Ο Μιχάλης Στάγκος στο neolaia.gr: Τολμήστε, διεκδικήστε, δημιουργήστε!

Λίγες μέρες πριν την παγκόσμια εβδομάδα επιχειρηματικότητας στην Αθήνα ο Μιχάλης Στάγκος, Curator του Disrupt 2014 μιλά αποκλειστικά στο neolaia.gr!

Μας περιγράφει την κατάσταση στο χώρο της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, τις εκτιμήσεις του για τη σκηνή της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, τα ανταγωνιστικά μειονεκτήματα της ΕΕ στο παιχνίδι της παγκόσμιας οικονομίας και υπογραμμίζει για όλους εμάς, τρεις λέξεις: Τολμήστε, διεκδικήστε, δημιουργήστε!

Πάμε λοιπόν να δούμε τι μας απάντησε.

Πέντε χρόνια μετά την (φανερή) έναρξη της κρίσης στην Ελλάδα, πιστεύετε πως κάποιες παθογένειες στο χώρο της επιχειρηματικότητας έχουν αρχίσει να διορθώνονται;

Αρχικά να πω πως οι παθογένειες – δυστυχώς – πάντα υπήρχαν στον χώρο του ελληνικού επιχειρείν. Και παραμένουν. Στον χώρο επιχειρηματικότητας τα «barriers to entry» παραμένουν υψηλά – χρόνος, κόστος, γραφειοκρατικό βάρος κ.ο.κ.

Η προσπάθεια προσαρμογής με το Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό πλαίσιο έχει βοηθήσει. Η πιο βίαιη και δραστική προσαρμογή που ουσιαστικά γίνεται τα τελευταία χρόνια λόγω της πίεσης των εταίρων και δανειστών έχει ένα πολύ ουσιαστικό πρόβλημα – προσπαθεί να μεταρρυθμίσει μέσα σε ένα σπιράλ ύφεσης και υπο-παραγωγικότητας.

Επίσης το διαρκώς μεταβαλλόμενο νομικό και φορολογικό πλαίσιο δεν ευνοεί καθόλου τους επιχειρηματίες. Έτσι μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που είναι στην σωστή κατεύθυνση συχνά αδικούνται και χάνονται μέσα στο ευρύτερο αρνητικό πολιτικο-οικονομικό περιβάλλον.

Στο χώρο της νεοφυούς επιχειρηματικότητας έχουν αρχίσει να γίνονται θετικά βήματα. Ως σημαντικότερο θα χαρακτήριζα την δημιουργία των τεσσάρων «Jeremie Funds» (Piraeus Jeremie Tech Catalyst Fund, Open Fund, Odyssey Venture Partners and First Athens). Ο δρόμος που άνοιξε η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακής Σύγκλισης επί Αντώνη Μαρκόπουλου ήταν ο καταλύτης για την δημιουργία του οικοσυστήματος. Επέτρεψε να μπουν 70 εκ. ευρώ στην αγορά που έδωσαν ευκαιρίες και άλλη δυναμική στον χώρο του νεοφυούς επιχειρείν. Ας σημειωθεί πως τα κεφάλαια αυτά πρέπει να έχουν απορροφηθεί μέχρι τις 31.12.15. Οπότε, επί τη ευκαιρία λέω σε όλους εσάς τους νέους που ψάχνεστε: τολμήστε, διεκδικήστε, δημιουργήστε!

Η δημιουργία των ΙΚΕ ήταν επίσης μέτρο στη σωστή κατεύθυνση, αν και δεν μείωσε επαρκώς τα βάρη που με το καλημέρα πέφτουν στις πλάτες των νέων επιχειρηματιών. Χρειάζεται μια πιο δραστική ρύθμιση, ενώ η διαδικασία σύστασης εταιρίας πρέπει να γίνει απλούστερη και ταχύτερη. Το ίδιο ισχύει και για τη μετέπειτα σχέση των εταιριών με το κράτος.

Τέλος, ελπίζουμε να προχωρήσει το Greek Startup Manifesto και άλλες πρωτοβουλίες που δύνανται να ενισχύσουν την δυναμική του οικοσυστήματος.

