Κωνσταντίνα Κοτταρίδη: Είναι η ώρα να επενδύσουμε στην «εξαγωγική παιδεία».

Η Κωνσταντίνα Κοτταρίδη,  Καθηγήτρια του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Υποψήφια Βουλευτής Β’ Αθήνας με το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές 2015, μιλά αποκλειστικά στο neolaia.gr!

Μας απαντά σε ερωτήσεις που αφορούν τη λειτουργία των ΑΕΙ, το νόμο Διαμαντοπούλου, τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει η χώρα, το χρέος και φυσικά την επόμενη μέρα των εκλογών.

Αναλυτικά:

Με βάση την εμπειρία σας από το ΠΑΠΕΙ, τα πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν με την υπάρχουσα κρατική χρηματοδότηση;

Δυστυχώς το πρόβλημα της χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων δεν είναι τωρινό. Υφίσταται δεκαετίες. Η συζήτηση ήταν η ίδια και τότε που ήμουν κι εγώ φοιτήτρια. Είναι σαφές ότι η παιδεία αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης μίας οικονομίας και διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή ενός κράτους. Ιδιαίτερα η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην απόκτηση εξειδικευμένων γνώσεων οι οποίες αποτελούν, πλέον, κρίσιμο παράγοντα του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μίας χώρας. Η κρίση που μαστίζει την ελληνική οικονομία για επτά συνεχή έτη έχει καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη τη λειτουργία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα πολλοί νέοι μας να στρέφονται προς το εξωτερικό κι έτσι η χώρα να υφίσταται αιμορραγία του ανθρώπινου κεφαλαίου της. Είναι σαφές ότι το πλαίσιο χρηματοδότησης δεν μπορεί να παραμένει μόνο στο κράτος. Η χώρα μας διαθέτει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και αξιοζήλευτη γεωπολιτική θέση.

Είναι η ώρα λοιπόν, να επενδύσουμε στην «εξαγωγική παιδεία». Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από όλο τον κόσμο για σπουδές στην Ελλάδα, ιδιαίτερα όσον αφορά στην ελληνική φιλοσοφία και τα ελληνικά γράμματα. Ακόμα στον τουρισμό και την ναυτιλία. Πρέπει να αναπτύξουμε σπουδές προπτυχιακές, μεταπτυχιακές, θερινά σχολεία, σεμινάρια πάνω σε αυτά τα μοναδικά «προϊόντα» μας στην αγγλική γλώσσα προκειμένου να προσελκύουμε φοιτητές ανά τον κόσμο οι οποίοι θα φοιτούν στα προγράμματα αυτά και θα αποτελέσουν βασική πηγή αύξησης των εσόδων των ιδρυμάτων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να ανεξαρτητοποιούνται από τη μέγγενη του τακτικού προϋπολογισμού του κράτους. Προς αυτή την κατεύθυνση δούλεψα τους τελευταίους μήνες στο Υπουργείο Παιδείας. Πετύχαμε να ψηφιστεί το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη προπτυχιακών σπουδών στην αγγλική γλώσσα. Χρειάζεται τόλμη και αποφασιστικότητα από πλευράς των τμημάτων να οργανώσουν τα αντίστοιχα προγράμματα.

Πιστεύετε πως ο νόμος Διαμαντοπούλου παίρνει διορθώσεις/προσθήκες; Αν ναι, σε ποια κατεύθυνση;

Όλοι οι νόμοι μπορούν να βελτιωθούν και οφείλουν να βελτιωθούν. Ωστόσο, για να γίνει αυτό, θα πρέπει πρώτα να εφαρμοστούν σε ένα αρκετά ικανό χρονικό διάστημα προκειμένου να διαπιστωθούν οι ατέλειες και οι ελλείψεις. Εν προκειμένω, πιστεύω ότι θα ήταν φρόνιμο να ξεκινήσει μία συζήτηση με τους εμπλεκομένους εταίρους ώστε να γίνει μία πρώτη καταγραφή των θεμάτων που χρήζουν τροποποίησης. Επί παραδείγματι, προκύπτει ότι υπάρχει μία δυσλειτουργία όσον αφορά στις αρμοδιότητες της ηγεσίας ενός πανεπιστημίου και του συμβουλίου η οποία δυσχεραίνει την ομαλή ολοκλήρωση των διαδικασιών. Τέτοιου είδους προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με τη συνδρομή όλων των εταίρων.

