Πρόταση | «Η Αγία Ιωάννα των σφαγείων», του Μπέρτολτ Μπρεχτ

Η παράσταση που ανεβάζει αυτές τις μέρες στο θέατρο «Ακροπόλ» ο Νίκος Μαστοράκης απλά μας συγκλονίζει. Το έργο γράφτηκε το 1929, με αφορμή το αμερικανικό κραχ και την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά η κραυγή του ενάντια στην εξαθλίωση που επιφέρει ο καπιταλισμός ακούγεται σήμερα πιο ανατριχιαστική από ποτέ.

Ο Αιμίλιος Χειλάκης, στο ρόλο του γλοιώδους μεγαλοϊδιοκτήτη εργοστασίου κρέατος, «σφαγιάζει» στο όνομα του κέρδους χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, δημιουργώντας ελεείνες και τρισάθλιες, όπως ο ίδιος αποκαλεί, στρατιές ανέργων και πεινασμένων στους δρόμους της παγωμένης Νέας Υόρκης. Η Βίκυ Βολιώτη, στο ρόλο μιας σύγχρονης Ζαν ντ’ Αρκ, εγκαταλείπει τα χριστιανικά τάγματα αγάπης που δεν διστάζουν να «ποντάρουν» στη δυστυχία των καταπιεσμένων επαγγελλόμενα τη σωτηρία τους σε μια άλλη ζωή, και στο τέλος ουρλιάζει στα αυτιά όλων αυτών που την ακούνε ταραγμένοι:

“Και αν σας πει κάποιος ότι μπορείτε να ανυψωθείτε πνευματικά

μένοντας κολλημένοι στο βούρκο,

πιάστε τον και σπάστε του το κεφάλι στο λιθόστρωτο.

Μόνο η βία ωφελεί, όπου εξουσιάζει η βία,

μόνο οι άνθρωποι ωφελούν, όπου υπάρχουν άνθρωποι”.

Ο αντιεξουσιαστικός λόγος του ιδιοφυούς ποιητή Μπρεχτ ξεσηκώνει και εξηγεί με τον πλέον απροκάλυπτο τρόπο στο θεατή τον βάρβαρο μηχανισμό του καπιταλιστικού οικοδομήματος, ο οποίος μόνο με επανάσταση μπορεί να ανατραπεί.

Φεύγοντας από την παράσταση, μένει στο μυαλό ο συμβολισμός με την τραμπάλα, όπου «για να κρατηθούν στην κορυφή οι λίγοι, πρέπει από κάτω να βαστάνε γερά οι πολλοί».

Μένει στην καρδιά η προσταγή:

«Τίποτα δεν μετρά κι ας μοιάζει καλό όπως πάντα,

παρά εκείνο που πραγματικά βοηθά.

Και τίποτα δεν αξίζει για τίμιο,

παρά εκείνο, που τελεσίδικα τον κόσμο αλλάζει.

…Γνοιαστείτε, αφήνοντας τον κόσμο,

όχι μόνο να έχετε υπάρξει καλοί, αλλά ν’ αφήσετε έναν κόσμο καλύτερο!»

Τα υπόλοιπα, αξίζει να πάτε και να τα ακούσετε οι ίδιοι. Απλά, να μην τρομάξετε! Αυτά είναι που ζούμε, αλλά και αυτά είναι που μπορούμε να αλλάξουμε!

Καλή παράσταση!