Κινηματογραφική Πρεμιέρα | Faust από 10/11

ΑΠΟ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ

ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ,  από την New Star!

Δράμα, Ρωσία, 2011, 134’

Σκηνοθεσία: ALEXANDER SOKUROV.

Σενάριο: ALEXANDER SOKUROV, MARINA KORENEVA, YURI ARABOV, από το βιβλίο του JOHANN WOLFGANG GOETHE.

Πρωταγωνιστούν: JOHANNES ZEILER (Φάουστ), ANTON ADASINSKY (ενεχυροδανειστής), ISOLDA DYCHAUK (Μαργαρίτα), GEORG FRIEDRICH (Βάγκνερ), HANNA SCHYGULLA (σύζυγος ενεχυροδανειστή)

ΣΥΝΟΨΗ

Η γνωστή ιστορία του Φάουστ, που πουλά την ψυχή του στον διάβολο. Η διάσημη ιστορία του αριστουργήματος της παγκόσμιας λογοτεχνίας, FAUST, του Γκαίτε, σε μια πολύ διαφορετική, σύγχρονη και ελεύθερη απόδοσή του. Μια απόδοση και ανάγνωση της ιστορίας, που σκοπό έχει να δείξει την ουσία που δεν διαφαίνεται εύκολα. Ποιο είναι το χρώμα ενός κόσμου που οδηγεί σε κολοσσιαίες ιδέες; Ποιο είναι το άρωμά του; Στον κόσμο του Φάουστ, είναι όλα πνιγηρά: συνταρακτικά σχέδια γεννιούνται στο στριμωγμένο μέρος όπου περιδιαβαίνει ο Φάουστ. Είναι ένας στοχαστής, που διαλαλεί ιδέες, μεταδίδει λέξεις, που κάνει σχέδια, ένας ονειροπόλος. Ένας ανώνυμος άντρας που ωθείται από απλά ένστικτα: πείνα, απληστία, λαγνεία. Ένα δυστυχισμένο, κυνηγημένο πλάσμα, που θέτει μια πρόκληση στον Φάουστ του Γκαίτε. Γιατί να μείνει εκεί όταν μπορεί να πάει παραπέρα; Κι ακόμα παραπέρα, και πιο πέρα, πιέζοντας πάντα προς τα εμπρός, χωρίς να προσέχει ότι ο χρόνος μένει ακίνητος….

Η ΤΑΙΝΙΑ

Το FAUST αποτελεί ελεύθερη απόδοση του πρώτου (και πιο διάσημου) μέρους του έπους του Γκαίτε, ενώ το σενάριο υπογράφει ο Γιούρι Άραμποφ. Δεν πρόκειται για μια απλή κινηματογραφική διασκευή του μυθικού αυτού ποιήματος, αλλά για μία ανατρεπτική ερμηνεία του από τον Σοκούροφ. Είναι μάλλον μια φιλοσοφική μελέτη των θεμάτων της τραγωδίας του. Αλήθεια, στην ταινία του Σοκούροφ ο διάβολος Μεφιστοφελής δεν παρουσιάζεται ως μυθολογικό, αλλά ως ζωντανό πρόσωπο – ενεχυροδανειστής. Υπάρχει ο Θεός. Υπάρχει και ο άνθρωπος. Ο διάβολος δεν είναι θεατρική επινόηση, -θεωρεί ο σκηνοθέτης της ταινίας. Ο Φάουστ του είναι ένας οραματιστής επιστήμονας του 19ου αιώνα, ένας επαναστάτης, ένας άνθρωπος του πνεύματος. Παραμένει όμως «άνθρωπος» και για αυτό κουβαλά τις αδυναμίες της σάρκας: φιλοδοξία, απληστία, πόθο. Σύμφωνα με την ερμηνεία του Σοκούροφ, ο Δρ. Φάουστ συντάσσεται με το διάβολο γιατί έχει κουραστεί να μάχεται την Εκκλησία, η οποία κλείνει συνεχώς το στόμα της επιστήμης και εμποδίζει το έργο των ερευνητών. Ο Φάουστ κλείνει τη συμφωνία του με τον Άρχοντα του Σκότους, με την ελπίδα ενός πραγματικού Διαφωτισμού!

«Ο Φάουστ δεν είναι ήρωας της λογοτεχνίας. Είναι ένας πραγματικός άνθρωπος με σάρκα και οστά» είπε ο ρώσος δημιουργός Αλεξάντρ Σοκούροφ μιλώντας για τον δικό του «Φάουστ».

Η καινοτομία της προσέγγισης του Σοκούροφ είναι ότι εδώ, δεν είναι τόσο ο Διάβολος που να προτείνει την ανταλλαγή της ψυχής του Φάουστ αλλά ο ίδιος ο δόκτορας τον προσεγγίζει πρώτος.

