Πόλεμος στα ΑΕΙ για την επάρκεια εκπαιδευτικών

Η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών ζητάει να εξαιρεθεί από την εφαρμογή του νέου πλαισίου για τη διδακτική και παιδαγωγική επάρκεια. Στην αλλαγή του πλαισίου που ψηφίστηκε το καλοκαίρι αντιδρούν και άλλες σχολές ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών της χώρας. Το θέμα αφορά δεκάδες χιλιάδες φοιτητές και πτυχιούχους των λεγόμενων «καθηγητικών» σχολών, όσων δηλαδή έχουν ως βασική επαγγελματική προοπτική την εκπαίδευση. Το διακύβευμα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα εκπαιδεύονται οι καθηγητές γυμνασίου και λυκείου για να διδάσκουν τα μαθήματά τους. Η ερμηνεία που δίνεται στις αντιδράσεις είναι ότι οι διδάσκοντες δεν επιθυμούν να εφαρμόσουν έναν νόμο που θα αφαιρέσει διδακτικά αντικείμενα από τα τμήματα, δημιουργώντας την ανάγκη να δημιουργηθούν νέα για να καλυφθούν τα κενά. Ετσι, επιδιώκουν να μην εφαρμοστεί άμεσα η διάταξη, ελπίζοντας ότι η επόμενη κυβέρνηση θα την αλλάξει. Παράλληλα, αυτό που ανέφεραν στην «Κ» οι παροικούντες την πανεπιστημιακή Ιερουσαλήμ, είναι πως η κόντρα στο ΕΚΠΑ «κρύβει» τη διελκυστίνδα καθηγητών των παιδαγωγικών τμημάτων και της Φιλοσοφικής με πλούσιο δημόσιο λόγο. «Είναι πάγιο αίτημα των παιδαγωγικών να ενισχύσουν την παρουσία τους στο πανεπιστήμιο», ανέφερε χθες στην «Κ» πανεπιστημιακός της Φιλοσοφικής Αθηνών, διαβλέποντας πως «είναι τόσο μεγάλος ο όγκος των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να αρχίσει να εφαρμόζεται η ρύθμιση από τον Σεπτέμβριο 2023, που το υπουργείο Παιδείας δεν θα προλάβει να τις ολοκληρώσει πριν από την προκήρυξη των εθνικών εκλογών». «Δεν θέλουν να ξεβολευτούν, να χάσουν μαθήματα και συσχετισμούς ισχύος εντός της σχολής», αντιτείνει στην «Κ» στέλεχος του υπ. Παιδείας. Ειδικότερα, η σχετική ρύθμιση του νόμου 4957/2022 προβλέπει τα εξής:

• Σε κάθε ΑΕΙ, με απόφαση Συγκλήτου, μπορεί να λειτουργήσει ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου οδηγεί στη χορήγηση αντίστοιχου πιστοποιητικού. Το πρόγραμμα θα έχει ελάχιστη διάρκεια δύο ακαδημαϊκά εξάμηνα και θα αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον σε 60 πιστωτικές μονάδες.
• Το ειδικό πρόγραμμα θα παρέχεται με την επιμέλεια της σχολής ή τμήματος Επιστημών Αγωγής, που υπάρχει στο πανεπιστήμιο. Εάν δεν υπάρχει σχετικό τμήμα σε κάποιο ΑΕΙ, μπορεί να ιδρυθεί διιδρυματικό πρόγραμμα σπουδών. Σε κάθε ΑΕΙ μπορεί να λειτουργεί αποκλειστικά ένα ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας.
• Στο πρόγραμμα γίνονται δεκτοί: α) ήδη φοιτητές σε διάφορα τμήματα (π.χ. Φυσικής, Μαθηματικών, Βιολογίας κ.λπ.), το πτυχίο των οποίων δίνει το δικαίωμα άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτων εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης. Προϋπόθεση να έχουν «περάσει» τα μαθήματα των τριών ετών και να έχουν συγκεντρώσει τουλάχιστον 180 πιστωτικές μονάδες (από τις 240 συνολικά για όλο το πρόγραμμα) και β) πτυχιούχοι «καθηγητικών» τμημάτων.

Συμπυκνώνοντας, με το νέο καθεστώς όσοι φοιτητές θέλουν να λάβουν διδακτική επάρκεια για να διεκδικήσουν θέση σε σχολείο πρέπει να παρακολουθούν τα μαθήματα τμήματος Επιστημών Αγωγής στο ΑΕΙ. Τώρα υπάρχουν σχετικά μαθήματα στο πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος. Επίσης, εάν θέλουν να μπορούν να εργαστούν σε άλλες θέσεις πλην της εκπαίδευσης, πρέπει να ολοκληρώσουν τα τέσσερα έτη σπουδών και να παρακολουθήσουν ένα επιπλέον έτος παιδαγωγικά. Οσο για τις καθηγητικές σχολές, αυτές πρέπει να αναμορφώσουν το πρόγραμμά τους.

