Κριτική και επιβεβαίωση - Πόσο σημαντική είναι τελικά η γνώμη των άλλων στη ζωή μας;

Η άποψη πως μόνο οι ανασφαλείς έχουν ανάγκη από επιβεβαίωση αποτελεί ένα μύθο και μια πλάνη! Μύθο γιατί καμία δυνατή προσωπικότητα δεν μπορεί να καλλιεργηθεί χωρίς την επιβεβαίωση και πλάνη διότι οι πιο «δυνατοί» χαρακτήρες έχουν χτίσει την αυτοεκτίμηση τους μέσα σε περιβάλλοντα αγάπης, σεβασμού και εκτίμησης. Χωρίς εξαιρέσεις όλοι έχουμε ανάγκη την επιβεβαίωση.

Ίσως όσο πιο ανασφαλής μπορεί να νιώθει κάποιος, τόσο εντονότερα μπορεί να αναζητά την επιβεβαίωση που έχει στερηθεί. Κι αυτοί όμως που εκφράζουν λιγότερες ανασφάλειες από κάποιους άλλους, έχουν ανάγκη την επιβεβαίωση σαν ελιξίριο της αυτοεκτίμησης τους!

Όλοι αναζητάμε το μπράβο! Αν και σίγουρα δε γίνεται να ακούμε στη ζωή μόνο αυτό. Τι γίνεται όμως όταν στην πραγματικότητα ζούμε σε μια επικριτική κοινωνία που προσπαθεί ο καθένας να επιβάλλει το δικό του στους άλλους; Πόσο εύκολο είναι να μην επηρεαστούμε από την κριτική των άλλων και πόσο εφικτό είναι να μην ασκήσουμε κι εμείς κριτική σε αυτούς;

Πόσο σημαντική είναι τελικά η γνώμη των άλλων στη ζωή μας; Μέχρι ποίο σημείο μπορεί ή πρέπει να μας επηρεάζει;

Κάθε φορά που κρίνουμε κάποιον αφαιρούμε από το άτομο την ελευθερία να είναι ο εαυτός του και επιτρέπουμε στον εαυτό μας να αναλάβει το ρόλο του μεγάλου κριτή. Εμείς όμως πόση κριτική αντέχουμε ανεπηρέαστοι;

Η ανθρώπινη αυτοεκτίμηση θεμελιώνεται πάνω στις συνισταμένες της φροντίδας και της επιβεβαίωσης που μας προσφέρουν αυθόρμητα οι άλλοι γύρω μας. Είναι πολύ δύσκολο να αγαπάμε και να εκτιμάμε μόνοι μας τον εαυτό μας. Όπως είναι πολύ δύσκολο να αγαπάμε τους άλλους αν πρώτα δεν μας έχουν αγαπήσει οι άλλοι εμάς κι αν εμείς δεν έχουμε μάθει να αγαπάμε τον εαυτό μας. Η αγάπη χωρίς όρους και ο σεβασμός απέναντι στη ατομική μοναδικότητα είναι το στέρεο έδαφος αλλά και η θεμέλια βάση πάνω στην οποία κτίζεται καθημερινά κάθε υγιής και ισορροπημένη προσωπικότητα.

Η ανάγκη του ατόμου να αγαπηθεί και να γίνει αποδεκτό είναι το βασικό κίνητρο κάθε ανθρώπινης συμπεριφοράς! Από την αρχή της ζωή μας, εμείς οι άνθρωποι καλλιεργούμε το χαρακτήρα μας στη βάση αυτού του κινήτρου. Έτσι όσο περισσότερη αποδοχή και εκτίμηση πάρουμε, τόσο περισσότερο θα κινητοποιείται η συμπεριφορά προς θετικά κίνητρα και θετικές συμπεριφορές. Αντίθετα αν δε δεχτούμε την αποδοχή, το σεβασμό και την εκτίμηση που έχουμε ανάγκη, είναι βέβαιο πως ένα κομμάτι του εαυτού μας θα συνδεθεί με συμπεριφορές ανασφάλειας. Ένα άλλο κομμάτι θα αναζητά έντονα συνειδητά ή υποσυνείδητα την αποδοχή με θετικούς ή αρνητικούς τρόπους! Και ένα άλλο κομμάτι θα αντιστέκεται στην ανατροφοδότηση της αποδοχής και των θετικών κινήτρων απέναντι στους άλλους.

Με άλλα λόγια όταν οι άλλοι δε μας έχουν δεχτεί για τον πραγματικό εαυτό μας, αρνούμαστε κι εμείς να δεχτούμε τους άλλους. Υψώνουμε ένα εγωκεντρικό τοίχος και κρίνουμε τους άλλους σύμφωνα με τις δικές μας επιθυμίες, μην επιτρέποντας στους άλλους να επιλέξουν οι ίδιοι τις συμπεριφορές που τους εκφράζουν.

Είναι γεγονός πως όταν έχουμε μάθει να μας κρίνουν, τότε μοιραία παίρνουμε την εξουσία να κρίνουμε τους άλλους κι εμείς. Όταν όμως κρίνουμε τους άλλους για τις επιλογές τους, δείχνουμε με τον τρόπο αυτό ένα είδος σύνθετης έλλειψης σεβασμού και αποδοχής στο πρόσωπο των άλλων και μια συνειδητή αδιαφορία για το τι εκφράζει τους άλλους πραγματικά.
Ειδικά όταν κρίνουμε κάποιον άδικα του αφαιρούμε το δικαίωμα να στηρίζει και να στηρίζεται στον εαυτό του. Τον οδηγούμε σε ανισορροπία με το πραγματικό «εγώ» του και τον φέρνουμε αντιμέτωπο με τα «θέλω» του. Αναμφισβήτητα τις επιλογές στη ζωή μας πρέπει να τις ορίζουμε μόνοι μας στη βάσει των προσωπικών αναγκών και φιλοδοξιών μας ανεξάρτητα από τις επιθυμίες των άλλων.

Είναι πολύ σημαντικό να νοιώθουμε μοναδικοί και να μένουμε ανεπηρέαστοι σε σχέση με τους άλλους. Είναι εξίσου σημαντικό όμως να σεβόμαστε τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων και να μην κρίνουμε με γνώμονα τις δικές μας επιλογές.
Αμοιβαία αποδοχή άνευ ορών

Η αμοιβαία αποδοχή άνευ όρων, ο σεβασμός της μοναδικότητας του άλλου, η εκτίμηση των προσωπικών θετικών στόχων είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι για το χτίσιμο της ατομικής και συλλογικής ευτυχίας και για την δημιουργία μιας ανοιχτής και διαλλακτικής κοινωνίας.

Είναι πολύ σημαντικό να μη ξεχνάμε πως όταν η προσωπικότητα μας έχει επιβεβαιωθεί όπως πρέπει, κι όταν έχει δεχθεί τη φροντίδα που έχει ανάγκη, τότε μπορεί να προσφέρει και στους άλλους απλόχερα και χωρίς όρους πολλή αγάπη και σεβασμό πηγαία, άφθονα και αυθόρμητα. Αντίθετα όταν δεν έχουμε επιβεβαιωθεί αρκετά, τότε ξεκινά ένας επάλληλος φαύλος κύκλος επικριτικών συμπεριφορών και ανεπιβεβαίωτων ανθρώπων…

Είναι πολύ σημαντικό να επέμβουμε και να σπάσουμε τον κύκλο αυτό!

Ειρήνη Μεσσήνη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος
irinimessini@gmail.com