Τι πρέπει να διορθώσει η Ελλάδα για να προσελκύσει άμεσα περισσότερες ξένες επενδύσεις;

Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) αποτελούν ζητούμενο κάθε οικονομίας, πολλώ δε μάλλον της ελληνικής η οποία στερείται απαραίτητα κεφάλαια να προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις, είτε δημόσιες επενδύσεις είτε ιδιωτικές. Οι ΑΞΕ θεωρούνται μοχλός ανάπτυξης μίας οικονομίας καθώς συνιστούν μία δέσμη παραγωγικών πόρων πέρα και πάνω από την αμιγή μεταφορά κεφαλαίου που προκύπτει. Εμπεριέχουν γνώση, νέες μεθόδους παραγωγής, νέες τεχνικές, ικανότητες και δεξιότητες, οι οποίες μπορούν να διαχυθούν στην εγχώρια οικονομία, μέσω της μίμησης των εγχώριων επενδυτών αλλά και των συνεργιών οι οποίες προκύπτουν. Επομένως, δημιουργούν οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή και συντελούν πολλαπλασιαστικά στην αύξηση του εισοδήματος μίας χώρας.

Ωστόσο, προκειμένου να προσελκυθούν ξένοι επενδυτές χρειάζεται σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Ο επενδυτής, όταν αποφασίζει για μία επένδυση, σκέφτεται μακροχρόνια και δη όταν πρόκειται για μεγάλες επενδύσεις με μη ανακτήσιμο αρχικό κόστος. Πρέπει λοιπόν να έχει τα εχέγγυα ότι μπορεί να εξασφαλίσει τις προσδοκώμενες ροές εισοδήματος από την επένδυσή του. Για το λόγο αυτό είναι απόλυτα αναγκαίο να υπάρχει σταθερότητα. Ταυτόχρονα χρειάζεται ισχυρό και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο που να του διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της επένδυσής τους, σταθερό φορολογικό σύστημα και αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, μακριά από το φάντασμα της γραφειοκρατίας. Αν δεν αποφασίσουμε τι είδους κράτος θέλουμε να οικοδομήσουμε και προς ποια κατεύθυνση, είμαι σίγουρη ότι και μετά από πολλά χρόνια θα αναρωτιόμαστε, ωσάν να μην ξέρουμε, γιατί δεν προσελκύουμε ως χώρα ξένες επενδύσεις.

Πιστεύετε ότι “την πενταετία της κρίσης” έγιναν σφάλματα που αφορούσαν τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για επενδύσεις; Αν ναι ποια είναι αυτά;

Τα τελευταία χρόνια η λαίλαπα της κρίσης δεν άφησε χώρο για ουσιαστική συζήτηση για τις ξένες επενδύσεις. Παρά ταύτα, έγιναν ουσιαστικά βήματα βελτίωσης σε ορισμένα σημεία όπως η απλούστευση των διαδικασιών για τη δημιουργία επιχειρήσεων, όπου σύμφωνα με τη διεθνή έκθεση, Doing Business, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 61η θέση ανεβαίνοντας 48 θέσεις ψηλότερα από το 2010 ανάμεσα σε 189 χώρες. Ταυτόχρονα όμως, υφίστανται άλλα προβλήματα, όπως το ασφυκτικό φορολογικό σύστημα, η μη ολοκλήρωση άλλων βασικών μεταρρυθμίσεων και ασφαλώς ο πολιτικός κίνδυνος και η φιλολογία για το περίφημο Grexit που μας συνοδεύει όλα αυτά τα χρόνια.

Τελικά, το χρέος της Ελλάδας, είναι βιώσιμο;

Ένα χρέος για να μπορεί να είναι βιώσιμο, πρέπει να μπορεί να εξυπηρετείται. Αυτό απαιτεί υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης οι οποίοι είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν τα προσεχή έτη. Γι΄αυτό είναι αδήριτη ανάγκη να προβούμε σε διευθέτηση του χρέους μας. Μία μεγάλη επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και περαιτέρω μείωση των επιτοκίων, συνιστά στην πραγματικότητα ‘κούρεμα’ του χρέους, καθώς η παρούσα αξία του οφειλόμενου ποσού μειώνεται. Τα εργαλεία και οι προτάσεις υπάρχουν για τη διαχείριση του χρέους μας. Πρέπει άμεσα να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας ώστε να προχωρήσουμε σε διαπραγμάτευση για τους όρους διευθέτησης και επιτέλους την εξεύρεση λύσης. Διαφορετικά η οικονομία θα παραμένει καθηλωμένη και το πρόβλημα θα δυσχεραίνει, αποκόπτοντας ταυτόχρονα τον προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης.

