Επάγγελμα: παράσιτο

Είναι το φαινόμενο του παράσιτου. Τι εννοώ;

Όλο και περισσότεροι φοιτητές προσπαθούν να περάσουν (από) τα μαθήματα και την όλη διαδικασία του προπτυχιακού ή του μεταπτυχιακού χωρίς να δώσουν ούτε ένα χιλιοστό παραπάνω από όσο απαιτεί το μίνιμουμ της προσπάθειας. Πολλές φορές ούτε καν αυτό, αν έχουμε ομαδικές εργασίες πολύ απλά δεν κάνουν τίποτα.

Παλιότερα αυτό το φαινόμενο ήταν σπάνιο. Τώρα, έχω φτάσει να λέω στους φοιτητές μου ότι αν στις ομαδικές εργασίες αισθάνονται αδικημένοι θα πρέπει να μου το λένε και να μην θεωρούν τους εαυτούς τους «καρφιά» που το κάνουν. Πρέπει δηλαδή να τους εξηγώ ότι όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα αλλά και τις ίδιες υποχρεώσεις και ότι πρέπει να διεκδικούν τα αυτονόητα και τα δίκαια.

Το περίεργο στην υπόθεση είναι ότι τους φαίνεται…περίεργο που το αναφέρω στην αρχή του εξαμήνου. Και διαπιστώνω ότι έχουν συνηθίσει από το σχολείο κιόλας, ή από το προπτυχιακό, κάποιοι να τους καπελώνουν, να τους «εκμεταλλεύονται» και να τους χώνουν να κάνουν δουλειές δικές τους. Το να μπορείς να ξεχωρίζεις αυτό το χώσιμο είναι μια κοινωνική δεξιότητα. Πρέπει να ξέρεις τις δυνάμεις σου, την αξία σου και ταυτόχρονα να γνωρίζεις τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά σου, όπως επίσης πού ξεκινούν και πού σταματούν ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ αυτά.

Αν ανοίξουμε ακόμα περισσότερο το δείγμα μας, θα δούμε ότι και στην κοινωνία έτσι γίνεται. Πάντα κάποιοι βγάζουν τη δουλειά και κάποιοι άλλοι τη βγάζουν λάδι χωρίς να κάνουν τίποτα. Κάποιοι είναι μπροστάρηδες και επαναστάτες στα λόγια αλλά τα γρανάζια που δουλεύουν και πάνε το σύστημα μπροστά είναι άλλοι, που δεν ακούγονται, δεν θέλουν να «φανούν» γιατί δεν τους αφορά αυτό, τους νοιάζει να γίνεται η δουλειά όπως πρέπει. Έχουν ανεπτυγμένο το αίσθημα του καθήκοντος και προσπαθούν να το φέρουν εις πέρας.

Από την εμπειρία μου μέχρι τώρα, με χαρά διαπιστώνω ότι τα παράσιτα δεν πάνε μακριά. Δηλαδή και σαν φοιτητές αποτυγχάνουν αργά ή γρήγορα και σαν εργαζόμενοι ή κοινωνικά όντα βγαίνουν στο περιθώριο κάποια στιγμή γιατί πολύ απλά θα πρέπει να αποδείξουν σε κάποια φάση ότι κάνουν όλα αυτά που υπόσχονται/διατυμπανίζουν και ότι αξίζουν τα λεφτά τους.

Αυτό που με προβληματίζει, και το έχω εκφράσει και σε άλλα άρθρα με άλλον τρόπο, είναι γιατί αυτό το φαινόμενο γίνεται όλο και πιο συχνό. Γιατί δηλαδή όλοι νιώθουν ότι τους χρωστάμε και πρέπει να τους τα δίνουμε όλα στο πιάτο, με την ελάχιστη προσπάθεια από τη μεριά τους; Από τον εργασιακό μας χώρο, στην οικογένεια, στις φιλίες, στις σχέσεις μας, αυτό το φαινόμενο είναι παντού και συνέχεια. Επιπλέον, έχουμε ξεχάσει να «ζητάμε» ευγενικά. Έχουμε ξεχάσει τον τρόπο να ζητάμε όπως πρέπει αυτά που θέλουμε. Αντίθετα τα απαιτούμε, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτόν ότι θεωρούμε τον άνθρωπο απέναντί μας κατώτερο από εμάς, ότι έχει την υποχρέωση να δώσει ό,τι εμείς του ζητάμε.

Δεν είναι περίεργο που όλες οι σχέσεις έχουν γίνει τόσο δύσκολες. Δεν μπορούμε ούτε στα βασικά να συμφωνήσουμε, έχουμε ξεχάσει να λέμε “παρακαλώ” και “ευχαριστώ” ακόμα και στους κοντινούς μας ανθρώπους. Θεωρούμε τα πάντα δεδομένα, χωρίς να χύσουμε μια στάλα ιδρώτα.

Η πτώση όμως θα είναι απότομη και η αποκαθήλωση σκληρή. Και αυτοί που υπό άλλες συνθήκες θα αποτελούσαν το «προστατευτικό σχοινί» μας θα μας έχουν παρατήσει. Ακόμα και τότε όμως, θα ήταν θαύμα να καταλάβουμε πού φταίξαμε. Μη νομίζουμε δηλαδή ότι μας αδίκησαν…