Υπόθεση ΕΡΤ | Οι ευθύνες που μας αναλογούν

Νομίζω πως κανείς στοιχειωδώς δημοκρατικός πολίτης δεν ικανοποιείται βλέποντας ολοένα και συχνότερα τα ΜΑΤ να επιβάλλουν την βούληση της εκτελεστικής εξουσίας με αιφνιδιαστικές κατασταλτικές δράσεις που αναλαμβάνονται τις πρώτες πρωινές ώρες. Το θέαμα από τις χθεσινές επιχειρήσεις της αστυνομίας στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ ήταν πράγματι άγριο, ανοίκειο, ενοχλητικό. Η κυνική και ρεβανσιστική επίδειξη ισχύος έναντι του εξασθενημένου αντιπάλου, είτε αυτή προέρχεται από την συντεταγμένη πολιτεία είτε από εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου είτε από εξαγριωμένους διαδηλωτές, είναι πάντα στο βάθος της κάπως ύπουλη και ανέντιμη. Μήπως όμως η Αριστερά, το συνδικαλιστικό κίνημα αλλά και οι ίδιοι οι «αντιφρονούντες» πολίτες πρέπει κάποτε να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και να εξετάσουν σοβαρά τα αίτια και τις αφορμές αυτών των αλλεπάλληλων αποκαρδιωτικών χτυπημάτων που δέχονται;

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως σε μια περίοδο κρίσης όπως αυτή που διανύουμε, οι αντιστάσεις αλλά και η καταστολή, ισχυροποιούνται. Όμως, μια περίοδος κρίσης καταδεικνύει εντόνως και τα όρια της κάθε πλευράς. Αποκαλύπτει με τρόπο ωμό το σημείο μέχρι το οποίο είναι διατεθειμένοι να φτάσουν οι απεργοί για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους, αλλά και μέχρι πού μπορούν να επεκτείνουν την «αναγκαία μεταρρυθμιστική δράση τους» οι κυβερνώντες. Είναι περίοδοι που όλοι δοκιμάζονται αυτές, γι’ αυτό και μέσα στον πόνο και την απόγνωση που επιφέρουν , είναι και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες. Για παράδειγμα, στις απαρχές της κρίσης ο Κώστας Καραμανλής έδειξε πως δεν ήθελε να λάβει κάποια μέτρα που θεωρούνταν αναγκαία, γι αυτό και προκήρυξε εκλογές. Σε αντίθεση με τον πρώην πρωθυπουργό οι μετέπειτα κυβερνώντες φάνηκαν πιο άτεγκτοι και πιο αποφασισμένοι. Κατ’ αντίστοιχο τρόπο το συνδικαλιστικό κίνημα στις αρχές της κρίσης έδειξε πως ήταν πρόθυμο να αγωνιστεί και να θυσιαστεί για ό, τι το ίδιο θεωρεί ως συλλογικό καλό. Οι διαδηλώσεις το 2010 ήταν μεγαλειώδεις, είχαν παλμό και συμμετοχικότητα. Αλλά και στην κάλπη εστάλη ένα σημαντικό μήνυμα και μαζί μ’ αυτό, το ΠΑΣΟΚ εστάλη σπίτι του. Αργότερα υπήρξε το φαινόμενο των αγανακτισμένων. Με τα όποια προβλήματα και τις όποιες αδυναμίες του, έδειξε πως παρά το απολιτίκ δομικό του στοιχείο, αποτελούσε ένα κίνημα ικανό να αφυπνίσει και να προβληματίσει. Υπήρχε τότε μια ελπίδα πως κάτι μπορούσε να γίνει.

