Απόψεις | Πάτρα - Τουλούζ ...

Φθάνω στο λιμάνι της Πάτρας. Είναι γνωστό πως φοβάμαι παθολογικά τα αεροπλάνα. Το ταξίδι για την Τουλούζη- όπου και βρίσκομαι εδώ και ένα περίπου μήνα- θα το έκανα με τρόπους αναχρονιστικούς και παραδόξους για τα σημερινά δεδομένα της φρενήρους τεχνολογικής εξέλιξης. Ήδη απ’ τα περίχωρα είχα αντικρύσει τους πρώτους μετανάστες ν’ αδημονούν για την λαθραία επιβίβασή τους σε πλοία με προορισμό την μπερλουσκονική Ιταλία… τέτοια απελπισία! Το βλέμμα τους πρόδιδε κούραση, απόγνωση, εξάντληση… Οι κινήσεις τους αργές, βαριές, καταθλιπτικές… Πόσο ν’ αντέξει κάποιος ξεχασμένος και συνάμα κυνηγημένος απ’ όλους στα προάστια μιας άσχημης επαρχιακής πόλης μιας ξένης χώρας? Ένα περιπολικό πλησιάζει προς το μέρος τους, κάτι αστυνομικοί ζητάνε εξηγήσεις κι ύστερα φεύγουν. Δίχως συλλήψεις, χωρίς επεισόδια… Περίεργες κινήσεις στο κάδρο μιας ήδη περίεργης κατάστασης…

Όταν κατεβαίνω απ’ το λεωφορείο ψάχνω τα γραφεία της Superfast για να κάνω check in… Θα με βοηθήσει να τα βρω ένας χαμογελαστός Μαροκινός … Θα μου εξηγήσει σε σπαστά γαλλικά πως δουλεύει ατύπως ως παρκαδόρος έξω απ’ το λιμάνι, θα επιδοθεί σ’ ένα τόσο συγκινητικό όσο κι αδικαιολόγητα ευγενικό λογύδριο θαυμασμού για τον ελληνικό πολιτισμό και μετά θα μου μιλήσει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην πατρίδα του… Του γνέφω πως κατανοώ την κατάσταση κι εύχομαι καλή τύχη συνοδευόμενη από κάτι ψιλά – έτσι για το ευχαριστώ… Και μετά αφήνομαι σε σκέψεις γεμάτες τύψεις κι ερωτηματικά που αφορούν αυτήν την ρευστή μα και τόσο καταφανή μερικές φορές έννοια της αδικίας της ανισότητας των ευκαιριών…

Όσα ακούμε και διαβάζουμε στα Μέσα περί προγραμμάτων πάταξης της λαθρομετανάστευσης δεν αποτελούν υπερβολές. Το καταλαβαίνεις απ’ την πρώτη στιγμή που θα βρεθείς στην Πάτρα. Απ’ τους λιμενικούς που κόβουν βόλτες πεζοί μ’ ένα ύφος πρωτόγονα δύσπιστο και ανιχνευτικό καθώς προσπαθούν να εντοπίσουν ύποπτες κινήσεις ανάμεσα στα τεράστια φορτηγά, απ’ την συνεχή παρουσία περιπολικών, απ’ τον πανταχού παρόντα ενημερωτικό οδηγό που αφορά την παροχή άδειας παραμονής υπό τον αποθαρρυντικό τίτλο «Επί μακρόν διαμένοντος», ο οποίος μάλλον δεν αφορά κανέναν από τους μετανάστες που διαβιούν σήμερα στην αχαϊκή πρωτεύουσα… Στην είσοδο του πλοίου διαδραματίζεται ένας ιδιαίτερα αυστηρός έλεγχος διαβατηρίων. Έχει δημιουργηθεί ουρά. Ακούω φωνές- απόρροια μια παρεξήγησης μεταξύ κάποιων έγχρωμων επιβατών και των ελεγκτών. Ευτυχώς οι πρώτοι έχουν όλες τις απαραίτητες βεβαιώσεις ώστε να ταξιδέψουν. Ο ελεγκτής- λιμενάρχης τους μιλάει άσχημα, αυταρχικά, μ’ αυτήν την προκλητική ελληνική θρασύτητα που γεννά τόσο αυθόρμητα η εξουσία… Και φυσικά στον ενικό, γνωρίζοντας πολύ καλά πως βρίσκεται σε θέση ισχύος… Το σκηνικό είναι αποτρεπτικό… Τελικά επιβιβάζομαι…

