουργεί εδώ και περίπου 20 χρόνια και ποτέ έως τώρα δεν είχαμε δει τέτοια ωραία μοτίβα ομόκεντρων κυματισμών».

Τα συγκεκριμένα κύματα στην ατμόσφαιρα εντοπίζονται όταν τα μόρια του αέρα διαταράσσονται κάθετα, όχι οριζόντια, κάτι που μπορεί να συμβεί π.χ. όταν ο άνεμος δυναμώνει, καθώς ανεβαίνει και περνάει πάνω από ένα βουνό. Οι συγκεκριμένοι κυματισμοί μεταφέρουν ενέργεια μέσω της ατμόσφαιρας και συχνά δημιουργούν υψηλά νέφη με μορφή κυματισμών.

Θεωρητικά η γρήγορη άνοδος στην ατμόσφαιρα του θερμού αέρα και της στάχτης από μια έκρηξη ηφαιστείου θα μπορούσε να πυροδοτήσει παρόμοια κύματα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, αλλά ποτέ έως τώρα δεν είχε παρατηρηθεί κάτι ανάλογο.

«Αυτό είναι κάτι που πραγματικά μας δημιουργεί απορία, καθώς πρέπει να έχει να κάνει με τη φυσική του όλου συμβάντος, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη τι είναι αυτό», ανέφερε μεταξύ άλλων ο φυσικός της ατμόσφαιρας Κόργουιν Ράιτ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπαθ, ο οποίος ήταν μάλιστα ο πρώτος επιστήμονας παγκοσμίως που παρατήρησε τους κυματισμούς στα δεδομένα τα οποία συνέλεξε ο Χόφμαν.

Ο ειδικός στο κλίμα Σκοτ Όσπρεϊ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης φαίνεται πως έχει μία εξήγηση για το συγκεκριμένο φαινόμενο, αφού ο ίδιος το αποδίδει στο γεγονός πως η έκρηξη της Τόνγκα υπήρξε μοναδική, επειδή συνέβη πολύ γρήγορα σε σχέση με άλλες ηφαιστειακές εκρήξεις.

«Το συμβάν φαίνεται να τελείωσε μέσα σε μερικά μόνο λεπτά, αλλά ήταν τόσο εκρηκτικό που πιθανώς πυροδότησε μερικά ισχυρά βαρυτικά κύματα», δήλωσε ο Σκοτ Όσπρεϊ.

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι οι επιπτώσεις της έκρηξης θα διαρκέσουν αρκετά, επηρεάζοντας τον καιρό σε μεγάλες αποστάσεις, μέχρι και στην Ευρώπη με τον Όσπρεϊ να τονίζει ότι θα παρακολουθήσουν το φαινόμενο, ώστε να δουν πώς θα εξελιχθεί.

The #HungaTongaHungaHaapai #volcano violently erupted on Jan 15, sending a huge ash plume into the atmosphere and tsunami waves across the Pacific.
This infrared imagery from #GOESWest shows both the volcanic ash cloud and the gravity waves produced by the massive #eruption. pic.twitter.com/71eXM9poTa

— NOAA Satellites (@NOAASatellites) January 18, 2022

Όσον αφορά την πιθανότητα μεταγενέστερων και εξίσου μεγάλων εκρήξεων από το ίδιο ηφαίστειο, οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι. Ο ηφαιστειολόγος Σέιν Κρόνιν του νεοζηλανδικού Πανεπιστημίου του Όκλαντ, ο οποίος παρακολουθεί στενά το ηφαίστειο της Τόνγκα για μελλοντικές εκρήξεις, ανέφερε ότι το ηφαίστειο θα μπορούσε πιθανώς να τροφοδοτηθεί με νέες μεγάλες ποσότητες μάγματος από βαθιά στο υπέδαφος και να παράγει έτσι περισσότερες εκρήξεις.

Ωστόσο, είναι αρκετά πιθανό και ένα ακόμη ενδεχόμενο. Αυτό είναι το γεγονός πως είναι πιθανό το ηφαίστειο να έχει εξαντλήσει το μεγαλύτερο μέρος από το μαγματικό «ρεζερβουάρ» του, οπότε στο μέλλον θα μπορεί να «γεννήσει» μόνο μικρότερες εκρήξεις, οι οποίες θα παραμείνουν κρυμμένες κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Όπως και να έχει όμως, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμη καθαρή και σαφής εικόνας για την κατάσταση του ηφαιστείου.

Με πληροφορίες από την «Καθημερινή»

Πηγή κεντρικής εικόνας: Wikimedia Commons

Διαβάστε ακόμη:

• Νησιά Τόνγκα: Περίπου κάθε χίλια χρόνια τέτοια έκρηξη – Εικόνες και βίντεο που σοκάρουν