17 Νοεμβρίου 1973: 10 τραγούδια για την Εξέγερση του Πολυτεχνείου

Εξέγερση Πολυτεχνείου: Στις 17 Νοεμβρίου του 1973 πραγματοποιήθηκε η εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία σήμανε μία μαζική και δυναμική εκδήλωση λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της στρατιωτικής δικτατορίας ή αλλιώς της Χούντας των Συνταγματαρχών, που έλαβε χώρα στην ελληνική επικράτεια από τον Απρίλιο του 1967 μέχρι τον Ιούλιο του 1974.

Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου με την κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές.

Ωστόσο, στη συνέχεια κλιμακώθηκε σε αντιχουντική εξέγερση, καταλήγοντας σε αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, ύστερα από μια σειρά γεγονότων αρχής γενομένης με την είσοδο άρματος μάχης στον χώρο του Πολυτεχνείου με σκοπό την επαναφορά σε ισχύ του σχετικού στρατιωτικού νόμου, που απαγόρευε τις συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Έτσι, η 17η Νοεμβρίου έμεινε γραμμένη στην ιστορία ως μία ημέρα θυσίας για την δημοκρατία. Φυσικά, η μουσική παίζοντας πάντα καθοριστικό ρόλο στην πολιτική και πολιτιστική σφαίρα των κοινωνιών, αποτελεί μέσο διαβίβασης της ιστορίας από τις παλαιότερες γενεές στις νεότερες.

Τα παρακάτω τραγούδια, λοιπόν, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την 17η Νοεμβρίου, καθώς φροντίζουν να μεταβιβάσουν τα γεγονότα και τη σημασία τους, μέσα από τους στίχους και τη μελωδία τους.

Ας δούμε στη συνέχεια ποια είναι αυτά!

Ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες τόσο εκείνης της εποχής όσο και συνολικά της ελληνικής μουσικής είναι ο Μίκης Θεοδωράκης. Από την αρχή της εγκαθίδρυσης της στρατιωτικής δικτατορίας, ο Μίκης Θεοδωράκης ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, για την οποία διώχθηκε.

Μεταξύ άλλων ο Μίκης Θεοδωράκης φυλακίστηκε, έκανε απεργία πείνας, νοσηλεύτηκε το νοσοκομείο και τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Ωστόσο, αυτό δεν τον εμπόδισε από το να εκφράσει την αντιδικτατορική του στάση μέσω των τραγουδιών του, τα οποία ερμηνεύτηκαν από μεγάλους ερμηνευτές και ερμηνεύτριες, όπως είναι η Μαρία Φαραντούρη.

Ακολουθούν μερικά τραγούδια – παρακαταθήκη για την 17η Νοεμβρίου:

1. Είμαστε δυο
Στίχοι: Μίκης Θεοδωράκης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μίκης Θεοδωράκης

2. Ένα το χελιδόνι
Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

3. Το γελαστό παιδί
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Στίχοι: Brendan Behan

Ένας ακόμη σημαντικός καλλιτέχνης, ο οποίος συνέδεσε τη μουσική και το όνομά του με την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά και την Αριστερά γενικότερα, είναι ο Μάνος Λοΐζος. Ο ίδιος ήταν στρατευμένος αριστερός, μέλος του ΚΚΕ και συνδικαλιστής που αγωνίστηκε με σθένος για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και τη δημοκρατία.

Ο Μάνος Λοΐζος κυνηγήθηκε από τη Χούντα συνδέθηκε, ενώ χαρακτηριστικά τη νύχτα  17ης Νοεμβρίου του 1973 συλλαμβάνεται από τη Χούντα στο σπίτι του στο Χολαργό και κρατείται δέκα μέρες. Ωστόσο, παρέμεινε πιστός στο πολιτικός τραγούδι δίνοντας μερικά από τα σημαντικότερα και δημοφιλέστερα τραγούδια, που φέρονται κατά της δικτατορίας.

Ακολουθούν μερικά τραγούδια του για την Εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου 1973:

4. Ο δρόμος
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Μητροπούλου Κωστούλα

5. Ο Στρατιώτης
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Μητροπούλου Κωστούλα

6. Το ακορντεόν – Μάνος Λοΐζος

Στίχοι: Γιάννης Νεγρεπόντης.
Μουσική: Μάνος Λοΐζος.
Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος

Ακολουθούν μερικά ακόμη τραγούδια για τη 17η Νοεμβρίου του 1973:

7. Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης και Μαρία Δημητριάδη (Ντουέτο)

7. Ο Κουταλιανός
Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ερμηνευτής: Γιάννης Καλατζής

8. Ο Δραγουμάνος Του Βεζίρη
Μουσική: Λουκιανός Κηλαηδόνης
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ερμηνευτής: Μανώλης Μητσιάς

9. Η Θεία Μάρω

Μουσική – Στίχοι – Ερμηνεία: Διονύσης Σαββόπουλος

10. Το μεγάλο μας τσίρκο
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης
Στίχοι: Ι. Καμπανέλλης