Εκφράσεις: Μάθε τι σημαίνουν γνωστές ελληνικές φράσεις, όπως "Έφαγε χυλόπιτα", "Χτύπα ξύλο" κ.τ.λ.

11. «Απ’ έξω κι ανακατωτά » (απ’ την καλή και την ανάποδη)

Τον Σεπτέμβριο του 1155, σ’ ένα μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης συνέβησαν τέτοια έκτροπα, που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Εμμανουήλ Κομνηνός, διέταξε να τιμωρηθούν όλοι με τις πιο βαριές ποινές εκείνης της εποχής. Έτσι, πολλοί τυφλώθηκαν, άλλοι εξορίστηκαν και άλλοι ρίχτηκαν στα φοβερά κελιά των φυλακών του Επταπυργίου. Οι τελευταίοι, πέραν του εγκλεισμού τους στην φυλακή, είχαν υποβληθεί και σε μια επιπλέον πρωτότυπη τιμωρία-μαρτύριο: Κάθε μέρα, ήταν υποχρεωμένοι να προσεύχονται και να ψάλλουν, φωναχτά, είκοσι ώρες το εικοσιτετράωρο!

Οι φύλακες δεν τους άφηναν να πάρουν ανάσα και ουαί κι αλίμονο αν οι τιμωρημένοι σταματούσαν τις προσευχές και τους ψαλμούς, έστω και για ένα λεπτό. Οι προσευχές διαβάζονταν μέσα από μεγάλα και χοντρά εκκλησιαστικά βιβλία. Όταν οι προσευχές τελείωναν, αντί οι φυλακισμένοι να αρχίσουν το βιβλίο από την αρχή, ήταν υποχρεωμένοι να τις διαβάσουν απ’ το τέλος προς την αρχή. Δηλαδή ανάποδα.

Απ’ αυτό το περίεργο γεγονός προέκυψαν και οι παροιμιώδεις φράσεις «του τα ‘ψαλα απ’ την καλή και την ανάποδη» και «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά»*, που σημαίνει σήμερα «γνωρίζω κάτι πολύ καλά», γιατί οι τιμωρημένοι έφτασαν στο σημείο από τις πολλές φορές που έλεγαν τις προσευχές, να τις μαθαίνουν από έξω κι ανακατωτά.

* Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η φράση «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά», προέρχεται από την εκπαιδευτική διδασκαλία στα σχολεία του Βυζαντίου: Οι δάσκαλοι για να διαπιστώσουν αν οι μαθητές γνώριζαν καλά το αλφάβητο απ’ έξω και δεν το «παπαγάλιζαν» απλά, τους έδειχναν τα γράμματα ανακατεμένα και τους ζητούσαν να τα πουν.

12. «Του έψησε το ψάρι στα χείλη»

Λέμε για έναν άνθρωπο, ο οποίος περνάει καθημερινά βασανιστήρια. Συνήθως αναφέρεται σ’ έναν παντρεμένο άντρα ο οποίος κακοπερνάει στο γάμο του. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής στο Βυζάντιο, η νηστεία ήταν σημαντική για τους πιστούς. Στα μοναστήρια ήταν πολύ πιο αυστηρή. Όμως, κάποιοι καλόγεροι δεν άντεχαν και έτρωγαν κρυφά αυγά ή έπιναν γάλα. Μια μέρα, ένας καλόγερος, ο Μεθόδιος πιάστηκε να τηγανίζει ψάρια σε μια σπήλια κοντά στο μοναστήρι. Το συμβούλιο των Ηγουμένων τον καταδίκασε στην εξής τιμωρία: του γέμισαν το στόμα με αναμμένα κάρβουνα και έβαλαν πάνω στα χείλη του ένα ψάρι για να ψηθεί. Ο καλόγερος πέθανε μετά από λίγη ώρα με φοβερούς πόνους.