Συνεχίζει ο Σοκούροφ: «Πού βρίσκονται τα σύνορα; Στην κόλαση ή στον παράδεισο; Στην ταινία μου τα όρια αυτά δεν υπάρχουν. Πόσο κοστίζει μια ψυχή; Τίποτε. Είναι τόσο εύκολο να πουληθεί. Το βέβαιο είναι ότι ο Γκαίτε και ο Φάουστ είναι κλειδιά του παγκόσμιου πολιτισμού γιατί μιλούν για την αιώνια πιθανότητα του ανθρώπου να προδώσει, να χαθεί στο σκοτάδι. Και λένε επίσης ότι η νίκη δεν είναι πάντα το τέλος της ιστορίας. Η ήττα μπορεί επίσης να είναι το τέλος. Αν δεν είχε υπάρξει ο Φάουστ, ενδεχομένως να μην είχε υπάρξει ο Ντοστογιέφσκι ή ο Πούσκιν. Χωρίς τον Φάουστ δεν θα υπήρχε λογοτεχνία».

Η ταινία FAUST αποτελεί το τελευταίο μέρος της τετραλογίας για τη φύση της εξουσίας: «Μολώχ», «Ταύρος», «Ο Ήλιος». Η πρώτη ταινία της τετραλογίας, «Μολώχ», ήταν αφιερωμένη στον Χίτλερ, η δεύτερη – «Ταύρος»- στον Λένιν και η Τρίτη – «Ήλιος» στον Ιάπωνα αυτοκράτορα Χιροχίτο. «Ο Φάουστ, ο Λένιν, ο Χιροχίτο και ο Χίτλερ είναι ζωντανοί άνθρωποι και εμείς σε γνωστό βαθμό, γινόμαστε συνεργοί των έργων τους» λέει ο Σοκούροφ.

Ο σκηνοθέτης, ως συμπλήρωμα και αποκορύφωμα όλων των προηγούμενων ταινιών της τετραλογίας, στον FAUST έχει πλάσει τώρα ένα φιλοσοφικό σύμπαν, όπου κινηματογραφικές εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς προσθέτουν την αλληγορική τους διάσταση στο διάλογο ανάμεσα στα φυσικά, θνητά μας όρια και το αχαλίνωτο μας πνεύμα.

Η ταινία προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΝΕΤΙΑΣ 2011 και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση αλλά κατέκτησε και το ανώτερο βραβείο: τον Χρυσό Λέοντα! Η απόφαση για την απονομή του κύριου βραβείου της 68ης Μόστρα στην ταινία «FAUST» πάρθηκε ομόφωνα,- είπε ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του φεστιβάλ της Βενετίας, χολυγουντιανός σκηνοθέτης Ντάρεν Αρονόφσκι (“Ο μαύρος κύκνος”) και πρόσθεσε «Υπάρχουν ταινίες που σε κάνουν να κλάψεις, άλλες που σε κάνουν να γελάσεις, και κάποιες που σε αλλάζουν για πάντα όταν τις δεις. Αυτή είναι μια τέτοια ταινία».

Ο Βαλέρι Κίτσιν, ένας από τους μεγάλους Ρώσους κριτικούς κινηματογράφου, που παρακολούθησε το γεγονός, ανέφερε σχετικά με την προβολή της ταινίας ότι «την παρακολουθούσαν μέσα σε ατμόσφαιρα απόλυτης σιωπής, κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια. Τα χειροκροτήματα δεν σταματούσαν κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης προβολής των τίτλων. Τεράστιος θρίαμβος και νομίζω ότι του αξίζει. Η τετραλογία του Σοκούροφ είναι τεράστιο έργο για τους ανθρώπους της εξουσίας και για την εξευτελιστική επίδραση της εξουσίας».

Η ταινία τιμήθηκε με δύο ακόμα βραβεία της Μόστρα: «Οικουμενικής κριτικής επιτροπής για τον ουμανισμό» και «Future Film Festival Digital Award».

Η ιδέα για την ταινία «FAUST» είχε εμφανιστεί στον Σοκούροφ πριν 30 χρόνια, αλλά αποπεράτωσε το γύρισμά της κυριολεκτικά τις παραμονές του Φεστιβάλ της Βενετίας. Αποτελεί επίσης ένα επιτυχημένο παράδειγμα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής συνεργασίας. Στο γύρισμα της ταινίας πήραν μέρος άνθρωποι 38 εθνικοτήτων. Στον ρόλο του Φάουστ εμφανίστηκε ο Γερμανός ηθοποιός θεάτρου Γιοχάνες Τσάιλερ και του Μεφιστοφελή – ο Ρώσος χορευτής και ηθοποιός Αντόν Αντασίνσκι.

Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν στην Τσεχία πριν από 2 χρόνια με προϋπολογισμό που έφτασε τα 12 εκατομμύρια Ευρώ, μεγαλύτερο μέρος του οποίου καταναλώθηκε στην κατασκευή των σκηνικών: μιας φιξιόν πόλης του 19ου αιώνα, η οποία χτίστηκε λίγο πιο έξω από την Πράγα.