Διάβασες Ποτέ τους Όρους μιας Συναλλαγής που Έκανες μέσω Διαδικτύου;

Πες την αλήθεια:

Όταν κάνεις μια οποιαδήποτε εμπορική συναλλαγή, τύπου ανοίγεις έναν λογαριασμό στην τράπεζα, αγοράζεις ένα (ή πολλά προϊόντα) από το ίντερνετ, όταν πληρώνεις ηλεκτρονικά έναν λογαριασμό ρεύματος ή κινητού, όταν (και αν) γράφεσαι στο γυμναστήριο, δε διαβάζεις (ούτε εσύ) τους όρους και τις προϋποθέσεις της εκάστοτε συναλλαγής.

Το μάτι σου πέφτει με τη μία στο τετράγωνο κουτάκι ΑΠΟΔΕΧΟΜΑΙ και η φάση είναι μονόδρομος: Απλά το πατάς.

Ας αφήσουμε την αλήθεια να λάμψει επιτέλους: ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ.

Εντάξει, μην είμαστε κι απόλυτοι. Όχι και κανείς. Ενδεχομένως υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσά μας που, είτε επιχείρησαν να διαβάσουν και τις 95 σελίδες όρων, είτε απλά έκαναν scroll down και ναι είμαστε περήφανοι για εκείνους.

Στην περίπτωση μάλιστα που κάποιος όντως έχει διαβάσει έστω και μία φορά όλους τους όρους μιας σύμβασης από την αρχή μέχρι το τέλος, τότε σίγουρα θα το γνωρίζαμε, αφού, όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί και ο Γιώργος Χατζηπαύλου, μάλλον θα είχαν γραφτεί εμβατήρια τραγούδια για αυτόν τον άνθρωπο ή θα είχε βραβευτεί απ’ την Unesco.

Είναι και φορές που ξεκινάμε με αισιοδοξία. Διαβάζουμε τρεις γραμμές του συμβολαίου, αλλά κάπου εκεί σκέφτόμαστε ότι η ζωή είναι μικρή και πολύτιμη για να ασχολούμαστε με τέτοια πράγματα. Δε πάει στο καλό;! Εμπιστεύεσαι αυτούς που έχουν γράψει τους όρους, τι έχουν να κερδίσουν άλλωστε (;), οπότε σκιπάρεις αυτόματα την ανάγνωση και το χέρι σου πάει με συνοπτικές διαδικασίες στην επιλογή ΑΠΟΔΕΧΟΜΑΙ. Και πόσους όρους δεν έχουμε αποδεχτεί κάπως έτσι; Μην επιχειρήσεις καν να υπολογίσεις, χάνεσαι στο μέτρημα!

Τι μας αποτρέπει άραγε από το να διαβάσουμε τις προϋποθέσεις μιας συναλλαγής; Δεν διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο; Είναι τόσο μικρά τα γράμματα που, και πρεσβυωπία να μην έχουμε, φοβόμαστε μην αποκτήσουμε; Είναι τόσο επουσιώδες και ήσσονος σημασίας τελικά το να διαβάσουμε τους όρους ενός συμβολαίου που πρόκειται να κάνουμε με μια επιχείρηση ή έναν έμπορο;

Κι όμως, δεν είναι καθόλου.

Κάθε φορά που αγοράζεις ένα οποιοδήποτε προϊόν ή μια υπηρεσία από κάποιον επαγγελματία έμπορο, συνάπτεις μια σύμβαση.

Δεδομένου, λοιπόν, ότι οι νόμοι και οι κανονισμοί αλλάζουν με ταχύτητα που εμείς δεν μπορούμε να προβλέψουμε, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, είναι εξαιρετικά χρήσιμο να γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας, ως πολίτες και ως καταναλωτές της Ε.Ε, ειδικά όταν κάνουμε online αγορές, πληρωμές ή οτιδήποτε συναφές.

Γιατί είναι σημαντικό να διαβάζεις τις προϋποθέσεις και τους όρους ενός συμβολαίου;

Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι όροι μιας σύμβασης πρέπει να είναι δίκαιοι, διατυπωμένοι σε απλή και κατανοητή γλώσσα και οι τυχόν ασάφειες να ερμηνεύονται προς όφελός μας.

Είναι καλό, λοιπόν, να διαβάζουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις ενός συμβολαίου για να δούμε αν αυτοί βγάζουν νόημα, καθώς, αν πρόκειται για καταχρηστικούς – “κρυφούς” όρους, που περιορίζουν την ευθύνη του εμπόρου σε βάρος μας, τότε απλά δεν ισχύουν.

Πρέπει να ξέρεις επίσης ότι, ακόμα κι αν έχεις υπογράψει τους όρους μιας σύμβασης, αλλά τελικά εκείνοι είναι καταχρηστικοί και σε επιβαρύνουν, τότε μπορείς και έχεις κάθε δικαίωμα να αντιδράσεις, γιατί αυτό είναι το #yourEUright!

Συμβόλαια με καταχρηστικούς όρους

Ορισμένα συμβόλαια έχουν «κρυφούς» όρους, πράγμα που σημαίνει ότι ενδέχεται να περιορίζουν την ευθύνη του εμπόρου, να επιτρέπουν στον έμπορο να ακυρώσει το συμβόλαιο, χωρίς να παρέχουν στον καταναλωτή το ίδιο δικαίωμα, ή να απαιτούν υπέρογκη αποζημίωση από τον αγοραστή.

Αν το συμβόλαιο, λοιπόν, περιλαμβάνει καταχρηστικούς όρους, αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι παραβιάζει τα δικά σου #yourEUright!

