Βίκυ Παπαϊωάννου: "Η αγάπη για το διάβασμα είναι κάτι που καλλιεργείται"

Το neolaia.gr συνάντησε την κα Παπαϊωάννου, της Αισχυλείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ελευσίνας με αφορμή την Καλοκαιρινή Εκστρατεία Εθνικής Βιβλιοθήκης και απάντησε στις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις μας!

Ποιες εκδηλώσεις της Καλοκαιρινής Εκστρατείας και με ποιο σκεπτικό φιλοξενείτε στη βιβλιοθήκη σας;

Ένα από τα πρώτα και πολύ ουσιαστικά θέματα που έπρεπε να διευθετηθούν ήταν η επιλογή των εκδηλώσεων της Καλοκαιρινής Εκστρατείας. Η ποιότητα του συνόλου των εκδηλώσεων είναι αναμφισβήτητη, οπότε το βασικό κριτήριο επιλογής είχε να κάνει με το ποιες από τις συγκεκριμένες εκδηλώσεις αφενός θα ενεργοποιούσαν τα παιδιά και θα προσέλκυαν το ενδιαφέρον τους, προσφέροντας μία νέα οπτική, και αφετέρου θα μπορούσαν να αναδείξουν φορείς, υπηρεσίες, συλλογικές δράσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελευσίνα. Έτσι, μέσα στις εκδηλώσεις συμπεριλήφθηκαν αφηγήσεις, παιχνίδια λέξεων και δημιουργικής γραφής, εικαστικές δραστηριότητες, αλλά προβλήθηκε και το Δημοτικό Φυτώριο και η Κινηματογραφική Λέσχη Ελευσίνας, με εκδηλώσεις όπως “Ο αρωματικός κήπος” και ο “Βωβός Κινηματογράφος”.

Πως κρίνετε μέχρι στιγμής την πορεία των εκδηλώσεων της Καλοκαιρινής Εκστρατείας στην πόλη σας; Τι περιμένουμε για τη συνέχεια;

Τα παιδιά της πόλης διψούν για τέτοιες εκδηλώσεις. Παρά το γεγονός ότι η Ελευσίνα είναι μία πόλη με πολύ έντονη πολιτιστική κίνηση, αυτό που προσφέρει η Βιβλιοθήκη με την υπηρεσία της Καλοκαιρινής Εκστρατείας είναι πρωτότυπο, καινοτόμο και δημιουργικό. Οι γονείς το αναγνωρίζουν και πολύ περισσότερο το αντιλαμβάνονται τα παιδιά, που συμμετέχουν με ισχυρή θέληση και έρχονται με χαρά. Για το λόγο αυτό η πορεία των συμμετοχών στις εκδηλώσεις είναι αυξητική και έχει θετική δυναμική. Έχουμε, μάλιστα, παραγάγει στο διάστημα αυτό αξιόλογο πνευματικό υλικό. Σενάρια ταινίας, ποιήματα, εικαστικά έργα φανερώνουν ότι οι εκδηλώσεις δεν έχουν το χαρακτήρα μαζικής συγκέντρωσης, παθητικής παρακολούθησης ή απλής μίμησης, αλλά αντίθετα ενεργοποιούν τα παιδιά, τα ωθούν στη βιωματική μάθηση και τα κάνουν δημιουργικά. Η συνέχεια αναμένεται το ίδιο ενδιαφέρουσα, αφού θα προβάλλουμε την ταινία που τα ίδια τα παιδιά γύρισαν, με δικό τους σενάριο, σκηνοθεσία και ηθοποιϊα, θα συνεχίσουμε τα δημιουργικά εργαστήρια, θα εξερευνήσουμε κυψέλες μελισσών και θα ολοκληρώσουμε με ένα πάρτι εκπλήξεων!

