Aφιέρωμα | Κούβα | Πολεμώντας τον καπιταλισμό

Κούβα. Ένα μέρος γεμάτο αντιθέσεις. Εάν προσπαθήσεις να χαρακτηρίσεις αυτό τον προορισμό, σίγουρα το διπρόσωπος είναι η κατάλληλη λέξη.

Αργός ρυθμός, χαρούμενοι άνθρωποι και ξενοιασιά. Μουσική και χορός στους περισσότερους δρόμους, πολύχρωμες εικόνες, εντυπωσιακά κτήρια και αυτοκίνητα των δεκαετιών 30′, 40′ και 50′ συνθέτουν το σκηνικό που σε μεταφέρει σε μία άλλη εποχή, σε έναν μικρό επίγειο παράδεισο. «Θα μπορούσα να ζήσω για πάντα εδώ», είναι η πρώτη σκέψη, τουλάχιστον μέχρι να εμφανιστεί ο «κακός εαυτός» της Κούβας. Η φτώχια, οι όμορφες κοπέλες κάθε ηλικίας που δηλώνουν έτοιμες να πουλήσουν τον εαυτό τους για λίγα δολάρια, τα μικρά παιδιά που σε ξεναγούν στα αξιοθέατα για ελάχιστα γλυφιτζούρια και η μαύρη αγορά φθηνών πούρων κρύβονται πίσω από την κουρτίνα του «ιδανικού προορισμού».

Η Κούβα γνώρισε έναν πραγματικό ηγέτη, ο οποίος υπήρξε το πλέον αμφιλεγόμενο πρόσωπο της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής. Ο Φιντέλ Κάστρο, με 638 απόπειρες δολοφονίας εναντίον του, αποτέλεσε το σύμβολο της επανάστασης και διαμόρφωσε τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η Κούβα έγινε κομμουνιστικό κράτος και απέκτησε στενές σχέσεις με την ΕΣΣΔ, οι οποίες οδήγησαν στην επιβολή εμπάργκο από τις ΗΠΑ. Η οικονομία της Κούβας απείχε από το καπιταλιστικό σύστημα, καθώς δεν υπήρχε πραγματική έννοια της ιδιοκτησίας. Ακόμα και τα σπίτια ανταλλάσσονταν, ενώ ο ιδιωτικός τομέας ελεγχόταν από το Δημόσιο.

Ωστόσο, η συγκεντρωτική δημόσια εξουσία άρχισε να ξεθωριάζει. Τα πρώτα σημάδια του καπιταλισμού έγιναν αισθητά εξαιτίας του τουρισμού, με το Φιντέλ να περιορίζει τις εμπορικές ζώνες επειδή εμφανίζονταν «κουβανοί με κακές καπιταλιστικές ιδέες και συμπεριφορές». Η ζημιά που ξεκίνησε στο σοσιαλιστικό σύστημα της Κούβας, ολοκληρώθηκε με την αποχώρηση του Φιντέλ Κάστρο από τα κοινά. Ο διάδοχός του, Ραούλ Κάστρο, αποφάσισε να εκσυγχρονίσει το οικονομικό μοντέλο και να ακολουθήσει τον «κόκκινο καπιταλισμό» της Κίνας. Έτσι, οι κουβανοί μπορούν να συμμετέχουν σε αγοραπωλησίες σπιτιών και αυτοκινήτων, ενώ έχουν το δικαίωμα ίδρυσης ιδιωτικών επιχειρήσεων δίχως κρατική παρέμβαση. Βέβαια, τα μέτρα αυτά ακολουθούνται από τη συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται σε κρατικούς φορείς και τον περιορισμό των δημοσίων δαπανών, στοιχεία που θα επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τον ήδη εξαντλημένο λαό της περιοχής.

Φαντάζομαι πως η εικόνα των υπερπολυτελών παλαιών αυτοκινήτων θα σβηστεί από τα φθηνά νέας τεχνολογίας. Πιθανολογώ ότι η αγνότητα και η ξενοιασιά των ντόπιων θα χαθεί μπροστά στο συμφέρον. Τελικά η Κούβα θα υπερνικήσει τα αρνητικά του καπιταλισμού ή θα μετατραπεί σε ένα ακόμη θύμα του;

Στις φωτογραφίες που ακολουθούν, παρουσιάζουμε κάποια από τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Κούβα και αποτελούν σήμα κατατεθέν της περιοχής.