Απόψεις | Η κατάργηση των 25 ως ιδεολογική νίκη...

Η πρόσφατη κυβερνητική απόφαση για άρση του κατάπτυστου μέτρου επιβολής εισιτηρίου 25 ευρώ στα νοσοκομεία (για νοσηλεία άνω των 24 ωρών), αποτελεί μια ακόμα νίκη- μήνυμα απέναντι στην επελαύνουσα ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού. Προς ικανοποίησή μου, παρατηρώ πως οι αντιστάσεις που προβάλλονται απέναντι σε κάποιες από τις υποτιθέμενες μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται τελευταία, είναι ακόμα ικανές ώστε να διαφυλάξουν ένα minimum κοινωνικού κράτους, θέτοντας παράλληλα κόκκινες γραμμές στην εφαρμογή του δόγματος του shock, όπως ακριβώς το είχε περιγράψει η Naomi Klein στο ομώνυμο βιβλίο της, που έγινε best seller.

του Παναγιώτη Τσέλλου

Η Δημόσια Δωρεάν Υγεία ή, για να ακριβολογούμε, η κάλυψη των εξόδων των υγειονομικών αναγκών των πολιτών από τους άμεσους και έμμεσους φόρους που ορθότατα επιβάλλει στους υπηκόους του το κράτος, αποτελούσε μέχρι πρόσφατα μια μη διαπραγματεύσιμη εδραιωμένη πραγματικότητα. Ακόμα, η ανοχή που επεδείκνυαν οι γιατροί αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, για την παράτυπη νοσηλεία ανασφάλιστων γηγενών και αλλοδαπών, δεν είχε σχολιαστεί αρνητικά, θεωρούμενη ως αδιαμφισβήτητη ένδειξη ανθρωπισμού και δικαιοσύνης. Κάτι σαν μια αυτονόητη παραχώρηση των πιο «καλοβαλμένων» απέναντι στους λιγότερο τυχερούς, ικανούς ή εργατικούς, πάνω σ’ ένα ζήτημα τόσο σημαντικό και αδιαπραγμάτευτο, όπως αυτό της αξίας της ανθρώπινης ζωής, που δεν γνωρίζει διαχωρισμούς. Με λίγα λόγια, όποιος βρισκόταν σε έκτακτη ανάγκη στην ελληνική επικράτεια, ανεξαρτήτως χρώματος, φύλου, φυλής, γλώσσας, μόρφωσης, οικονομικής δυνατότητας και άλλων τέτοιων διακρίσεων, είχε αποκτήσει δικαιωματικά πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, χωρίς να υποχρεούται να καταβάλει το οποιοδήποτε αντίτιμο.

Αυτό το χαριτωμένα άναρχο ελληνικό καθεστώς λοιπόν, για το οποίο σε πείσμα κάποιων ήμασταν ως πληθυσμός –και εξακολουθούμε απ’ ότι φαίνεται να είμαστε- υπερήφανοι, έγινε προσφάτως γενναία προσπάθεια να μεταβληθεί. Με πρόφαση την οικονομική κρίση, τις πιέσεις των δανειστών, την αδυναμία των νοσοκομείων να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους, αλλά και με το ανήκουστης ξεδιαντροπιάς επιχείρημα πως το 25αρι θα απέτρεπε τους υποχόνδριους να επισκέπτονται «για ψύλλου πήδημα» τα νοσοκομεία βοηθώντας κάπως έτσι στην αποσυμφόρησή τους, η εφαρμογή του ήδη ψηφισμένου νόμου ξεκίνησε, ως όφειλε, την 1/1 του 2014. Σ’ ένα ήδη δηλαδή βεβαρυμμένο από την κρίση κοινωνικό τοπίο, όπου οι ανασφάλιστοι, οι άνεργοι και οι φτωχοί αυξάνονται και πληθύνονται, η κυβέρνηση πίστεψε στα σοβαρά πως θα μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή χωρίς κοινωνικό κόστος, ένα μέτρο σύμφωνα με το οποίο για να νοσηλευτείς, για να μην πεθάνεις δηλαδή, πρέπει να πληρώσεις. Είναι απ αυτές τις ιστορίες που μας διηγούντο για την αναλγησία του –έως πρόσφατα ανύπαρκτου- Αμερικανικού συστήματος Υγείας και αρνούμασταν κάποτε να διανοηθούμε φτύνοντας τον κόρφο μας και λέγοντας «μακριά από ‘μάς». Κι όμως, ο Υπουργός Υγείας –μα ο Άδωνις φυσικά!-, εξακολουθεί ακόμα και σήμερα, μετά την καθολική, σχεδόν διαταξική, αποδοκιμασία, να υποστηρίζει το μέτρο της επί πληρωμή νοσηλείας, ως αναγκαίο και δίκαιο(;!)…

