Κριστόφ Κισλόφσκι: Η Google τιμάει με ένα doodle τον μεγάλο Πολωνό σκηνοθέτη

Το σημερινό doodle της Google τιμάει έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες του  ευρωπαϊκού Σινεμά, τον Κριστόφ Κισλόφσκι. Ο Πολωνός δημιουργός έγινε παγκοσμίως γνωστός μέσα από τα έργα του στα οποία εξερευνά κοινωνικά και ηθικά θέματα της σύγχρονης εποχής.

Ο Κριστόφ Κισλόφσκι γεννήθηκε στην Βαρσοβία στις 27 Ιουνίου 1941 και αποφοίτησε από την περίφημη κινηματογραφική σχολή του Λοτζ, μαθητές της οποίας υπήρξαν πολύ σπουδαίοι σκηνοθέτες, όπως ο Αντρέι Βάιντα, ο Ρομάν Πολάνσκι, ο Γέρζι Σκολιμόφσκι και ο Κριστόφ Ζανούσι. Τον Ιανουάριο του 1967, και, ενώ, βρισκόταν στο τελευταίο έτος της σχολής, παντρεύτηκε την καλή του, Μαρία Καουτίλο, με την οποία απέκτησε μία κόρη.

Η σκηνοθετική του καριέρα ξεκίνησε με τη δημιουργία ντοκιμαντέρ για την πολωνική τηλεόραση. Από τα πιο σημαντικά είναι «Ο Χτίστης» («Murarz», 1973), στο οποίο αφηγείται την ιστορία ενός κομουνιστή ακτιβιστή που απογοητεύεται από την πολιτική και επιστρέφει στο επάγγελμά του και «Το Νοσοκομείο» («Szpital», 1976), στο οποίο χρησιμοποίησε μία κρυφή κάμερα για να αποκαλύψει προβλήματα στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της τότε κομουνιστικής Πολωνίας.

Το 1976 γύρισε την πρώτη του ταινία με τίτλο «Το Σημάδι» («Blizna»), με κεντρικό μοτίβο τα διλήμματα που εγείρονται από την ανέγερση ενός εργοστασίου που προσφέρει δουλειές στους κατοίκους της πόλης, αλλά αποτελεί απειλή για το περιβάλλον. Το 1979 άρχισε να γίνεται γνωστός στο εξωτερικό με το αυτοβιογραφικό «Ερασιτέχνης Κινηματογραφιστής» («Amator», 1979), ένα αυτοβιογραφικό έργο για έναν επίδοξο σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ που μαθαίνει τις συνέπειες της καλλιτεχνικής του έκφρασης.

Με την ταινία «Przypadek» του 1981 πειραματίστηκε με την αφήγηση. Η ταινία εντοπίζει τρεις μοιραίες κατευθύνσεις που μπορεί να πάρει η ζωή ενός φοιτητή ιατρικής, καθώς βιάζεται να επιβιβασθεί σ’ ένα τρένο. Στην ταινία του 1985 «Δίχως Τέλος» («Bez Κońca») αφηγείται την ιστορία ενός νεκρού δικηγόρου που παρακολουθεί την οικογένειά του, καθώς αυτή συνεχίζει τη ζωή της. Η ταινία του αυτή σηματοδότησε την αρχή της μακροχρόνιας συνεργασίας του με τον σεναριογράφο Κριστόφ Πίσεβιτς και τον συνθέτη Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ.

Ο «Δεκάλογος» («Decalogue», 1988-1989) αποτελείται από μία σειρά δέκα τηλεταινιών εμπνευσμένη από τις «Δέκα Εντολές» που ξέρουμε από την Βίβλο και δημιουργήθηκε για την πολωνική τηλεόραση. Κάθε ένα από τα επεισόδια διάρκειας μιας ώρας διερευνά τουλάχιστον μία εντολή. Δεδομένου ότι οι εντολές δεν αναφέρονται ρητά, το κοινό καλείται να εντοπίσει τις ηθικές συγκρούσεις στην πλοκή. Η σειρά παρουσιάστηκε στο σύνολό της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1989 και θεωρείται ως ένα από τα σύγχρονα αριστουργήματα του κινηματογράφου. Δύο από τα επεισόδια επεκτάθηκαν σε ταινίες μεγάλου μήκους: «Μικρή Ιστορία για φόνο» («Krótki film o zabijaniu», 1988) και «Μικρή ερωτική ιστορία» («Krótki film o miłości», 1988).

