Neolaia θέμα | Αναγκαία η αλλαγή πλαισίου για τη χρηματοδότηση των κομμάτων

Εναλλακτικές προτάσεις για τις κρατικές επιδοτήσεις και τις ιδιωτικές εισφορές

Η κρίση πέρα από τα μυριάδες δεινά που έχει επιφέρει στους πολίτες θέτει νέα ερωτήματα και για το πολιτικό σύστημα, όπως το ζήτημα της χρηματοδότησης των κομμάτων, είτε αυτή προέρχεται από τα κρατικά ταμεία είτε από οποιεσδήποτε άλλες πηγές χρηματοδότησης. Τα περισσότερα από τα παλιά κόμματα μαστίζονται από χρέη και αδιαφανή διαχείριση των οικονομικών τους, ενώ τα νεότερα κόμματα, μη έχοντας παρόμοια προβλήματα, ζητούν νέο πλαίσιο, με κοινή συνισταμένη – εκτός από την ευλογοφανή για κάθε πολιτικό φορέα επιχειρηματολογία για διαφάνεια – την μείωση ή και κατάργηση των κρατικών χρηματοδοτήσεων των κομμάτων.

Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι η πρόταση της πολιτικής ομάδας “think π» των Οικολόγων Πράσινων που ζήτησαν πρόσφατα από την ηγεσία του κόμματός τους επιστροφή της κρατικής χρηματοδότησης στο δημόσια ταμεία, αλλά και η άποψη Λοβέρδου της «Συμφωνίας για τη Νέα Ελλάδα» περί αποκλειστικής ιδιωτικής χρηματοδότησης των κομμάτων.

Παρακάτω παρατίθενται ενδιαφέρουσες εναλλακτικές προτάσεις για τη διευθέτηση του συγκεκριμένου ζητήματος:

Σταύρος Μαυρογένης, Διεθνολόγος

Ευκαιρία να μπει «πάτος στο βαρέλι»

Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους και προκαλούν ίλιγγο και αγανάκτηση: η ΝΔ έχει δανειστεί περίπου 132 εκ. ευρώ, το ΠΑΣΟΚ περίπου 120 εκ. ευρώ, το ΚΚΕ γύρω στα 10 εκ. ευρώ και ο ΣΥΡΙΖΑ περίπου 8 εκ. ευρώ. Από τα δάνεια του άλλοτε κραταιού δικομματισμού η Αγροτική τράπεζα έχει εγκρίνει τα 192 εκατ. Ευρώ! Ύστερα, μην αναρωτιόμαστε για ποιους λόγους η εν λόγω τράπεζα χωρίστηκε σε καλή και κακή για να μεταπωληθεί…

Πέρα από τα δάνεια με εγγύηση μελλοντικών κρατικών επιχορηγήσεων, εκατοντάδες εκατομμύρια «μαύρου» χρήματος διακινούνται προεκλογικά για την στήριξη υποψηφίων κυρίως σε μεγάλες εκλογικές περιφέρειες όπως η αχανής της Β’ Αθηνών. Μπορεί να μπει «πάτος στο βαρέλι»;

Ναι, αν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: κατάργηση κρατικής χρηματοδότησης, έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων από ανεξάρτητη αρχή και όχι από επιτροπή της βουλής, ονομαστικές επιχορηγήσεις μελών-φίλων των κομμάτων και προφανώς κατάτμηση των μεγάλων εκλογικών περιφερειών.

Παναγιώτης Τσέλος, Ψυχολόγος

Ζητείται νέα θεσμική ισορροπία

Οι προϋποθέσεις για την κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων περιγράφονται αναλυτικά στον νόμο 3023/2002. Παρά ταύτα το ισχύον νομικό πλαίσιο  δεν αποσόβησε περιστατικά διαφθοράς και διαπλοκής μεταξύ παρατάξεων και κεφαλαίου. Για αυτό υποστηρίζεται πλέον η άρση χρηματοδότησης κομμάτων από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού δικαίου (αρθ.7, παρ.2). Όμως, πολλοί κίνδυνοι υφέρπουν, όπως η ένταση της διαπλοκής και η εξαφάνιση μικρότερων κομμάτων με πενιχρά οικονομικά.

