Αφιέρωμα | Κομφούκιος | 2.500 χρόνια μετά | Ιστορία και ρήσεις..

Μιλώντας για Κομφούκιο, αρχικά πρέπει η γενιά του Fight Club (αναφέρομαι στη ραδιοφωνική εκπομπή) να προσπεράσουμε τα στερεότυπα και να επικεντρωθούμε στα δεδομένα και τα λεγόμενά του.

Ο Κομφούκιος γεννήθηκε μια μέρα σαν τη σημερινή το 551 π.Χ. (ένα λεπτό να συνειδητοποιήσουμε ότι μιλάμε για 2.500  χρόνια πριν. (παύση). Ωραία τώρα μπορούμε να συνεχίσουμε).

Γεννήθηκε στην Κίνα και έμελλε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους διανοητές και κοινωνικούς φιλόσοφους, οι διδασκαλίες και η φιλοσοφία του οποίου επηρέασαν βαθιά τη ζωή και τη σκέψη της Ανατολικής Ασίας.

Οι σημαντικότερες των ρήσεών του, σώζονται στα Ανάλεκτα. Τα Ανάλεκτα, είναι συλλογή από κείμενα, που έγραψαν οι μαθητές του (αλλά και συνέχισαν οι μαθητές αυτών) στηριζόμενα στη διδασκαλία του Κομφούκιου. Φυσικά, το γεγονός της συμμετοχής των μαθητών του στα Ανάλεκτα, δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς να αμφισβητούν την πατρότητά τους. Αλλά μικρή σημασία έχει, αφού στην πραγματικότητα (και ακουμπώντας λίγο το αγαπημένο κλισέ), στην πορεία της Ανατολικής κουλτούρας, ο Κομφουκιανισμός είναι φιλοσοφικό ρεύμα και όχι άτομο. Οπότε (προσωπική άποψη) λίγη σημασία έχει, αν τα έγραψε ο Κομφούκιος ή αν ενέπνευσε άλλους να τα συμπληρώσουν.

Βασική Αρχή

Η κύρια αρχή του Κομφουκιανισμού είναι το Ren (=καλοσύνη) μεταξύ των ανθρώπων. Το Ren έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Zhong (=ψευτιά) για τον συνάνθρωπο. Όποιος έχει αρετές όπως η καλοσύνη ονομάζεται Junzi (= τέλειος άνθρωπος). Ο Κομφουκιανισμός αργότερα αναπτύχθηκε σε δύο σχολές. Η μια αντιπροσωπεύτηκε από τον Mencius (372-289πΧ) ο οποίος πίστευε ότι η φύση του ανθρώπου είναι καλή και η άλλη από τον Xunzi (306-312πΧ) ο οποίος πρέσβευε ότι η φύση του ανθρώπου είναι σατανική και γίνεται καλή μόνο με την εκπαίδευση.

Σημαντικότερα Ρητά (όπως καταγράφονται από το αγαπημένο gnomikologikon.gr!)

