1st Gender Fest: Το καλλιτεχνικό δίδυμο SAMANIA μιλάει στο neolaia.gr!

Με αφορμή το πρώτο Gender Fest από το Outview Film Festival το καλλιτεχνικό δίδυμο SAMANIA που θίγουν θέματα φύλου και σεξουαλικότητας σε συνδυασμό με άλλες κατηγορίες ταυτότητας, μιλούν στο neolaia.gr

Διαβάζουμε πως το SAMANIA γεννήθηκε το 2013 κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών σας στο Gender Institute του London School of Economics. Θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε μερικά πράγματα σχετικά με εκείνη την εποχή. Πως ξεκίνησαν όλα; Καταρχάς, πως γνωριστήκατε;

Ναι, γνωριστήκαμε στο Λονδίνο κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακών μας σπουδών καθώς είχαμε ορισμένα κοινά μαθήματα.
Μια μέρα, ενώ βρισκόμασταν σε διάλειμμα, πιάσαμε κουβέντα για πρώτη φορά και αμέσως καταλάβαμε πόσα πράγματα είχαμε κοινά.
Και οι δυο είχαμε εμπειρία στον τομέα της performance και μοιραζόμασταν μια αγάπη -ως επί το πλείστον- για τους ίδους θεωρητικούς, οπότε αποφασίσαμε να συνεργαστούμε για μια ταινία.

Μερικές εβδομάδες μετά την γνωριμία μας, περνούσαμε πρακτικά όλο τον χρόνο μας μαζί προσπαθώντας να βρούμε ιδέες για την πρώτη μας ταινία, το Cloth.
Έκτοτε δουλεύουμε ως ομάδα.

Γνωρίζαμε, πριν καν ολοκληρωθεί το Cloth, πως θα είναι το πρώτο από τα πολλά project που θα κάνουμε μαζί και έτσι αποφασίσαμε να αλλάξουμε το όνομα μας σε SAMANIA (Samira+Ania), έναν συνδυασμό των ονομάτων μας που θα αντιπροσωπεύει την δουλειά που κάνουμε μαζί.

Το βρίσκουμε κατάλληλο καθώς, προφανώς, είμαστε ξεχωριστές προσωπικότητες αλλά η δουλειά που κάνουμε ως SAMANIA έχει να κάνει με την σχέση μεταξύ της καταγωγής, της κουλτούρας, των προσδοκιών, των ιδεών και των σκέψεων κάθε μιας από εμάς.

Ο συνδυασμός των ονομάτων μας συμβολίζει την μίξη των προσωπικών μας απόψεων και η δουλειά έχει να κάνει με την διαδικασία του να παίρνει κανείς αυτές τις συνδυασμένες οπτικές και να τους δίνει μια μορφή που μπορούν να δουν και άλλοι άνθρωποι.

2. Θα περιγράφατε την καλλιτεχνική σας σχέση ως συγκρουσιακή -μέσα από την οποία παράγεται τέχνη- ή αρμονική;

Η καλλιτεχνική μας σχέση είναι αρμονική γιατί μιλάμε την ίδια οπτική και πνευματική γλώσσα. Όποια σύγκρουση προκύπτει έχει να κάνει περισσότερο με την επιμονή που έχει η κάθε μια από εμάς να προσπαθεί να βελτιώσει την δουλειά που κάνουμε μαζί (να μην πέφτουμε σε κοινές παγίδες, να μην αναπαράγουμε στερεότυπα ή να μην συμμετάσχουμε σε προβληματικές παρουσιάσεις).

Οι συγκρούσεις δεν υπάρχουν, λοιπόν, στην μεταξύ μας σχέση.

Προκαλούμε η μια την άλλη για να προχωράμε παραπέρα, να είμαστε προσεκτικές όταν πρέπει να είμαστε προσεκτικές, ακλόνητες όταν πρέπει να είμαστε ακλόνητες, και προσπαθούμε πάντα να είμαστε σίγουρες πως καλύπτουμε επαρκώς αυτά τα ερωτήματα.

Χάρη στις εντελώς διαφορετικές καταβολές μας αλλά και στις ίδιες ακαδημαϊκές/επαγγελματικές μας εμπειρίες, καταφέρνουμε να έχουμε διαφορετικότητα στην σχέση μας.

3. Σχετικά με την δουλειά σας γενικότερα, ποια είναι η πηγή έμπνευσης σας; Προσωπικές εμπειρίες, αισθήματα, εμπειρίες φίλων πιθανώς ή απλά καθολικά κοινωνικά ζητήματα που σας προβληματίζουν;

Γενικά, η πλατφόρμα έμπνευσης μας είναι αρκετά ποικιλόμορφη. Ναι, ένα προβληματισμένο μυαλό μπορεί πράγματι να είναι πηγή έμπνευσης και πολλές φορές να λειτουργήσει ακόμη και ως η αρχή μιας δημιουργικής διαδικασίας.