Δεδομένου ότι η πρόοδος της τεχνολογίας δύναται πλέον να  περιορίσει τα λειτουργικά και εκλογικά κόστη των παρατάξεων,  η μείωση του προβλεπόμενου ποσοστού χρηματοδότησης από τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού, η αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου ενίσχυσης των κομμάτων από φυσικά πρόσωπα και ο αυστηρός έλεγχος της αξιοποίησης των κονδυλίων που λαμβάνουν τα κόμματα αποτελούν δικλείδα  διαφύλαξης της ανεξαρτησίας της πολιτικής.

Φυσικά, χρήσιμα είναι και ορισμένα μέτρα  περιορισμού των κρατικών δαπανών που αποσκοπούσαν στην  συντήρηση των υπερτροφικών κομματικών μηχανισμών.

Μαριλένα Φλέσσα, Νομικός Περιβάλλοντος

Κρατική χρηματοδότηση μόνο για τα στοιχειώδη

Οι κρατικές επιδοτήσεις των κομμάτων απασχολεί την Ευρώπη από χρόνια, αλλά μόλις τελευταία το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Βασική βάσιμη κριτική αποτελεί ότι η κρατική χρηματοδότηση οδηγεί σε μετάλλαξη των κομμάτων από εθελοντικές ενώσεις πολιτών σε επιχειρήσεις εξαρτώμενες από το κράτος.

Στα χρόνια του μνημονίου όμως, που ο δημόσιος κορβανάς ξεψυχά, η προκλητική είδηση για κατασπατάληση χρήματος των ταμείων του ΠΑΣΟΚ επιτάσσει άμεσα αλλαγή του θεσμικού πλαισίου χρηματοδότησης. Αντίστοιχη διαδικασία συντελείται ταυτόχρονα και στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα μπορούσε να δράσει προωθητικά.

Μια τέτοια μεταρρύθμιση βασίζεται στα εξής απλά: κάλυψη μεγάλου μέρους των αναγκών από την κοινωνική βάση και τις οργανώσεις των κομμάτων, απόλυτα διαφανείς διαδικασίες της ιδιωτικής χρηματοδότησης και ανάλογα με τις πραγματικές του ανάγκες, αλλαγή του άδικου πλαισίου χρηματοδότησης ανάλογης της εκλογικής δύναμης και – εάν τελικά η κρατική χρηματοδότηση αποτελεί αναγκαίο κακό της δημοκρατίας – τότε ας καλύπτει μόνο ορισμένες λειτουργικές δαπάνες.

Κωνσταντίνος Πλιάτσικας, Φοιτητής Παν. Πειραιά

Αυστηρότερος έλεγχος σε κρατικές και ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις

Η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων έχει διχάσει την ελληνική κοινωνία. Πρέπει να δίνεται; Και αν ναι, πόσο υψηλή πρέπει να είναι; Σίγουρα, το ποσό που δίνεται οφείλει να έχει και κάποιο αντίκρισμα στην ελληνική κοινωνία, πράγμα το οποίο δεν συμβαίνει σήμερα, ούτε στο ελάχιστο.

 Επίσης, πρέπει το ελληνικό κράτος να θωρακίσει με νόμο, εσωτερικό έλεγχο και αυστηρές ποινές το σύστημα χρηματοδότησης των κομμάτων, ώστε να μην δέχονται χρήματα από ιδιώτες, διότι έτσι δίνεται «πάτημα» στη διαφθορά για να ανθίσει (βλ. υπόθεση Siemens). Όσον αναφορά το ύψος της χρηματοδότησης, θα μπορούσε να είναι ευθέως ανάλογο με τους δείκτες της οικονομικής πορείας της χώρας και του κόμματος, αλλά όχι μεγαλύτερο από ένα συγκεκριμένο ύψος κάλυψης βασικών αναγκών.

Δεν μπορεί, εν έτει 2013, όπου οι περικοπές έχουν φτάσει στο κόκκαλο, κάποια κόμματα, χωρίς καμία οικονομική υγεία, να συνεχίζουν να χρηματοδοτούνται από τα δημόσια ταμεία