Εργατική Πρωτομαγιά: Η καθιέρωση της γιορτής της εργατικής τάξης

Η Πρωτομαγιά 2020 θεωρείται η γιορτή της εργατικής τάξης και καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι. Καθιερώθηκε ως φόρος τιμής στον ξεσηκωμό των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, οι οποίοι διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Τι συνέβη στο Σικάγο την 1η Μαϊου 1886;

Την 1η Μαΐου 1886 τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων διεκδικώντας το οκτάωρο και αφορμή των διεκδικήσεών τους αποτέλεσαν οι επιτυχημένες διεκδικήσεις των Καναδών συντρόφων τους. Εκείνη την περίοδο το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους όπως επιθυμούσαν και υπό όποιες συνθήκες ήθελαν, ακόμη και τις Κυριακές.

Στις απεργίες συμμετείχαν περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ, ενώ την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων. Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους.

Οι πρώτοι θάνατοι ήρθαν 2 ημέρες αργότερα έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο, όταν απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον κλοιό που είχαν δημιουργήσει οι απεργοί και ακολούθησε συμπλοκή μεταξύ των απεργών και των απεργοσπαστών. Η Αστυνομία και οι μπράβοι της επιχείρησης επενέβησαν δυναμικά σκοτώνοντας τέσσερις απεργούς και τραυματίζοντας πολλούς. Όπως ήταν αναμενόμενο αυτό προκάλεσε έντονη οργή στο εργατικό δυναμικό της πόλης φέρνοντας ισχυρές αντιδράσεις.

Την επομένη αποφασίστηκε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ, με πρωτοστατούντες τους αναρχικούς. Η συγκέντρωση ήταν πολυπληθής και ειρηνική, αλλά οι αστυνομικοί έλαβαν την εντολή να διαλύσουν δια της βίας τη συγκέντρωση. Τότε από το πλήθος των διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος των αστυνομικών, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες.

Η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά βούληση κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από πυρά. Μέχρι και σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί αν ήταν πυρά διαδηλωτών ή αστυνομικών συναδέλφων που κατά λάθος ρίφθηκαν εναντίον αστυνομικών.

Για τη βομβιστική επίθεση, που προκάλεσε τον θάνατο του αστυνομικού, κατηγορήθηκαν οι οργανωτές της διαδήλωσης και αναρχοσυνδικαλιστές Άουγκουστ Σπις, Γκέοργκ Έγκελ, Άντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ, Μίκαελ Σβαμπ, Σάμουελ Φίλντεν, Όσκαρ Νίμπι και Άλμπερτ Πάρσονς. Όλοι, εκτός του Πάρσονς και του Φίλντεν, ήταν Γερμανοί μετανάστες. Η δίκη των οκτώ ξεκίνησε στις 21 Ιουνίου 1886 και ο εισαγγελέας Τζούλιους Γκρίνελ ζήτησε τη θανατική ποινή και για τους οκτώ κατηγορουμένους, χωρίς να προσκομίσει κανένα στοιχείο που να τους συνδέει με τη βομβιστική επίθεση. Δικαιολόγησε το αίτημά του λέγοντας ότι οι κατηγορούμενοι ενθάρρυναν με τους λόγους τους τον άγνωστο βομβιστή να πραγματοποιήσει την αποτρόπαια πράξη του και γι’ αυτό κρίνονται ένοχοι συνωμοσίας.

Όσον αφορά την υπεράσπιση, μίλησε για προβοκάτσια και συνέδεσε τη βομβιστική επίθεση με το διαβόητο πρακτορείο ντετέκτιβ «Πίνκερτον», που συχνά χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό. Ωστόσο, η υπεράσπιση δεν έπεισε του ένορκους που στην ετυμηγορία τους στις 20 Αυγούστου 1886 έκριναν ενόχους και τους οκτώ κατηγορούμενους.

Οι Σπις, Έγκελ, Φίσερ, Λινγκ, Σβαμπ, Φίλντεν και Πάρσονς καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ ο Νίμπι σε κάθειρξη 15 ετών. Μετά την εξάντληση και του τελευταίου ενδίκου μέσου, ο κυβερνήτης της Πολιτείας του Ιλινόις, Ρίτσαρντ Όγκλεσμπι, μετέτρεψε σε ισόβια τις θανατικές ποινές των Σβαμπ και Φίλντεν, ενώ ο Λιγκ αυτοκτόνησε στο κελί του. Έτσι, στις 11 Νοεμβρίου 1887 οι Σπις, Πάρσονς, Φίσερ και Έγκελ οδηγήθηκαν στην αγχόνη, τραγουδώντας τη «Μασσαλιώτιδα». Η συγκεκριμένη δίκη θεωρείται μία από τις πιο σημαντικέ ςκαι σοβαρές υποθέσεις κακοδικίας των Η.Π.Α.

Στις 26 Ιουνίου 1893 ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζον Πίτερ Άλτγκελντ παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι κατηγορώντας τις αρχές του Σικάγου ότι άφησαν ανεξέλεγκτους τους ανθρώπους του «Πίνκερτον». Επιθυμώντας να δικαιώσει τους καταδικασθέντες αποφυλάκισε τους Φίλντεν, Νίμπε και Σβαμπ και αυτό ουσιαστικά αποτέλεσε το πολιτικό του τέλος. Αργότερα, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Σικάγο, που έδωσε την εντολή για τη διάλυση της συγκέντρωσης, καταδικάσθηκε για διαφθορά, αλλά μέχρι και σήμερα δεν γνωρίζουμε ποιος ήταν ο δράστης της βομβιστικής επίθεσης.

Η πρώτη Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Θέλοντας να δοθεί συμβολικός και μαζικός χαρακτήρας στην ημέρα εορτάστηκε βέβαια στις 2 Μαϊου που έπεφτε Κυριακή, καθώς η Πρωτομαγιά εκείνη τη χρονιά έπεφτε Σάββατο.

Δείτε επίσης: Πρωτομαγιά 2020: Φτιάξε το πιο όμορφο στεφάνι από λουλούδια