Η Φιλοσοφική Αθηνών από την πλευρά της λέει: «Η, βάσει του άρθρου 456 του Ν. 4957/2022, κατάργηση των ΦΕΚ από 31.8.2023 (σημείωση: πρόκειται για τα ΦΕΚ βάσει των οποίων όλα τα τμήματα της Φιλοσοφικής Αθηνών έχουν ειδικά μαθήματα παιδαγωγικού – διδακτικού περιεχομένου) δημιουργεί εύλογα μεγάλα προβλήματα, ιδίως για τους ήδη φοιτούντες, καθώς ανατρέπονται διασφαλισμένα (με βάση τα ισχύοντα κατά το έτος εισαγωγής τους) επαγγελματικά δικαιώματά τους, χωρίς μάλιστα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, να έχουν εκδοθεί οι απαραίτητες εγκύκλιοι για τα ειδικά προγράμματα σπουδών που θα προσφέρουν τα μαθήματα παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας. Τα μαθήματα αυτά ορίζεται ότι θα έχουν φόρτο εργασίας 60 πιστωτικών μονάδων (ECTS), δηλαδή ενός έτους σπουδών, από 30 πιστωτικές μονάδες σήμερα. Πέρα από την υποβάθμιση των μαθημάτων του ειδικού γνωστικού αντικειμένου των τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής, τη μη επιστημονική τεκμηρίωση για αύξηση των μαθημάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας από 30 σε 60 ECTS, δεν είναι επιστημονικά κατανοητός ο λόγος για τον οποίο η παρακολούθηση μαθημάτων ενός “Ειδικού Προγράμματος Σπουδών ΠΠΔΕ” προϋποθέτει επιτυχή εξέταση σε μαθήματα τριών ακαδημαϊκών ετών (σημείωση: η προϋπόθεση αυτή θα καθυστερήσει την αποφοίτηση πολλών φοιτητών). Τα μέλη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ μεταξύ άλλων υποστηρίζουν ομόφωνα ότι τα ήδη εντεταγμένα στα υφιστάμενα και πιστοποιημένα προγράμματα σπουδών μαθήματα, που οδηγούν στην απόκτηση της ΠΔΕ, πρέπει να συνεχίζουν να αναγνωρίζονται ως παρέχοντα την παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια».

Πώς θα έχουμε καλούς καθηγητές

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να εκπαιδεύονται οι μελλοντικοί καθηγητές; Το θέμα απασχολεί επί χρόνια τα πανεπιστήμια και τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες.

Οι πανεπιστημιακοί εμφανίζονται να έχουν αποδεχθεί ότι η παιδαγωγική επάρκεια αποκτάται μόνο με την επιτυχή εξέταση σε κάποια μαθήματα εντός του τμήματος στο οποίο έχουν σπουδάσει το μάθημα που θα διδάξουν. Αρκεί;

Οπως ανέφερε χθες στην «Κ» η Θάλεια Δραγώνα –ομότιμη καθηγήτρια του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ, η οποία μετείχε στον εθνικό διάλογο για την εκπαίδευση επί υπουργίας Νίκου Φίλη– το πόρισμα του εθνικού διαλόγου επισήμανε πως «η Ελλάδα είναι ίσως η τελευταία χώρα στην Ε.Ε. στην οποία το πτυχίο σε ένα γνωστικό αντικείμενο θεωρείται ικανό προσόν για την παροχή ποιοτικού εκπαιδευτικού έργου.

Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών τόσο στην Α/βάθμια όσο και στη Β/βάθμια. Η θεσμοθέτηση του πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας για τους καθηγητές δεν έχει αλλάξει σημαντικά το τοπίο. Επίσης η θεσμοθέτηση του διαγωνισμού ΑΣΕΠ δεν είχε επίδραση στην αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών».

Με το ισχύον σύστημα απουσιάζει η ουσιαστική πρακτική άσκηση των πτυχιούχων. Παράλληλα, κάθε πτυχιούχος μπορεί να γίνει καθηγητής όχι επειδή του αρέσει το λειτούργημα αλλά επειδή δεν βρίσκει κάτι άλλο να κάνει λόγω της ανεργίας στο επιστημονικό του αντικείμενο.
Σύμφωνα με την κ. Δραγώνα, προτιμότερο σύστημα είναι το γαλλικό, στο οποίο οι πτυχιούχοι κάνουν πρακτική άσκηση σε σχολείο. Αλλη πρόταση είναι η ίδρυση μιας σχολής εκπαίδευσης για όλους τους υποψήφιους καθηγητές.

Οι φοιτητές και τα τμήματα

4,52% των φοιτητών στην Ελλάδα σπούδαζαν το 2020 σε τμήματα εκπαίδευσης, 13,04% σε τμήματα ανθρωπιστικών επιστημών και 9,77% σε φυσική και μαθηματικά

7,6% των φοιτητών στην Ε.Ε. σπούδαζαν το 2020 σε τμήματα εκπαίδευσης, 11,5% σε ανθρωπιστικές επιστήμες και 6,8% σε φυσικές επιστήμες
και μαθηματικά

28 τμήματα υπάρχουν στα ΑΕΙ σχετικά με αντικείμενο αμιγώς εκπαιδευτικό

68 τμήματα ΑΕΙ έχουν αντικείμενο από τις ανθρωπιστικές επιστήμες

44 τμήματα εντάσσονται στις φυσικές επιστήμες και στα μαθηματικά

Πηγή: kathimerini.gr
Πηγή φωτογραφιών: Intime

Διάβασε ακόμα:

• Τι προστίθεται στο φοιτητικό πάσο;
• Στην κορνίζα το πτυχίο: Χάσμα ανάμεσα σε σπουδές και αγορά εργασίας