Με βάση την εμπειρία σας από τα αμφιθέατρα, οι νέοι σήμερα είναι ικανοί να αναστρέψουν την κατάσταση της χώρας; Είστε δηλαδή αισιόδοξη για το αύριο;

Οι νέοι μπορούν και οφείλουν να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση. Η φυγή του ανθρώπινου κεφαλαίου συνιστά μεγάλη πληγή για την Ελλάδα. Δε χαρίζουμε τους νέους μας, τα μυαλά μας στους ξένους. Θέλουμε τα παιδιά μας εδώ, όλους τους νέους μαζί, να απαιτήσουν για τους εαυτούς τους ένα καλύτερο μέλλον. Οι νέοι έχουν τις ικανότητες, έχουν τις ευαισθησίες, έχουν το πείσμα να πάνε κόντρα στο ρεύμα και να αλλάξουν τα δεδομένα. Αυτό διδάσκω στα αμφιθέατρα.Προσωπικά αποτελώ μία από τις περιπτώσεις που αντιστάθηκαν, παρότι σπούδασα σε μεταπτυχιακό επίπεδο στις ΗΠΑ και είχα τη δυνατότητα να ασκήσω εκεί την επαγγελματική μου ιδιότητα, επέλεξα να επιστρέψω.

Αντιμετώπισα δυσκολίες, καθυστερήσεις αλλά με πείσμα και υπομονή τα κατάφερα. Αυτό το μήνυμα θέλω να δώσω στους νέους με την υποψηφιότητά μου. Να μην περιμένουμε μόνο από τους άλλους να αλλάξουν τα πράγματα, γιατί μπορούμε να τα αλλάξουμε εμείς, όλοι μαζί. Δεν απαιτεί πολύ χρόνο ούτε πολύ κόπο, απαιτεί μία κρίσιμη μάζα ανθρώπων και δη νεότερης ηλικίας που θα το πιστέψουν και θα το τολμήσουν. ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ!

Προσωπικά πιστεύω στα νέα παιδιά και συντάσσομαι με αυτά. Νιώθω κι εγώ σαν κι αυτά γιατί κάθε μέρα αλληλεπιδρώ μαζί τους στα αμφιθέατρα, εκεί όπου ήμουν και ως φοιτήτρια. Μπορεί να βρίσκομαι τώρα από την μεριά του εδράνου και όχι των θέσεων, αλλά είμαι πάντα εκεί, στα αμφιθέατρα όπου κι εγώ ονειρευόμουν το μέλλον. Τώρα το ονειρεύομαι μαζί με τους φοιτητές μου! ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ!

Short About

Η Κωνσταντίνα Κοτταρίδη είναι Επίκουρος Καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά. Είναι κάτοχος Προπτυχιακού Τίτλου Σπουδών του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (MSc.) Οικονομικής Επιστήμης του Iowa State University (ISU) – USA με “Minor” από το Τμήμα Στατιστικής του ίδιου Πανεπιστημίου και Διδακτορικού Διπλώματος (PhD) του Τμήματος Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Παλαιότερα υπήρξε μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ενώ έχει διδάξει επίσης στο Iowa State University (ΗΠΑ), στο London School of Economics (ΗΒ), στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Είναι μέλος ΣΕΠ στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο από το 2013.

Έχει συμμετάσχει ως ερευνήτρια σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα και ήταν η κύρια ερευνήτρια του Προγράμματος Πυθαγόρα, 2005-2006, «Άμεσες Ξένες Επενδύσεις και Πολυθενικές Επιχειρήσεις – Εθνικοί και Περιφερειακοί Παράγοντες Προσέλκυσης» που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Έχει μία σειρά διακρίσεων στο ενεργητικό της.