 

13. «Πίσω έχει η αχλάδα ην ουρά»

Λέμε για έναν άνθρωπο, ο οποίος έχει κρυφά σχέδια για μια κατάσταση. Η φράση προέκυψε από τον τρόπο που σχηματίζονταν τα καράβια στη μάχη. Το σχήμα που έπαιρναν έμοιαζε με ένα αχλάδι διότι στην αρχή ήταν δυο-δυο τα καράβια σε απόσταση και όσο προχωρούσε προς τα πίσω το σχήμα η απόσταση μεταξύ των δυο καραβιών μειωνόταν ώσπου κατέληγε σ’ ένα καράβι, το οποίο ονομαζόταν ουρά και ήταν το πιο επικίνδυνο από όλα. Έτσι κατά διάρκεια της πιθανής κατάρριψης των πρώτων καραβιών, οι πολεμιστές είχαν την ελπίδα ότι στο τέλος θα νικούσαν γιατί πίσω υπήρχε η ουρά της αχλάδας.

Αυτές ήταν ένα δείγμα από τις ιστορίες που υπάρχουν πίσω από τις παροιμιώδεις εκφράσεις, οι οποίες χάνονται στο πέρασμα του χρόνου και ίσως κάποιοι να μην τις μάθουν ποτέ. Εμείς μπορούμε να τις περάσουμε στην επόμενη γενιά με την ελπίδα ότι θα κάνουν κ εκείνοι το ίδιο στην επόμενη για να μη χαθεί τελείως αυτή η κληρονομιά.

14. « Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου »

Η παροιμιώδης αυτή έκφραση, οφείλεται σε έναν Κρητικό, που ονομάζονταν Παντελής Αστραπογιαννάκης.

Όταν οι Ενετοί κυρίευσαν τη Μεγαλόνησο, αυτός πήρε τα βουνά μαζί με μερικούς τολμηρούς συμπατριώτες του. Από εκεί κατέβαιναν τις νύχτες και χτυπούσαν τους κατακτητές μέσα στα κάστρα τους.

Για να δίνει, ωστόσο, κουράγιο στους νησιώτες, τους υποσχόταν ότι θα ελευθέρωναν γρήγορα την Κρήτη.

Με το σήμερα, όμως, και με το αύριο, ο καιρός περνούσε και η κατάσταση του νησιού αντί να καλυτερεύει, χειροτέρευε.

Οι Κρητικοί άρχισαν ν’ απελπίζονται. Μα ο Αστραπογιαννάκης δεν έχανε το θάρρος του, εξακολουθούσε να τους δίνει ελπίδες για σύντομη απελευθέρωση. Οι συμπατριώτες του, όμως, δεν τα πίστευαν πια. Όταν, λοιπόν, το ασύγκριτο εκείνο παλικάρι πήγαινε να τους μιλήσει, όλοι μαζί του έλεγαν: «Ξέρουμε τι θα πεις. Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μoυ!».

Έτσι προέκυψε και η αντίστοιχη παροιμιώδης φράση, η οποία υποδηλώνει μια κατάσταση, συνήθως ανεπιθύμητη, η οποία παραμένει αμετάβλητη.

15. «Κάποιος φούρνος θα γκρεμίστηκε»

Λέμε για έναν άνθρωπο που έχουμε να δούμε πολύ καιρό και επιτέλους μας επισκέπτεται. Τα παλιά χρόνια, οι άνθρωποι στα χώρια μετρούσαν τα σπίτια τους ανάλογα με τους φούρνους που υπήρχαν μιας και κάθε σπίτι είχε το δικό του φούρνο. Όταν ένας νοικοκύρης πέθαινε, οι φίλοι έλεγαν ότι ο φούρνος του γκρεμίστηκε θέλοντας να τονίσουν ότι τώρα που πέθανε ο αρχηγός του σπιτιού, το σπίτι θα χανόταν.

Δες Επίσης: Νομιμοποίηση Κάνναβης 2018: Αυτοί είναι οι 3 βασικοί λόγοι, που η κάνναβη πρέπει να είναι νόμιμη!

Προηγούμενο