Αυτή η ελπίδα σήμερα φαίνεται πως σβήνει. Η απογοήτευση μαζί με τον ατομοκεντρισμό δείχνουν να επικρατούν. Οι πορείες που οργανώνονται είναι πάντοτε ολιγάριθμες και οι διαμαρτυρίες άτονες και προβληματικές. Η επιχειρηματολογία Σαμαρά – Βενιζέλου περί άδικων αλλά αναγκαίων μέτρων κερδίζει έδαφος, επικρατεί ως η μόνη ρεαλιστική. Μα για να γίνει αυτό έχει προηγηθεί η πλήρης απουσία έγνοιας και ενδιαφέροντος για τον διπλανό. Έχει αποκηρυχθεί ο συλλογικός, ο μαζικός δρόμος μέσω του οποίου δύνανται να κερδηθούν κάποιες μάχες. Η βασικότερη αδυναμία είναι πως, αν και κάθε μέρα υπάρχουν πέντε πορείες που παραλύουν το κέντρο της πόλης, η καθεμιά από αυτές αριθμεί μόνο όσους βάλλονται από ένα μεμονωμένο μέτρο. Κανείς, ακόμα και μέλη των πιο ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, δεν προσχωρεί στην διεκδίκηση κάποιας άλλης κοινωνικής ή εργατικής ομάδας. Αλλά ακόμα κι όταν μια απεργία δείχνει να κρατά και να αντέχει τότε μια έξυπνη και συνάμα διασπαστική κίνηση της κυβερνητικής πλευράς, στέκεται αρκετή ώστε να βάλει ένα τέλος στις όποιες φιλοδοξίες είχαν βασίμως ή μη σχηματιστεί. Στο τέλος, επικρατεί η ατομική συλλογιστική και η ατομική έγνοια. Ο οικογενειακός μικρόκοσμος υπερισχύει του συλλογικού ή κλαδικού συμφέροντος. Η επιβίωση αίρεται άνω της αξιοπρέπειας. Ο κίνδυνος της ολικής καταστροφής ευνοεί τον συμβιβασμό και την παραίτηση. Το ρίσκο της ανυπακοής αποσύρεται από το τραπέζι των πιθανών επιλογών ως μια άφρων και παρορμητική στάση.

Αυτή είναι η θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα το εργατικό κίνημα είτε το θέλουμε είτε όχι. Αυτή είναι η βασική οπτική που έχει ο μέσος μισθωτός για τις διεκδικήσεις και τα δικαιώματά του, τον Νοέμβριο του 2013. Αν μπορεί να περισωθεί ο ίδιος στο τέλος θα το κάνει, χωρίς ενδοιασμούς. Δεν έχει καμιά όρεξη να πάρει το οποιοδήποτε ρίσκο αντιτιθέμενος στην θεωρεία της εξέλιξης που επιβεβαιώνεται διαρκώς, είτε αυτή αποτελεί προϊόν βίας είτε προϊόν σταδιακής ωρίμανσης συγκεκριμένων συνθηκών. Έτσι έγινε με τους καθηγητές στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έτσι έγινε με τους λιμενεργάτες, έτσι έγινε με τους διοικητικούς υπαλλήλους των Πανεπιστημίων, έτσι έγινε και με την ΕΡΤ. Κανείς δεν επεδίωξε το κάτι παραπάνω, κανείς δεν προέβαλλε αντίσταση ώστε να πληγεί η αίσθηση παντοδυναμίας που δικαίως φέρει σήμερα η κυβέρνηση. Και για να το θέσω διαφορετικά. Κανείς δεν έσκισε τα φύλλα επίταξης (που λέει και το ΚΚΕ), κανείς δεν εναντιώθηκε στις λίστες με την απογραφή. Κι όσοι το έκαναν θα αντιμετωπίσουν βαριές πειθαρχικές κυρώσεις. Άλλωστε αυτό που έχει δείξει η ιστορία είναι πως όποια μειονότητα αρνείται τον συμβιβασμό και μένει πίσω, εύκολα και γρήγορα λησμονιέται καθώς τα γεγονότα δεν σταματούν να τρέχουν και τα νέα σχήματα που διαδέχονται τα παλιά συνεχίζουν να λειτουργούν εξυπηρετώντας ως τα μόνα θεσμικά αναγνωρισμένα σαν μην συνέβη τίποτα τους πολίτες που θέλουν πάντα να κάνουν την δουλειά τους αδιαφορώντας για τα dessous των εργασιακών σχέσεων.

