Θεμιτή και νόμιμη η απαγόρευση μετακίνησης με την ΕΣΔΑ

Το τελευταίο χρονικό διάστημα η Ελληνική Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων, με σκοπό τον περιορισμό εξάπλωσης του COVID-19. Δεδομένου ότι το σύστημα υγείας μας νοσεί εδώ και πολλά χρόνια, η βασική πολιτική πρόληψης εξάπλωσης του ιού εστιάζεται στην ατομική υπευθυνότητα και στον αυτοπεριορισμό των πολιτών στα σπίτια τους.

Έτσι, οι πρώτοι περιορισμοί ατομικών δικαιωμάτων που μας επιβλήθηκαν εστίασαν στον περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας της συνάθροισης. Δυστυχώς αυτές οι πρώτες απαγορεύσεις σε συνδυασμό με την επικοινωνιακή καμπάνια #ΜΕΝΟΥΜΕΣΠΙΤΙ αλλά και τις (ακόμη και) συγκινησιακά φορτισμένες παραινέσεις των ειδικών δεν εισακούστηκαν από όλους μας. Ήταν αναμενόμενο η Κυβέρνηση να προχωρήσει στη λήψη αυστηρότερων μέτρων. Η μόλις διαγγελθείσα από τον Πρωθυπουργό απαγόρευση κάθε άσκοπης μετακίνησης των πολιτών οδηγεί προφανώς σε ευρύτερο περιορισμό της ιδιωτικότητάς και της ελευθερίας μας. Εξαιρέσεις σε αυτήν την απαγόρευση προβλέπονται μέσω της συμπλήρωσης του «Εντύπου Δήλωσης Μετακινήσεων» που εισηγήθηκε το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων και αφορούν σε μετακινήσεις προς την εργασία αλλά και προκειμένου την αγορά ειδών για την κάλυψη των βασικών βιοτικών αναγκών (π.χ. αγορά τροφίμων, φαρμάκων, καυσίμων). Επίσης, εξαιρέσεις προβλέπονται για λόγους υγείας, επιτακτικούς οικογενειακούς λόγους (π.χ. τη φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων, ανηλίκων ή ΑΜΕΑ), αλλά και για ελαφρά σωματική άσκηση αλλά και για να βγουν την αναγκαία βόλτα τους τα κατοικίδια.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ατομικά δικαιώματα είναι μεν καθολικά, αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι είναι και απόλυτα, δηλαδή ότι δεν μπορούν να περιοριστούν. Στα ίδια τα νομικά κείμενα που τα κατοχυρώνουν, προβλέπονται κατά περίπτωση εξαιρέσεις. Έτσι το άρθρο 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια, όμως ήδη στην παράγραφο 1 περ. β προβλέπεται η δυνατότητα νόμιμης σύλληψης ή κράτησης ενός προσώπου προκειμένου να διασφαλιστεί η εκπλήρωση κάθε υποχρέωσης που προβλέπεται στο νόμο, ενώ στην περ. ε προβλέπεται η δυνατότητα νόμιμης κράτησης προσώπων για αποτροπή διάδοσης μεταδοτικών νοσημάτων. Στο άρθρο 8 της ΕΣΔΑ κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και στο άρθρο 9 το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία, καθίσταται όμως δυνατός ο περιορισμός τους εφόσον είναι σύμφωνη με το νόμο και αναγκαία σε μία δημοκρατική κοινωνία -μεταξύ άλλων- για την προστασία της υγείας.

Από την σύντομη περιγραφή των άρθρων αυτών προκύπτει ότι οι περιορισμοί που τέθηκαν ακόμα και σήμερα από τον Πρωθυπουργό δεν εκτείνονται πέραν της σφαίρας των επιτρεπτών περιορισμών της ΕΣΔΑ, επομένως είναι νόμιμοι και απολύτως θεμιτοί, λαμβανομένου υπόψη του επιδιωκόμενου σκοπού, που είναι η προφύλαξη και διατήρηση της καλής υγείας όλων μας και ιδίως των ευπαθών ομάδων. Ειδική μέριμνα πρέπει, όμως, να δοθεί σε όσους θα συλλέγουν και θα επεξεργάζονται τα περιεχόμενα στο εν λόγω Ειδικό Έντυπο προσωπικά δεδομένα των πολιτών, ώστε να είναι σύμφωνη με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ΓΚΠΔ), ο οποίος εξακολουθεί να εφαρμόζεται ακόμα και στην περίπτωση του COVID-19.

Σωτηρία Κουμπούλη
Δικηγόρος – Διαμεσολαβήτρια, LLMmult