Η νεανική επιχειρηματικότητα στη χώρα μας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται. Βάση της εμπειρία σας, πιστεύετε ότι είναι ικανές οι ελληνικές startups να ανταγωνιστούν τις αντίστοιχες του εξωτερικού;

Πολύ καλή ερώτηση. Όπως είπαμε και πριν, κάτι έχει αρχίσει να γίνεται. Το καινούργιο έχει αρχίσει να γεννιέται. Και εμείς, με τους Industry Disruptors – Game Changers είμαστε εδώ για να το αγκαλιάσουμε, να το βοηθήσουμε να εξελιχτεί, να κάνει «scale up» και με το Disrupt που φέτος να το αναδείξουμε στην Παγκόσμια κλίμακα.

Όσον αφορά στον ανταγωνισμό: Αρχικά αυτή είναι η «μαγεία» της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Βασίζεται στην δύναμη της ιδέας. Αν η κεντρική ιδέα είναι καινοτόμα, μοναδική και ανατρέπει τα δεδομένα σε ένα χώρο / «industry» τότε έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη και ανταγωνισμό. Να γίνει «industry disruptor» και αν καταφέρει να αλλάξει τους όρους, άξονες ή παραμέτρους του παιχνιδιού να αναδειχτεί σε «game changer» Όπως έλεγε και ο Victor Hugo: «Δεν υπάρχει τίποτε πιο ισχυρό από μια ιδέα της οποίας έχει έρθει η ώρα». Η ιδέα, η ομάδα, το «timing».

Ειδικά στο «business-to-business» («Β2Β») υπάρχουν περιθώρια για ελληνικά «breakthroughs». Αποδεικνύεται ούτως η άλλως από τα «exits». Μόνο «Β2Β» startups έχουν κάνει πραγματικά πετυχημένα «exits».

Το μεγαλύτερο μειονέκτημα ίσως είναι η πρόσβαση σε κεφάλαια και χρηματοδότηση. Αυτό έχει να κάνει τόσο με το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας, όσο και την επενδυτική κουλτούρα και «mentality» Παράλληλα, είναι δύσκολο να pitch-άρει κανείς την ιδέα του σε μεγάλα stages και να προσελκύσει εύκολα επενδυτικό ενδιαφέρον. Ούτε γίνονται αρκετοί διαγωνισμοί. Ούτε γίνονται αρκετά μεγάλα «events». Βοηθάμε, αλλά δεν μας βοηθάνε να βοηθήσουμε. Το κράτος δεν διευκολύνει πραγματικά την ανάπτυξη του οικοσυστήματος, και σίγουρα δεν την ενθαρρύνει-ενισχύει ουσιαστικά.

Και ούτε βοηθά πραγματικά η λογική της «φιλανθρωπικής επένδυσης» από τους έλληνες του εξωτερικού. Βασικός γνώμονας του επιχειρείν πρέπει να είναι το κέρδος. Αυτό υποδεικνύει τις σωστές επιλογές. Αυτό που χρειάζεται λοιπόν, είναι να δούμε τα projects του οικοσυστήματος και άλλα θετικά επιχειρηματικά εγχειρήματα και να επενδύσουμε με γνώμονα το βιώσιμο, «sustainable» κέρδος, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και κεφάλαια στην Ελλάδα.

Ποιες ελληνικές startups ξεχωρίζετε;

Είμαστε πια στην 3η ετήσια «γενιά» startups που αναδεικνύονται μέσα από τους διαγωνισμούς μας. Σίγουρα οι νικητές των διαγωνισμών κάτι κάνουν σωστά. Αξίζει να μελετάμε τα success stories και να κερδίζουμε από αυτά όπου γίνεται. Επίσης ξεχωρίζουν οι επιχειρήσεις που γεννήθηκαν για πρώτη φορά φέτος μέσα από το Founder Institute (FI) που τρέξαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Επίσης, πολλά υποσχόμενες είναι και οι startups που συμμετέχουν στις άλλες δράσεις μας.

