Amber alert: Αγνοούνται οι κοινωνικές δεξιότητες

Κάθε κρίση έχει το μοναδικό χαρακτηριστικό να βγάζει στην επιφάνεια τον καλύτερο και τον χειρότερο εαυτό μας και μάλιστα ταυτόχρονα. Σαν τον Ιανό, τον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων ένα πράγμα.

Σε περιόδους μεγάλων κρίσεων, όπως η οικονομική παλιότερα (και ακόμα) και η πανδημία, αλλά ακόμα και σε έκτακτα γεγονότα, όπως οι φωτιές, οι πλημμύρες και οι σεισμοί πάντα βγαίνει προς τα έξω το ένστικτο της αλληλεγγύης, της προσφοράς και της ενσυναίσθησης.

Κάθε φορά χαιρόμαστε και αυτοθαυμαζόμαστε για την ικανότητά μας να αυτό-οργανωνόμαστε γρήγορα και να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των συνανθρώπων μας άμεσα χωρίς, όμως, να μας προβληματίζει κάτι πολύ βασικό: η παροδικότητα του φαινομένου. Μάλιστα, η παροδικότητα αυτή είναι η μία μόνο όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η επιλεκτική αλληλεγγύη, ενσυναίσθηση κ.ο.κ. που είναι κάτι που παρατηρείται γενικώς και συνεχώς.

Όταν τα πράγματα, λοιπόν, είναι νορμάλ, ήρεμα ή όταν πλέον έχουμε «συνηθίσει» την εκάστοτε κρίση, επιστρέφουμε στην πρότερη κατάστασή μας. Πώς είναι αυτή η κατάσταση; Δεν μπορούμε να μιλήσουμε ήρεμα μεταξύ μας, δεν μπορούμε να συνεργαστούμε, δεν έχουμε υπομονή, προσπαθούμε σε κάθε ευκαιρία να επιβάλλουμε τα δικά μας δικαιώματα πάνω στα δικαιώματα των άλλων. Δεν ξέρουμε να ζητήσουμε ή να διεκδικήσουμε κάτι, δεν είμαστε ευγενικοί, δεν σεβόμαστε αυτούς που αξίζουν τον σεβασμό μας, δεν σεβόμαστε την ιδιοκτησία του άλλου, ενοχλούμε τους πάντες και τα πάντα.

Τα φαινόμενα αυτά παρατηρούνται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, σε όλα τα εισοδήματα, σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα. Δεν έχει να κάνει δηλαδή ούτε με το πού μεγάλωσε κάποιος, ούτε με το πόσα λεφτά έχει, ούτε με το πόσα πτυχία έχει καταφέρει να πάρει. Γιατί, πολύ απλά, κάπου στον δρόμο χάσαμε αυτά που λέγονται κοινωνικές δεξιότητες. Τα social skills, όπως τα λένε και στο χωριό μου, είναι οι δεξιότητες που χρησιμοποιούμε όταν αλληλοεπιδράμε με τον περίγυρο. Έχουν να κάνουν με την επικοινωνία, με την αυτοεκτίμηση, με την υπευθυνότητα και γενικά με την ικανότητά μας να βρισκόμαστε και να συνυπάρχουμε σαν ομάδα σε ένα κοινωνικό σύνολο.

Κοιτάξτε λίγο γύρω σας. Πόσοι από τους ανθρώπους που γνωρίζετε και συναναστρέφεστε έχουν αυτές τις κοινωνικές δεξιότητες; Σε πόσους θα δίνατε τη «βάση» ή θα τους αφήνατε και στην ίδια «τάξη»; Αν κάνετε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, όπως έκανα εγώ, για μια λίστα με βασικές τέτοιες δεξιότητες θα βρείτε κάποια «αυτονόητα» πράγματα: πχ. περιμένω τη σειρά μου, μιλώ χαμηλόφωνα, επαινώ, ζητώ συγγνώμη, ακολουθώ οδηγίες, αποδέχομαι το διαφορετικό. Και η λίστα μπορεί να συνεχιστεί.

Πόσοι τελικά είναι σε θέση να πουν ότι έχουν αυτές τις δεξιότητες, οι οποίες δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μαθαίνονται στο πανεπιστήμιο, αλλά μέσα στο ίδιο μας το σπίτι ή στα πρώτα προσχολικά χρόνια, κυρίως όμως στο σπίτι μας. Πόσο καλύτερη θα ήταν η κοινωνία μας και η ζωή μας αν μπορούσαμε όλοι να γίνουμε λίγο καλύτεροι σε αυτόν ακριβώς τον τομέα;

Είναι τόσο δύσκολο να είμαστε κανονικοί άνθρωποι και όχι ζούγκλα όπου ο καθένας κοιτάει απλά να επιζήσει εις βάρος του άλλου;

Τελικά, η ομαλή συμβίωση κρύβεται σε πολύ πιο απλά πράγματα στην καθημερινότητά μας. Χτίζεται, όχι με ογκόλιθους, αλλά με πολύ μικρά πετραδάκια, τόσο μικρά που είναι σχεδόν ανεπαίσθητα. Γιατί, τι να την κάνεις την αλληλεγγύη, αν γυρνάς στη γωνία και ρίχνεις μπινελίκια σε έναν που πάει αργά μπροστά σου ή τι να την κάνεις την ενσυναίσθηση αν πιο κάτω πετάς τα σκουπίδια σου σε έναν κήπο που βρήκες εύκαιρο;

Να ‘χαμε, να λέγαμε.