Θαρρώ λοιπόν πως η περίπτωση της ΕΡΤ είναι χαρακτηριστική και αντιπροσωπευτική των ορίων που θέτει στους κοινωνικούς του αγώνες ο μέσος εργαζόμενος στην Ελλάδα της κρίσης. Πράγματι τα οικονομικά προβλήματα και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το μέσο νοικοκυριό είναι πάρα πολλά, ίσως δυσβάσταχτα για να ρισκάρει κάποιος με λεονταρισμούς. Όμως, δεν μπορώ να ξεχάσω το Ραδιομέγαρο που ξεχείλιζε από κόσμο και προσδοκίες εκείνο το βράδυ της 11ης Ιουνίου. Δεν μπορώ να ξεχάσω τους δημοσιογράφους και πρότυπά μου που πηγαινοέρχονταν αγωνιστικά στους διαδρόμους, που συζητούσαν με αισιοδοξία και ελπίδα, δεν δύναμαι να λησμονήσω ένα αόριστο αίσθημα πίστης και πείσματος πως η ΕΡΤ δεν μπορεί να κλείσει, πρέπει να μείνει ανοιχτή. Πως το Τρίτο Πρόγραμμα δεν μπορεί να σιγήσει και μαζί μ’ αυτό να σιγήσει και η κουλτούρα και ο πολιτισμός και ό, τι ποιοτικό μας έχει απομείνει. Κι όμως εκείνοι οι δημοσιογράφοι μαζί με άλλους αφανέστερους εργαζόμενους της ΕΡΤ, ήταν στην πλειονότητά τους κάποιοι από τους 2000 που έκαναν αίτηση για συμμετοχή στο νέο σχήμα της Δημόσιας Τηλεόρασης, νομιμοποιώντας το. Είναι η πλειοψηφία των πρώην εργαζομένων που απονομιμοποίησαν τον αγώνα της ισχνής μειονότητας που συνέχισε ρομαντικά την απεργία στο Ραδιομέγαρο. Είναι η ατολμία τους που περιθωριοποίησε κάποιους λίγους συνάδελφούς τους που έμειναν μόνοι τους να εκπέμπουν διαδικτυακά κάνοντας χρήση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που πράγματι δεν τους ανήκε. Προσωπικά δεν τους ψέγω. Κανείς δεν ξέρει τι θα συνέβαινε αν όλοι ενωμένοι συνέχιζαν την απεργία. Μπορεί τα πράγματα να ήταν χειρότερα για όλους. Όμως αν θέλουν κάποιοι να προχωρήσει η κινητοποίηση πρέπει να τολμήσουν να συγκρουστούν, να τολμήσουν να κάνουν το βήμα παραπάνω. Δεν είναι εύκολο. Όμως κάποτε πρέπει να πάψουμε να αποποιούμαστε κάθε ευθύνη.

Την κυβέρνηση μπορεί ο καθένας να την κατηγορήσει για τα μύρια όσα. Όμως την επέμβαση χθες στην Αγία Παρασκευή «βρήκε» και την έκανε. Από τους 2600 εργαζόμενους και τις χιλιάδες κόσμου που κάποτε περιφρουρούσαν τις εγκαταστάσεις, η αστυνομία βρήκε χθες τις πόρτες ανοιχτές και 12 ανθρώπους να περιφέρονται εντός του Ραδιομεγάρου ως φαντάσματα στις 4 το πρωί… Λυπάμαι αλλά πρέπει να το παραδεχτούμε. Κανείς δεν είναι ακόμη έτοιμος για την μεγάλη σύγκρουση…