Το ταξίδι με το πλοίο είναι πάντα ευχάριστο. Παρατηρώ τις πολιτισμικές διαφορές των τελευταίων επιστρεφόντων Ευρωπαίων. Καμία έκπληξη! Όπως τα ξέρουμε… Η σοβαρότητα, η ωριμότητα και η πειθαρχία των κατά τ’ άλλα εναλλακτικών γερμανών τουριστών, η φινέτσα, η ευγένεια κι αυτό το κάτι σκεπτόμενο που αποπνέουν οι Γάλλοι, η εκρηκτικότητα κι η ελευθερία που συνθέτουν το αλλόκοτο των Ιταλών… Κι από την άλλη, το απρόσιτο των Τούρκων -πιθανώς κατοίκων Γερμανίας-, το κλειστό αυτό στοιχείο οικογενειακής προσήλωσης σε κάποιες θρησκευτικές αρχές και πολιτισμικές δομές δυσνόητες για μια Ευρώπη που έχει αφορίσει την πίστη εδώ και κάμποσους αιώνες στο όνομα της προόδου και του Διαφωτισμού. Η γυναικεία μαντίλα και το ανδρικό μουστάκι αποτελούν σήμα κατατεθέν ενός λαού που ματαίως προσπαθεί(;) να συντονιστεί με τον δυτικό κοσμοπολιτισμό. Κι όμως στις μεταξύ τους σχέσεις θαρρείς πως επικρατεί μια σπάνια εγγύτητα και ζεστασιά… Για τους Έλληνες που αποτελούν μια κατηγορία από μόνοι τους ούτε λόγος… Παίζουν μπουζούκι στο κατάστρωμα και χορεύουν συρτάκι την ώρα που οι οδηγοί των φορτηγών χάνουν αμέτρητα ποσά στα slot machines των οποίων η παρουσία είναι αλήθεια πως προκαλεί τον οποιονδήποτε φέροντα το γονίδιο του τζόγου. Ομολογώ πως οι συμπατριώτες μου δεν μου λείπουν και πολύ στη Γαλλία…

Αποβιβάζομαι στην Ανκόνα με μια ώρα καθυστέρηση… Χάνω το τρένο και περιμένοντας το επόμενο χαζεύω μια πόλη που αν και δεν θεωρείται όμορφη θαρρώ πως έχει χαρακτήρα… Μένω εμβρόνητος γι’ ακόμη μια φορά με τα σύγχρονα τρένα των ανεπτυγμένων χωρών. Στην Ευρώπη τίποτα δεν μένει στάσιμο. Τα πάντα αλλάζουν με τους τρελούς ρυθμούς που μας ωθούν στην ψυχοπαθολογία… Τα βαγόνια είναι μεγάλα, οι θέσεις αναπαυτικές και η αίσθηση της κίνησης είναι ένα ευχάριστο όσο και ευγενές τσούλημα σε ράγες που θα στοιχημάτιζε κανείς πως είναι καμωμένες από πάγο… Και φυσικά δεν είναι τυχαίο πως και η ποιότητα των σιδηροδρομικών υπηρεσιών και η οικονομική κατάσταση των επιβατών βελτιώνονται όσο ανεβαίνεις προς τον βορρά… Παίρνω πολλές ανταποκρίσεις, κουράζομαι να μεταφέρω τις υπερπλήρεις βαλίτσες μου απ’ το ένα τρένο στο άλλο και τελικά αποκοιμούμαι σ’ ένα κάθισμα 2ας θέσης στο δρόμο προς ένα μικρό χωριό των γαλλικών Άλπεων…

Έχω ξυπνήσει, έχω πιει τον καφέ μου και παρακολουθώ εικόνες άγριας αλπικής φύσης –ολίγον επηρεασμένες από την πανταχού παρούσα ανθρώπινη παρεμβατικότητα- να περνούν μία μία από μπροστά μου… Στο βαγόνι επικρατεί ευλαβική ησυχία που διακόπτεται πότε πότε απ’ τα κλάματα κάποιων βρεφών ενδεικτικών της υπεργεννητικότητας των Γάλλων. Το κρύο έχει αρχίσει να κυριαρχεί σε αντίθεση με το φως που χάνεται πίσω απ’ τις ψηλές βουνοκορφές… Το τοπίο δεν είναι ιδιαίτερα φιλόξενο… Το βουνό είναι απότομο, τα δέντρα ψηλά, τα νερά των ποταμών ορμητικά- απειλητικά… Κουμπώνοντας το μπουφάν μου σκέφτομαι πως σε λίγες μέρες τα πάντα εδώ θα είναι καλυμμένα από χιόνι… Ανησυχώ για τους κατοίκους αυτών των φαινομενικά ανυπεράσπιστων ορεινών χωριών και διέπομαι από περιέργεια για την ενδιαφέρουσα χειμερινή τους καθημερινότητα… Και κάπου εκεί, μεταξύ του δέους και της έναρξης των μεταφυσικών προβληματισμών, εκεί που αρχίζεις και συνειδητοποιείς την μικρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στην παντοδυναμία της φύσης, εκεί που κάποιος λάτρης των χειμερινών σπορ ή κάποιος φυσιοδίφης θα ξέφευγε από την απρόσιτη μαγεία ονειροπολώντας, εκεί, λίγο πριν συναντήσουμε το πρώτο γαλλικό χωριό, είναι που θα επιστρέψουμε στα γήινα και στενόχωρα των -πολλές φορές αναπόφευκτων και αναγκαίων- άδικων και σκληρών κανόνων που έχουμε θεσπίσει…