Τα δημοκρατικά και ανθρωπιστικά reflex της κοινωνίας ενεργοποιήθηκαν ευτυχώς άμεσα (γιατί το χα ένα άγχος για να ‘μαι ειλικρινής). Άμεσα; Όχι ακριβώς. Χρειάστηκε να πεθάνει «στον δρόμο» ένας ανασφάλιστος καρκινοπαθής συμπολίτης μας που αναζητούσε νοσοκομείο για να υποβληθεί στην φαρμακευτική του θεραπεία και δεν έβρισκε (πριν από κάθε νίκη βλέπετε κρύβεται πάντα ένα άτυχο θύμα του οποίου η κατάληξη πυροδοτεί τις «προοδευτικές» εξελίξεις). Στη συνέχεια το θέμα έλαβε διαστάσεις καθώς το πρόβλημα ανθρώπων που βρίσκονταν στην ίδια θέση με αυτόν, απεδείχθη πως δεν ήταν και τόσο σπάνιο. Χρειάστηκε ακόμα να έρθουν στο φως επίσημα στοιχεία που αποδεικνύουν πως ο μέσος όρος ζωής έχει υποχωρήσει τα δύσκολα χρόνια του μνημονίου. Επιπρόσθετα, ξεκίνησαν απεργίες και στάσεις εργασίας στα ταμεία και τα λογιστήρια των νοσοκομείων ώστε να μην εισπραχθούν τα νοσήλια. Η αντίδραση του ιατρικού συλλόγου που χαρακτήρισε το μέτρο «άδικο και επικίνδυνο» υπήρξε άμεση και κάθετη, όπως ακριβώς έπρεπε να είναι. Αλλά και η στάση των ίδιων μεμονωμένα των ιατρών απέδειξε πως, αν και ενίοτε διαπνέονται από συντηρητισμό, διαφθορά –ίσως- και έναν κάποιο κομφορμιστικό νεοπλουτισμό, δεν σταματούν ποτέ να υπερασπίζονται το πανανθρώπινο δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη και να τιμούν τον όρκο που έχουν δώσει. Χρειάστηκαν λοιπόν όλα τα παραπάνω ώστε να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία και να καμφθούν με την σειρά τους οι αντιστάσεις των κυβερνητικών στελεχών που όσο υποκριτικά διατυμπάνιζαν την αναγκαιότητα λήψης του, άλλο τόσο ειλικρινώς και κυνικώς υποστήριζαν την ίδια την φιλοσοφία του μέτρου.

Φυσικά, η λύση την οποία και επιστράτευσε αστραπιαία μετά το Βατερλώ της η κυβέρνηση, γεννά πλείστα ερωτηματικά, όχι μόνο ως προς την πραγματική αναγκαιότητα πολλών από τα δυσβάσταχτα μέτρα που έχουν έως τώρα ληφθεί, αλλά και ως προς την ίδια την ουσία και τους πραγματικούς σκοπούς του Μνημονίου. Τα αναφέρω αυτά καθώς, συνειδητοποιώντας πως μια απλή αύξηση της τιμής κάθε πακέτου τσιγάρων κατά 5 λεπτά εδύνατο -όπως περίτρανα απεδείχθη- να καλύψει –αν όχι και να υπερκαλύψει- τα έσοδα που θα απέφερε η γενικευμένη επιβολή νοσηλίων 25 ευρώ, μου δίνεται η ευκαιρία να πιστέψω πως απώτερος στόχος των μνημονιακών πολιτικών δεν είναι μόνο η επιβεβλημένη δημοσιονομική μας εξυγίανση αλλά, πολύ περισσότερο, η επιδιωκόμενη από οικονομικές και πολιτικές ελίτ εφαρμογή της –αποδεδειγμένα πάλι- χρεοκοπημένης νεοφιλελεύθερης αντίληψης της οικονομίας και της κοινωνίας. Μου δίνεται επίσης η ευκαιρία να επανεξετάσω ως δυνατή και ρεαλιστική την εμμονική και γραφική ρητορική της ΔΗΜΑΡ περί ρεαλιστικής εφαρμογής ηπιότερων «ισοδυνάμων». Και τέλος πάντων με κάνει να δυσπιστώ, ως έναν βαθμό βεβαίως, στα όσα ακούγονται περί μονοδρόμων…