Μπορεί η ΕΕ να ανατρέψει την κατάσταση και να μπορέσει να μπει πάλι δυνατή στο παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας απέναντι στις άλλες ανεπτυγμένες ή ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως οι Η.Π.Α., η Ινδία, η Ιαπωνία κτλ;

Το στοίχημα είναι μεγάλο. Οι όροι άνισοι. Οι προοπτικές και προκλήσεις τεράστιες. Το βασικό ζήτημα είναι πως σαν ΕΕ των 28 η Ευρώπη παραμένει η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Η δεύτερη Αμερική, έχει και αυτή σοβαρά θέματα λόγω της κρίσης. Αλλά όντας ομοσπονδιακό κράτος, με ενοποιημένη οικονομία και δυνατότητα άσκησης νομισματικής πολιτικής (χαλάρωσης / τύπωμα χρήματος / «quantitative easing» κ.ο.κ) έχει καταφέρει, επενδύοντας σε νευραλγικούς τομείς, καινοτομώντας και παράγοντας να γυρίσει στην ανάπτυξη. Παρόλο που δεν μου αρέσει η σύγκριση ΗΠΑ-ΕΕ, στην συγκεκριμένη περίπτωση το τι πρέπει να γίνει είναι ξεκάθαρο: εμβάθυνση. Πολιτική και οικονομική. Με πραγματική κεντρική τράπεζα, που να ασκεί νομισματική πολιτική, αλλά και τραπεζική ένωση, όπως και κάποιας μορφής δικλίδα εγγυήσεων για το χρέος. Επίσης πρέπει να τελειώνουμε με την Δογματική λιτότητα. Στοχευόμενες περικοπές και διόρθωση αδικιών – ναι. Αλλά χρειαζόμαστε πάνω από όλα μεταρρυθμίσεις, οι οποίες δεν γίνονται μέσα στην ύφεση. Οι Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να εξελίξουν, καινοτομώντας, τους τομείς όπου έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα – εκπαίδευση, τουρισμό, «brand», καινοτομία και ποιότητα. Πρέπει να τρέξουμε στο «race to the top» και όχι στο «race to the bottom» κομμάτι του παγκόσμιου ανταγωνισμού.

Το παράδειγμα της Ιαπωνίας επίσης δεν είναι ρεαλιστική εναλλακτική για την Ευρώπη, καθώς βασίστηκε σε ενέσεις τόνωσης της οικονομίας, τα λεγόμενα «Abe-nomics», την επιθετική «Κεϊνσιανή» πολιτική της κυβέρνησης που τύπωνε και έριχνε ασταμάτητα χρήμα στην αγορά.

Με την Κίνα η σύγκριση είναι εντελώς διαφορετική και δεν θα ήταν σωστό να την κάνουμε. Θα ήταν ατυχές. Η Κίνα παραμένει μια αναπτυσσόμενη οικονομία, με τρομακτικές εσωτερικές ανισότητες και σημαντικότατο πλεονέκτημά της παραμένει ο ανταγωνισμός τιμής («Price Competitiveness») άμεσα συνδεδεμένη με το μέγεθος της αγοράς εργασίας, το κόστος και τις συνθήκες. Επίσης η καινοτομία της και το τεχνολογικό της «catch-up» έχει βασιστεί αρκετά σε «industrial espionage». Όχι πρωτοφανές για μια αναπτυσσόμενη χώρα, αλλά ούτε και παράδειγμα προς μίμηση.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος στόχος σας για το Disrupt Startup ScaleUP;

Η νεανική και νεοφυής επιχειρηματικότητα που αναδεικνύεται πια σε Παγκόσμια κλίμακα μέσω του Disrupt, να εξελιχτεί, να σπάσει φράγματα, να πετύχει. Έχουμε ήδη πετύχει πολλά. Δεν είναι τυχαία η ευρύτατη ομπρέλα στήριξης που περιβάλλει φέτος το Disrupt. Και σίγουρα δεν είναι τυχαίο που φέτος ανοίγουμε την Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας (ΠΕΕ) με livestream σε 150 χώρες.

Το event θέλουμε να γίνει διεθνής σταθμός, παγκόσμιος θεσμός τόσο για το startup όσο και το scaleup κομμάτι της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Διότι για να πούμε πως το οικοσύστημα θα συμβάλλει στην έξοδο από την κρίση, χρειάζονται και τα δύο.

* Ο Μιχάλης Στάγκος είναι συν-ιδρυτής των Ιndustry Disruptors – Game Changers (ID-GC) και Curator του Disrupt 2014

Περισσότερες πληροφορίες για την Παγκόσμια Eβδομάδα Επιχειρηματικότητας στο  “Disrupt, Startup, ScaleUp”