Πείτε μας ένα...ψέμα!

Πρωταπριλιά σήμερα και το νου σας μην σας γελάσουν, αφού είναι η επίσημη μέρα του ψέματος -αν και για την ακρίβεια θα πρέπει κάθε ημέρα να ήταν επίσημη. Όλοι έχουμε πει ψέματα και έχουμε κάνει φάρσες, σε φίλους, συγγενείς. Τα πρωταπριλιάτικα ψέματα είναι ένα έθιμο που όλοι γνωρίζουμε από μικρά παιδιά, αλλά δεν έχετε αναρωτηθεί από που προήλθε αυτό το έθιμο;

Το έθιμο των ψεμάτων την 1η Απρίλη, μας έχει έρθει από την Ευρώπη! Δύο είναι οι επικρατέστερες εκδοχές!

Η νούμερο ένα εκδοχή -που θεωρείται και η πιο βάσιμη- θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά, μέχρι και το 1564, την 1η Απριλίου. Επί βασιλείας, όμως, του Καρόλου του 9ου, την Πρωτοχρονιά άρχισαν να την γιορτάζουν την 1η Ιανουαρίου. Όλο αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, στην αρχή, δημιούργησε μια σύγχυση στους πολίτες. Οι ένθερμοι οπάδοί του εθίμου συνέχιζαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την 1η Απρίλη, όσοι όμως είχαν δεχτεί την 1η Ιανουαρίου ως πρωτοχρονιά πείραζαν τους αντιδραστικούς-“παραδοσιακούς” στέλνοντας τους πρωτοχρονιάτικα δώρα την πρωταπριλιά, για να γελάσουν μαζί τους και να τους κοροϊδέψουν. Έτσι με το πέρασμα του χρόνου το αστείο έγινε έθιμο..

Η νούμερο δυο εκδοχή θέλει το έθιμο να προέρχεται από τους Κέλτες. Ως δεινοί ψαράδες, άρχιζαν το ψάρεμα την πρώτη Απριλίου, λόγω των καλών καιρικών συνθηκών. Όταν τα πράγματα όμως δεν πήγαιναν καλά…και δεν έπιαναν ούτε ένα ψάρι, άρχιζαν τα ψέματα στην οικογένεια τους, σε φίλους, σε άλλους ψαράδες που είχαν καλύτερη ψαριά, αφήνοντας, λοιπόν την φαντασία τους ελεύθερη, σκαρφιζόντουσαν ψέματα για το πόσα πολλά ψάρια είχαν πιάσει, αλλά λόγω παράξενων γεγονότων τα ψάρια εξαφανιζόντουσαν! Ψέμα στο ψέμα έγινε έθιμο….

Αυτό το έθιμο, φυσικά, δεν άργησε να έρθει και στη χώρα μας. Εμείς όμως δώσαμε στο έθιμο μια πιο ελληνική χροιά και εισχωρήσαμε σε αυτό αρκετά λαογραφικά μας στοιχεία. Για παράδειγμα, σε πολλά μέρη της χώρας μας οι κάτοικοι πιστεύουν πως όποιος καταφέρνει να ξεγελάσει τον άλλον θα έχει τύχη όλο το τον χρόνο, ενώ για το “θύμα” του αστείου πιστεύουν, πως θα έχει κακοτυχία όλη την υπόλοιπη χρονιά.

Σήμερα λοιπόν, όλοι μπορούμε να πούμε μικρά –ή χοντρά όπως συνηθίζω εγώ-, αθώα ψέματα  με σκοπό το γέλιο (αρκεί βέβαια μην μας γίνει συνήθεια…)