Ένας νέος ψηλός κι ευειδής γάλλος αστυνομικός θ’ αναγγείλει δυνατά την ιδιότητα του και θα ζητήσει ευγενικά τα διαβατήρια των επιβατών. Στο ύφος του δεν υπάρχει ίχνος μαγκιάς, ίχνος επίδειξης της θέσης εξουσίας του, ίχνος βιαιότητας στις κινήσεις και στο βλέμμα του… Θυμίζει πιο πολύ έναν χαμογελαστό δημόσιο υπάλληλο που εκτελεί ενσυνείδητα τις εντολές που του έχουν υποδειχθεί… Του δείχνω την τσαλακωμένη μου ταυτότητα, την κοιτάει χωρίς να δίνει σημασία, συνεχίζει τον έλεγχο και μετά σιωπή… Ο ακριβώς μπροστινός συνεπιβάτης, ένα παιδί γύρω στα 23, του οποίου την ύπαρξη είναι αλήθεια πως δεν είχα αντιληφθεί ως τη στιγμή της σύλληψης του, θα παραδεχθεί πως δεν φέρει μαζί του διαβατήριο. Κατάγεται απ’ τη Γεωργία… Το ταξίδι του προς την ελπίδα θα σταματήσει άδοξα στον επόμενο σταθμό… Χωρίς να υπάρξει καμία αντίδραση από μέρους, σαν έχοντας παραδεχτεί τη μοίρα του που δεν του επιφυλάσσει τίποτα το ευοίωνο και σαν να έχει αποδεχθεί τις συνέπειες της παράβασης της αυστηρής νομοθεσίας για τη λαθρομετανάστευση, ο ριψοκίνδυνος συνταξιδιώτης μου θα αφεθεί στην τύχη του συνεργαζόμενος με τον συνοριοφύλακα. Δίχως να αναλωθεί σε αναξιοπρεπείς προσπάθειες πρόκλησης οίκτου των αρχών για την περίπτωσή του, ο νεαρός Γεωργιανός ακολουθεί τον αστυνομικό προς την έξοδο… Μετά από ένα δεκάλεπτο τον βλέπω να κατευθύνεται προς τα γραφεία ενός ψυχρού σταθμού συνοδεία κάποιων υπευθύνων… Το τρένο φεύγει… Ένα δάκρυ κυλά στο μάγουλό μου… Στο βαγόνι μου όλα συνεχίζουν κανονικά, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Χαίρομαι που δεν έχω σκληραγωγηθεί αρκετά από μια νοοτροπία ατομοκεντρισμού και αναισθησίας . Χαίρομαι που δεν έχω πάθει ακόμα ανοσία μπροστά στα φαινόμενα κοινωνικών ανισοτήτων και αδικιών. Χαίρομαι… Κι ας κλαίω….

Αναλώνομαι και πάλι σε σκέψεις που με πνίγουν… Αμύνομαι προσπαθώντας να εκλογικεύσω… Πράγματι, τι θα γινόταν αν όλοι οι Γεωργιανοί μια μέρα αποφάσιζαν να εγκατασταθούν στην Γαλλία; Κι αν όλοι οι Αφγανοί ήταν ελεύθεροι να επιβιβαστούν στο πλοίο για την Ιταλία; Αδιέξοδο… Μεγαλύτερο απ’ αυτό του νεαρού Γεωργιανού που αποβιβάστηκε στο αλπικό χωριό και τώρα κινδυνεύει με απέλαση; Και μήπως τα προηγμένα κράτη που διαπράττουν σήμερα απελάσεις είναι υπεύθυνα για το μεταναστευτικό κύμα που δέχονται οι ίδιες ως μπούμερανγκ; Άλλο αδιέξοδο συναισθήματος, ηθικής αλλά και ρεαλισμού… Σκεφθείτε το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τις αποικίες στην Αφρική και την Ασία, την εκμετάλλευση και τους βομβαρδισμούς…

Η συζήτηση και τα επιχειρήματα δεν τελειώνουν ποτέ… Γι’ αυτό και ο γράφων συνέχισε το ταξίδι του… Το επόμενο πρωί βρισκόμουν στην όμορφη Toulouse… Η πορεία μου όμως προς τον γαλλικό νότο μου άφησε μια πικρία… Συλλογίζομαι πως ο Μαροκινός που κάνει τον παρκαδόρο στην Πάτρα περιμένοντας να μεταναστεύσει είχε κι αυτός σπουδάσει στη χώρα του Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης… Κάτι δεν μου πάει καλά… Έχω άδικο;

Συντάκτης |  Παναγιώτης Τσέλλος