Με λίγα λόγια η μέχρι πρότινος αγχώδης επιμονή για κατάργηση του τελευταίου συμβολικού και πρακτικού προπύργιου του κοινωνικού κράτους που δεν είναι άλλο από την δημόσια και δωρεάν παροχή υπηρεσιών υγείας σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, αποδεικνύει όχι μόνο πως αι βουλαί της Κυβέρνησης είναι κατά ύποπτο τρόπο αντιλαϊκές, αλλά και πως πίσω από τα -περισσότερα- μνημονιακά μέτρα και τις αντιστάσεις της κοινωνίας σε αυτά, κρύβεται μια άκρως ενδιαφέρουσα και σημαντική ιδεολογική μάχη χαρακωμάτων. Όπισθεν δηλαδή των εκκλήσεων για πρόοδο, ανάπτυξη και αποκήρυξη του ελληνικού παρελθόντος –με τα καλά του και τα κακά του- κρύβεται η βιασύνη για την εγκαθίδρυση ενός νέου καθεστώτος που θα δίνει έμφαση στον ατομισμό, θέτοντας τον καθένα ξεχωριστά «προ των ευθυνών του», ακόμα και γι αυτές –τις ευθύνες- που δεν του αναλογούν. Κρύβεται η βαθύτερη βούληση της ενεργοποίησης αυτού που στην κοινωνική ψυχολογία συνηθίζουμε να ονομάζουμε «Πίστη σ’ έναν Δίκαιο Κόσμο». Της πίστης δηλαδή πως όλα όσα συμβαίνουν στον κόσμο είναι δίκαια και πως ο καθένας αξίζει πάντα να βιώνει αυτό που του συμβαίνει, ανεξαρτήτως περιρρεουσών συνθηκών και παρεχόμενων ευκαιριών. Ο καθένας είναι δηλαδή ελεύθερος να μεγαλουργήσει , αλλά και –κυρίως- να καταστραφεί χωρίς οποιαδήποτε υποστηρικτική χείρα βοηθείας (αυτής της χείρας του κράτους δηλαδή που δεν τους αρέσει)…

Στις ΗΠΑ, εκεί όπου ο ιδεολογικός πυρήνας της δομής της κοινωνίας βασίζεται στην απόλυτη απελευθέρωσης της οικονομίας και δίνει έμφαση σ’ αυτό που ονομάζουμε ατομική ελευθερία, σήμερα γίνονται βήματα ιδεολογικής οπισθοχώρησης και φιλοσοφικών αναστοχασμών για ένα μοντέλο -ναι, αυτό της αυτορρύθμισης- που δυστυχώς … δεν «έβγαινε» με τίποτα. Στην Ευρώπη, φαίνεται πως ζηλέψαμε τα 40.000.000 ανασφάλιστους των Η.Π.Α. που περίμεναν μέχρι πρότινος (μέχρι το Obamacare, για να μην ξεχνιόμαστε) στις ουρές αυτοσχέδιων ιατρείων για να κάνουν δωρεάν εξετάσεις μια φορά τον χρόνο, όντας αποκλεισμένοι από το Σύστημα Υγείας της Υπερδύναμης. Γι αυτό και αποφασίσαμε να καταργήσουμε την δωρεάν Υγεία, ακόμα κι αν η μαύρη τρύπα θα μπορούσε να καλυφθεί με την αύξηση της τιμής των τσιγάρων κατά 5 λεπτά. Είναι όμως και γι αυτό ακριβώς που απετέλεσε μια τεράστια νίκη η εγκύκλιος με την οποία καταργείται το 25ευρω των νοσηλίων στα νοσοκομεία. Γιατί έστω και την τελευταία στιγμή αντισταθήκαμε στην εμπορευματοποίηση του υψίστου αγαθού που δεν είναι άλλο από την αξία της ανθρώπινης ζωής. Είναι νίκη και συμβολική και ουσιαστική. Οι φιλελεύθεροι μπορούν να θρηνούν που κάποιοι συνάνθρωποί τους θα συνεχίσουν να έχουν δωρεάν πρόσβαση στο ΕΣΥ. Δεν είναι ούτε Δίκαιος ούτε Ελεύθερος Κόσμος αυτός σύμφωνα με τον δικό τους αξιακό κώδικα. Αλλά τι να κάνουμε; Δυστυχώς θα πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν φόρους για τους πιο αδύναμους… Θα το υποστούν….