• Αν όλοι απεχθάνονται κάτι, θα πρέπει να το εξετάσουμε. Αν σε όλους αρέσει κάτι, πάλι θα πρέπει να το εξετάσουμε.
• Διάλεξε ένα επάγγελμα που σου αρέσει και δεν θα ξαναχρειαστεί να δουλέψεις στη ζωή σου.
• Όταν ο Κόκκινος Ποταμός είναι πλημμυρισμένος, πάρε το λασπωμένο μονοπάτι…
• Μην ανησυχείς αν οι άλλοι δεν σε καταλαβαίνουν. Να ανησυχείς όταν εσύ δεν καταλαβαίνεις τους άλλους.
• Όταν ο βιασμός καθίσταται αναπόφευκτος, τότε ξαπλώστε χάμω και κοιτάχτε να μορφωθείτε.
• Όταν κανείς είναι αυστηρός με τον εαυτό του, πολύ σπάνια αποτυχαίνει.
• Ο ανώτερος άνθρωπος έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του. Ο κατώτερος άνθρωπος από τους άλλους.
• Οι κομψοί λόγοι και η προσεγμένη εμφάνιση σπάνια συμβαδίζουν με την αρετή.
• Ο ανώτερος άνθρωπος είναι σκληρός με τον εαυτό του. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι σκληρός με τους άλλους.
• Εκείνος που είναι τολμηρός, γενναίος, σταθερός, απλός, φυσικός και δεν βιάζεται, πλησιάζει την τελειότητα.
• Μόνο οι γυναίκες και οι μικροπρεπείς είναι κουραστικοί μες στο σπίτι. Όταν αποκτήσουν οικειότητα μαζί σου, παύουν να συμβιβάζονται. Και όταν τους κρατάς σε απόσταση, γίνονται εκδικητικοί.
• Ο καλύτερος τρόπος να εξαπατηθείς είναι να υποκρίνεσαι ότι είσαι εξυπνότερος από τους άλλους.
• Το να ξέρεις πιο είναι το σωστό και να μην το κάνεις είναι η μεγαλύτερη δειλία.
• Υπάρχουν τρεις πλευρές σ ένα Μεγάλο Άνδρα. Όταν τον βλέπεις από μακριά, φαίνεται σκληρός και σταθερός. Από κοντά, είναι ευχάριστος. Και όταν μιλάει, τα λόγια του είναι ξεκάθαρα.
• Σε μια χώρα που κυβερνάται καλά, η φτώχεια είναι ντροπή. Σε μια χώρα που κυβερνάται άσχημα, ο πλούτος είναι ντροπή.
• Εκείνος που κάνει πράγματα κυρίως για το προσωπικό του συμφέρον, θα κάνει πολλούς εχθρούς.
• Το να μη διορθώνει κανείς τα λάθη του είναι μεγάλο λάθος.
• Το ακούω και το ξεχνώ. Το βλέπω και το θυμάμαι. Το κάνω και το καταλαβαίνω.
• Ξέχνα τις προσβολές, αλλά ποτέ μη ξεχνάς την καλοσύνη.
• Αυτός που θέλει να είναι σταθερά ευτυχισμένος πρέπει να αλλάζει συχνά.
• Ο ανώτερος άνθρωπος νοιώθει απόλυτα άνετα. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι πάντοτε εκνευρισμένος.
• Η συνεχής προσαρμογή με σκοπό να ταιριάζουμε στις επιθυμίες των άλλων, σκοτώνει την Τελειότητα.
• Τέσσερις απαγορεύσεις: Μην παρασύρεσαι από την προσωπική σου γνώμη. Μην αναγνωρίζεις τίποτε σαν απαραίτητο. Μην είσαι πεισματάρης. Μην είσαι εγωκεντρικός.
• Ο ανώτερος άνθρωπος καταλαβαίνει στην εντέλεια τα κρίσιμα θέματα. Ο κατώτερος άνθρωπος καταλαβαίνει στην εντέλεια τις ασήμαντες λεπτομέρειες.
• Ο Μεγάλος Άντρας ούτε ανησυχεί , ούτε φοβάται.
• Ο ανώτερος άνθρωπος επιδιώκει να είναι αργός στα λόγια και γρήγορος στις πράξεις.
• Κοιτάξτε τα μέσα που χρησιμοποιεί ένας άντρας. Σκεφτείτε τα κίνητρά του. Παρατηρήστε αυτά που τον ευχαριστούν. Γιατί κανένας δεν μπορεί να κρυφτεί.
• Ο ανώτερος άνθρωπος σκέφτεται μόνο τη δικαιοσύνη. Ο κατώτερος άνθρωπος σκέφτεται μόνο τα συμφέροντά του.
• Να βάζετε πρώτα απ’ όλα την πίστη και την αξιοπιστία. Μην έχετε φίλους κατώτερους από εσάς τους ίδιους. Αν έχετε μειονεκτήματα, μη φοβάστε να διορθώσετε τον εαυτό σας και να προχωρήσετε μόνοι σας.
• Ο ανώτερος άνθρωπος είναι βολικός, αλλά όχι συνηθισμένος. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι συνηθισμένος, αλλά και δημιουργός προβλημάτων.
• Ο Δάσκαλος ψάρευε με αγκίστρι, αλλά όχι με δίχτυ. Και ποτέ δεν έριχνε το βέλος του σ’ ένα πουλί που καθόταν σ’ ένα κλαδί, ήσυχο.
• Πρέπει να σεβόμαστε τους νέους. Πώς ξέρουμε ότι δεν θα γίνουν σαν και μάς στο μέλλον; Αν στα σαράντα τους ή στα πενήντα τους, ωστόσο, δεν έχουν αποκτήσει ακόμη καμιά φήμη, δεν είναι ανάγκη να τους σεβόμαστε πλέον.
• Η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει.
• Η ταπεινοφροσύνη είναι η στέρεη βάση για όλες τις αρετές.

Σαν επίλογο, είναι τουλάχιστον άχαρη η θέση μου. Θα επαναλάβω απλώς, πως 2.500 χρόνια μετά, οι ρήσεις του (του Κομφουκιανισμού) είναι ακόμα, τόσο επίκαιρες… Δεν μπόρεσα (πάλι) να αποφύγω κλισέ, αλλά για τέτοιες στιγμές ήταν αρχικά φτιαγμένα οι φράσεις, που καταντήσαμε να σπαμάρουμε για τα πάντα. Για ανθρώπους δηλαδή, που αλλάξαν τον τρόπο σκέψης και ζωής ενός ολόκληρου πολιτισμού…