Γενικότερα, θέλουμε να επικοινωνούμε στον κόσμο τα θέματα που είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς αλλά πρέπει να αντιμετωπισθούν.
Μπορεί κάποιες φορές να είναι κάποιο ζήτημα πάνω στο οποίο έχουμε προσωπική εμπειρία, αλλά όχι σε κάθε περίπτωση.
Επίσης, ταυτόχρονα με τα project που οργανώνουμε και δουλεύουμε για μήνες (όπως το Cloth και η επόμενη ταινία μας το HEXENTANZ), μας αρέσει να αφηνόμαστε στις άσχετες στιγμές έμπνευσης που μπορεί να προκύψουν.

Εκτιμάμε ιδιαίτερα αυτά τα αυθόρμητα projects, είτε εκείνα είναι αυτοσχέδιες street performance είτε είναι πορτραίτα είτε ιδέες για ταινίες που προκύπτουν ενώ περπατάμε απλά στον δρόμο.

Το να σταματάμε και να δημιουργούμε κάτι με βάση την ενέργεια που έχουμε εκείνη την συγκεκριμένη χρονική στιγμή και στο συγκεκριμένο σημείο δεν είναι σπάνιο φαινόμενο για εμάς.

Άλλες πηγές έμπνευσης μας είναι τα έργα συγγραφέων και θεωρητικών όπως η Judith Butler, η Sara Ahmed, η Bell Hooks, η Susan Sontag, ή και καλλιτεχνες όπως η Shirin Neshat, η Pina Bausch, η Frida Kahlo κ.α.

4. Τι σας ώθησε να δημιουργήσετε το Cloth;

Ξεκινήσαμε να γράφουμε για το concept γύρω από το Cloth ένα βράδυ, αφού είχαμε τελειώσει ορισμένες υποχρεώσεις που είχαμε για την σχολή.

Έχοντας εμπνευστεί από τις σπουδές μας, καθίσαμε και σκεφτήκαμε όλα τα πιθανά θέματα που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ως βάση για την ταινία και μόλις αρχίσαμε να συζητάμε για την μαντήλα, την κινητικότητα, την ισλαμοφοβία, τα media, το ντύσιμο και την παρουσίαση τους, συνειδητοποιήσαμε πως δεν μπορούμε να τα αφήσουμε ως θέματα. Και έτσι αποφασίσαμε πως αυτό θα είναι το θέμα.

Επειδή ακριβώς έχουμε εντελώς διαφορετικές καταβολές (H Samira είναι μουσουλμάνα με Γερμανικές και Μαροκινές ρίζες ενώ η Ania είναι άθρησκη και έχει Αμερικανικές και Μεξικανικές ρίζες), το κοινό μας έδαφος έγινε η ανησυχία μας σχετικά με τoυς διαχωρισμούς που δημιουργούνται μεταξύ των γυναικών από την πατριαρχία και τον ηγεμονισμό.

Σκοπός του Cloth είναι να αρχίσει έναν διαπολιτισμικό διάλογο σχετικά με τις γυναίκες, τις ταυτότητες, τους περιορισμούς, την ελευθερία και τις παρανοήσεις που επικρατούν.

Θέλαμε να θέσουμε υπό αμφισβλητηση την δημοφιλή διχοτόμηση μεταξύ των υποτιθέμενα “ισχυροποιημένων” και “απελευθερωμένων” δυτικών γυναικών και των “καταπιεσμένων” γυναικών με μαντήλα, καθώς πιστεύουμε πως οι διακρίσεις για πράγματα όπως το ντύσιμο, η θρησκεία, η καταγωγή και το κοινωνικοοικονομικό στάτους υποβαθμίζουν την συνολική ικανότητα των γυναικών να αντιδράσουν στην καταπίεση που υφίστανται βάσει του φύλου τους.

Αξίζει να σημειωθεί, πως με έναν ιδιαίτερα ενδιαφέρον τρόπο, παρότι το Cloth ξεκίνησε το 2014, τα θέματα που καλύπτει είναι το ίδιο (αν όχι περισσότερο) σημαντικά με όσο ήταν πριν 3 χρόνια, δεδομένων των πρόσφατων πολιτικών εξελίξεων.

5. Οι περισσότερες δυτικές γυναίκες μπορεί να αναφερθούν στο ζήτημα της καταπίεσης όταν μιλούν για μια μουσουλμάνα, αλλά δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους εύκολα ως καταπιεσμένο από τον δυτικό τρόπο ζωής. Πως θα περιγράφατε σε εκείνες τον τύπο καταπίεσης που υφίστανται στην καθημερινή τους ζωή;

Παρότι η ταινία, όντως, χρησιμοποιεί την λέξη “καταπίεση” στις ταμπέλες που ανταλλάσσουν οι γυναίκες, αυτό δεν είναι το σημείο που επικεντρωνόμαστε.

Δεν προσπαθούμε να καταδείξουμε τις διάφορες μορφές που παίρνει η καταπίεση του γυναικείου φύλου ή να ορίσουμε την ιεραρχία της καταπίεσης με όρους “διαγωνισμού” (Ποιος καταπιέζει περισσότερο τον άλλο).

Επί της ουσίας, το συγκεκριμένο κομμάτι επιδιώκει να υπογραμμίσει την δυνατότητα του διαλόγου, του τι θα γίνει αν σταματήσουμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλο μέσα από τις τοξικές κοινωνικές ταμπέλες που μας λένε πως να αντιμετωπίζουμε τους γύρω μας.