Με την ταινία «Η Διπλή Ζωή της Βερόνικα» («La Double Vie de Veronique», 1991) ήρθε η εμπορική επιτυχία και η κριτική καταξίωση για τον πολωνό δημιουργό. Αυτή η ατμοσφαιρική ταινία είναι μία μελέτη δύο γυναικών, μιας Γαλλίδας και μιας Πολωνίδας που ζουν σε διαφορετικές πόλεις (το Παρίσι και τη Βαρσοβία), που γεννήθηκαν το ίδιο έτος κι έχουν την ίδια εμφάνιση, τα ίδια ψυχικά χαρίσματα και την ίδια αγάπη για τη μουσική. Ανάμεσα στις δύο γυναίκες, που η μια αγνοεί την ύπαρξη της άλλης, υπάρχει μία «μυστική» επαφή (προαισθήσεις, κοινά προβλήματα υγείας, κοινά συναισθήματα, συμπτώσεις κλπ). Πρωταγωνίστρια και στους δύο ρόλους είναι η Γαλλίδα ηθοποιός Ιρέν Ζακόμπ.

Επόμενη μεγάλη δημιουργία του Κισλόφσκι είναι η «Τριλογία των Τριών Χρωμάτων» («Trois couleurs»). Κάθε ταινία αντιπροσωπεύει και ένα από τα χρώματα της Γαλλικής Σημαίας και τη σημασία τους: «Τρία Χρώματα: Η Μπλε Ταινία» («Trois couleurs: Bleu», 1993), «Τρία Χρώματα: Η Λευκή Ταινία» («Trois couleurs: Blanc», 1994) και «Τρία Χρώματα: Η Κόκκινη Ταινία» («Trois couleurs: Rouge», 1994). Οι τρεις ταινίες διερευνούν τα θέματα της ελευθερίας (της συναισθηματικής και όχι της κοινωνικής ή πολιτικής), της ισότητας (δια μέσου της εκδίκησης) και της αδελφότητας, αντίστοιχα.

Στην πρώτη ταινία της τριλογίας, μία γυναίκα που έχασε τον άντρα της και την κόρη της σε τροχαίο δυστύχημα, προσπαθεί να ξεχάσει και ν’ αρχίσει μια καινούργια ζωή. Στη δεύτερη, ένας κομμωτής, αποδιωγμένος ερωτικά από τη γυναίκα του, αποκτά με δόλο μία περιουσία και σκηνοθετεί το θάνατό του και στην τρίτη, χάρη στον τροχαίο τραυματισμό ενός σκύλου αναπτύσσεται μία άδολη σχέση αγάπης ανάμεσα σ’ έναν γέρο δικαστή και μια όμορφη νεαρή γυναίκα. Οι ταινίες κυκλοφόρησαν ξεχωριστά και παρόλο που η κάθε μία μπορεί να σταθεί από μόνη της, σχεδιάστηκαν να αποτελούν μία ενότητα. Το 1993 «Η Μπλε Ταινία» απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ της Βενετίας και το 1995 o Κισλόφσκι ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και σεναρίου για την «Κόκκινη Ταινία».

Ο Κριστόφ Κισλόφσκι τα τελευταία χρόνια της ζωής του αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα με την καρδιά του. Έφυγε από τη ζωή στις 13 Μαρτίου 1996, σε νοσοκομείο της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια εγχείρησης ανοιχτής καρδιάς.

Μέχρι και τη στιγμή του θανάτου του, δούλευε με τον Πίσεβιτς σε μία νέα τριλογία ταινιών που βασιζόταν στη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη. Ο Πίσεβιτς ολοκλήρωσε τα σενάρια και για τις τρεις ταινίες, τις οποίες ανέλαβαν να σκηνοθετήσουν ο Γερμανός, Τομ Τίκβερ, με τίτλο «Παράδεισος («Heaven, 2002), o Βόσνιος, Ντάνις Τάνοβιτς, με τίτλο «Η Κόλαση Μέσα μας» («L’enfer»», 2005) και ο Πολωνός, Στάνισλαβ Μούχα, «Nadzieja» («Πουργατόριο», 2007).