Με βάση τη νομοθεσία της Ε.Ε., οι συμβάσεις δεν πρέπει να δημιουργούν ανισορροπία μεταξύ, αφενός, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών μας ως καταναλωτές και, αφετέρου, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των πωλητών και των προμηθευτών.

Πώς μπορείς να αντιδράσεις σε περίπτωση συμβολαίου με καταχρηστικούς όρους;

Σε περίπτωση που αντιληφθείς ότι η σύμβαση που έχεις συνάψει, περιλαμβάνει καταχρηστικούς όρους, μπορείς να συμβουλευτείς τους εξής φορείς: Εθνικές ενώσεις καταναλωτών, όπως την ΕΚΠΟΙΖΟ, το ΚΕΠΚΑ, αλλά και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτών (ECC-Net) σε περίπτωση διασυνοριακών διαφορών, το οποίο θα σε φέρει σε επαφή με την επιχείρηση, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το θέμα.

Αν, ωστόσο, το συμβόλαιο συνεχίζει να βγάζει νόημα, χωρίς τους καταχρηστικούς όρους, τότε συνεχίζει να ισχύει. Σε τέτοια περίπτωση, μπορείς να επικοινωνήσεις με την τοπική σου οργάνωση καταναλωτών και να ζητήσεις να σε βοηθήσουν.

Αθέμιτοι όροι στις συμβάσεις:

Οι όροι μιας σύμβασης που είναι καταχρηστικοί, βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ, δεν έχουν νομική ή δεσμευτική ισχύ για τους καταναλωτές. Εφόσον ο καταχρηστικός όρος δεν αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της σύμβασης, η υπόλοιπη σύμβαση (με εξαίρεση τον καταχρηστικό όρο) παραμένει σε ισχύ.

Τι σημαίνει αυτό;

Δε χρειάζεται, για παράδειγμα, να εγκαταλείψεις το γυμναστήριο που πηγαίνεις, επειδή μία και μόνο ρήτρα της σύμβασης είναι καταχρηστική.

Οι χώρες της ΕΕ οφείλουν, αφενός, να διασφαλίζουν ότι οι καταναλωτές γνωρίζουν τον τρόπο, με τον οποίο μπορούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, στο πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας και, αφετέρου, να προβλέπουν διαδικασίες που να αποτρέπουν τις επιχειρήσεις από τη χρήση καταχρηστικών όρων.

Ένα Χρήσιμο & Αντιπροσωπευτικό Παράδειγμα Καταχρηστικού Συμβολαίου:

Ένας Σλοβένος καταναλωτής αγόρασε ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο από έναν έμπορο και μετά από 2 μήνες παρατήρησε προβλήματα στην καλωδίωση. Ανακάλυψε επίσης ότι ο χιλιομετρητής του αυτοκινήτου είχε παραποιηθεί. Διαμαρτυρήθηκε στον έμπορο, ζητώντας να επιστρέψει το αυτοκίνητο και να του επιστραφούν τα χρήματα.

Ο έμπορος αρνήθηκε, λέγοντας ότι στο συμβόλαιο αναφέρεται ότι ο αγοραστής είχε την ευκαιρία να δοκιμάσει το όχημα, ότι το όχημα πωλείται ως έχει, και ότι ο αγοραστής δεν μπορεί να προβάλει αξιώσεις για ελαττώματα που ενδέχεται να προκύψουν.

Μετά από διαβούλευση με την τοπική οργάνωση καταναλωτών, ο καταναλωτής ενημέρωσε τον έμπορο ότι η εξαίρεση της ευθύνης για κρυφά ελαττώματα μέσω ενός όρου συμβολαίου είναι παράνομη. Ο έμπορος τελικά συμφώνησε να μειώσει την τιμή αγοράς κατ’ αναλογία με τα ελαττώματα.

Το Δίκαιο Συμβόλαιο είναι #YOUREURIGHT 

Τα κατοχυρωμένα δικαιώματά μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε τομείς, όπως για παράδειγμα, οι τραπεζικές συναλλαγές, η παραπλανητική διαφήμιση και τα ελαττωματικά ή μη ασφαλή προϊόντα, υπάρχουν για έναν συγκεκριμένο λόγο: Για να διασφαλίζουν ότι θα είμαστε ασφαλείς και ικανοποιημένοι ως καταναλωτές.

Τα δικαιώματα αυτά θεσπίστηκαν για να μας προστατεύουν online και offline σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γι’ αυτό είναι σημαντικό να τα γνωρίζουμε, έτσι ώστε να μπορούμε να τα ασκήσουμε.

Το #yourEUright, λοιπόν, από τη Γενική Διεύθυνση για την Δικαιοσύνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει στόχο να ενημερώσει όλους εμάς, όλους τους καταναλωτές, για τα αναφαίρετα δικαιώματά μας, έτσι ώστε να παίρνουμε κάθε φορά τις όσο πιο σωστές αποφάσεις γίνεται για τις αγορές μας.

Η καμπάνια #yourEUright στην Ελλάδα πραγματοποιείται με την υποστήριξη των εθνικών οργανώσεων καταναλωτών ΕΚΠΟΙΖΩ και ΚΕΠΚΑ και εστιάζει σε τρία δικαιώματα των καταναλωτών:

1. Συμβόλαια με Δίκαιους Όρους,

2. Αλλαγή Τράπεζας και Διαφάνεια &

3. 14ήμερη Προθεσμία επιστροφής σε online αγορές.

Προκειμένου να ενισχύσεις κι εσύ τη θέση σου ως καταναλωτής, μάθε περισσότερα για τα δικαιώματά σου και εξασφάλισε ότι, κάθε φορά που συνάπτεις μια σύμβαση, δεν παραβιάζονται τα δικά σου #yourEUright!

Έχεις δίκιο! #yourEUright