Κριτική παράστασης: Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος!

Ο ‘Αλντους Χάξλεϋ έγραψε το βιβλίο του “Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος” το 1932. Χρειάστηκε να περάσουν 84 χρόνια, μέχρι εχτές το βράδυ, όταν ανέβηκε σε πρώτη παγκόσμια παρουσίαση, η θεατρική του διασκευή σε Ελλάδα και Λονδίνο ταυτόχρονα. Εμείς παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα του στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία , θεατρική απόδοση και διασκευή Δήμητρας Τάμπαση.

“Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος” αρχικά φαντάζει σαν ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ένας κόσμος με τελείως ξένη κοσμοθεωρία προς εμάς, που απεχθάνεται τα συναισθήματα και τις ευαισθησίες, κατακρίνει την μονογαμία και την απόλυτη αγάπη και βροντοφωνάζει ότι όλοι ανήκουν σε όλους και κανείς σε έναν. Τα παιδιά δεν γνωρίζουν ποτέ την ταυτότητα των γονιών τους, με αποτέλεσμα οι λέξεις μαμά, μπαμπάς και οικογένεια να αποτελούν βδελυρές προσβολές, ενώ τα παιδιά γεννιούνται σε πεντακάθαρες φιάλες με τη βοήθεια της πανίσχυρης τεχνολογίας. Σε έναν τέτοιο κόσμο, κατά μία έννοια πλατωνικό και κατά μία άλλη απόκοσμο, οι άνθρωποι διαχωρίζονται σε ποιοτικές κατηγορίες εξαρχής, ανάλογα με την κατασκευή και τις ικανότητές τους. Στεναχώρια, μελαγχολία, άγχος, απογοήτευση είναι λέξεις άγνωστες, αφού το κρατικό ευφορικό ναρκωτικό “soma”, προσφερόμενο σε γενναίες δόσεις , φροντίζει να διατηρεί μία συνεχή συναισθηματική κατάσταση ενός ευχάριστου τίποτα. Οι ασθένειες και τα γηρατειά αποτελούν μονάχα κακές ιστορίες του παρελθόντος, ενώ παράλληλα κυριαρχεί η άποψη ότι το παλιό δεν το φτιάχνουμε, αλλά το πετάμε, είτε αυτό αποτελεί άψυχο υλικό, είτε έμψυχη ζωή. Τέλος, η γνώση, η σκέψη, η κρίση, ο προβληματισμός συνιστούν επικίνδυνες έννοιες που πρέπει να εκριζωθούν από την παιδική ηλικία.

Σε ένα τέτοιο λοιπόν φαινομενικά αψεγάδιαστο και καλοκουρδισμένο κόσμο, όπου ο θεός υπάρχει μέσα στην απουσία του και οι άνθρωποι προσεύχονται στο όνομα της ολοκληρωτικής εξουσίας των ηδονών, εκτυλίσσεται αυτή η απίστευτη προφητικά ιστορία. Γιατί παρά το επιφανειακά δυστοπικό περιτύλιγμα, οι αναλογίες με το σύγχρονο κόσμο δεν περνούν απαρατήρητες. Υπερκαταναλωτισμός, επιφανειακότητα των σχέσεων, ανάγκη για ευφορικά ναρκωτικά , αθεΐα, υπερανάπτυξη της τεχνολογίας, κοινωνικός ελιτισμός και αποκλεισμός, συναισθηματική αποστείρωση, αποφυγή της προσπάθειας και νέκρωση του φιλοπερίεργου πνεύματος, παραγκωνισμός της αυθεντικής γνώσης και της αδέσμευτης τέχνης. Αυτά είναι λίγα μόνο από τα ζητήματα που θα εντοπίσει ο θεατής κατά τη διάρκεια της παράστασης. Ο Χάξλεϋ με μία αξιοθαύμαστα προφητική ματιά, με την εκρηκτική πρωτοποριακή του σκέψη, με δόσεις χιούμορ και ειρωνείας και προπάντων με απίστευτη φαντασία και μαεστρία πλάθει ένα παράλληλο σύμπαν, μακρινό στην εποχή του, αλλά απίστευτα συγγενές με το δικό μας.

Όταν οι άγριοι του Μεξικού, οι οποίοι βιώνουν μία τυπική ανθρώπινη ζωή, έρθουν σε επαφή με τον Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο, τότε το παλαιό θα αναμετρηθεί με το καινούργιο, οι ισορροπίες θα διαταραχθούν και η σύγκρουση, τουλάχιστον για κάποιους θα είναι αναπόφευκτη.

Η σκηνοθεσία, με τη βοήθεια των εναλλασσόμενων φωτισμών και των φουτουριστικών σκηνικών, κατόρθωσε να παρουσιάσει επί σκηνής αυτόν τον δυστοπικό κόσμο που πολύ δύσκολα απεικονίζεται σε μία σκηνή θεάτρου. Οι χρωματικές μεταβολές στο ημίφως, οι κινούμενες πλατφόρμες, τα “υπεργαλαξιακά” κουστούμια των ηθοποιών, η χρήση του καπνού, η μουσική και η ιδιαίτερη κινησιολογία αντικατόπτρισαν μία άλλη πραγματικότητα, σχεδόν διαστημική.

Πρόκειται για μία παγκόσμια πρώτη θεατρική απόπειρα απόδοσης του σπουδαίου αυτού κειμένου, που με πρωτότυπη ματιά κερδίζει την προσοχή του θεατή και τον θέτει αυτόματα και αβίαστα σε μία διαδικασία προβληματισμού!

Να το δεις!