Ποιος είναι ο σκοπός της Καλοκαιρινής Εκστρατείας; Σε τι προσπαθείτε να μυήσετε τα παιδιά;

Ο βασικός σκοπός της Καλοκαιρινής Εκστρατείας είναι να προσφέρει στην τοπική κοινότητα, και κυρίως στα παιδιά, ποιοτικές υπηρεσίες που αναβαθμίζουν το πολιτιστικό επίπεδο, αναπτύσσοντας τη φιλαναγνωσία και τη δημιουργικότητα. Μέσα από αυτή την επιδίωξη εξυπηρετούνται και άλλοι στόχοι, όπως η ανάδειξη της Βιβλιοθήκης σε σημαντικό κέντρο της τοπικής κοινωνίας και η μετατροπή της από χώρο συγκέντρωσης και ταξινόμησης πληροφοριών και γνώσεων σε χώρο άτυπης μάθησης. Τα παιδιά που συμμετέχουν αποκτούν τη δυνατότητα να αγαπήσουν το βιβλίο και τη μάθηση, κάτι που, δυστυχώς, δεν έχει επιτύχει το συχνά περιοριστικό και ανταγωνιστικό πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης. Η Καλοκαιρινή Εκστρατεία μυεί τα παιδιά ακριβώς σ’ αυτό: στην αγάπη για την ουσία της μάθησης, που μπορεί να γίνεται αυθόρμητα και χαρούμενα, όπως στο παιχνίδι.

Οι δράσεις της Καλοκαιρινής Εκστρατείας έχουν σκοπό να υποστηρίξουν τη φιλαναγνωσία. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;

Η αγάπη για το διάβασμα είναι κάτι που καλλιεργείται. Άρα απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, ενώ τα αποτελέσματα είναι πιο ενθαρρυντικά, όταν η προσπάθεια στοχεύει στις μικρές ηλικίες. Η Καλοκαιρινή Εκστρατεία υπηρετεί αυτές τις προϋποθέσεις, αφού απευθύνεται σε παιδιά και καλύπτει ικανό χρονικό διάστημα για μια ουσιαστική επαφή με το βιβλίο. Η επαναληπτικότητά της, άλλωστε, την κάνει να ασκεί μεγαλύτερη επιρροή σε μία τέτοια κατεύθυνση. Ένα παιδί που μπαίνει σε ένα χώρο με ποιοτικά βιβλία και τα βλέπει να “ζωντανεύουν”, καθώς γίνονται πηγή έμπνευσης, αντικείμενο διαπραγμάτευσης, αφετηρία δημιουργικής έκφρασης, είναι σίγουρο ότι θα γίνει σταθερός και κριτικός αναγνώστης.

Πόσο σημαντικό είναι ότι από φέτος την Καλοκαιρινή Εκστρατεία υποστηρίζει η Εθνική Βιβλιοθήκη;

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι από φέτος ηγείται αυτής της προσπάθειας η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, με τη βαρύτητα της ιστορίας της και την προοπτική που της δίνει η επένδυση του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”. Η Εθνική Βιβλιοθήκη αντιπροσωπεύει κάτι ιδιαίτερο στην καρδιά του κάθε Έλληνα. Είναι σύμβολο της πνευματικής ζωής της χώρας, όχι μόνο για τον πλούτο των συλλογών της, αλλά και για την ιστορική της πορεία και το σημαντικό αρχιτεκτονικό μνημείο που έως τώρα τη στεγάζει και την συνδέει με το κτίριο του Πανεπιστημίου και της Ακαδημίας. Από την άλλη η επένδυση που πραγματοποιείται για τη μετεστέγαση και τη λειτουργία της αποτελεί σημαντικό σταθμό για την πνευματική ζωή της χώρας και της δίνει ισχυρό προβάδισμα. Η σύνδεση, επομένως, της Καλοκαιρινής Εκστρατείας με την Εθνική Βιβλιοθήκη αναβαθμίζει την Καλοκαιρινή Εκστρατεία προσθέτοντάς της βαρύτητα.

Ποιος είναι ο σκοπός της Βιβλιοθήκης; Και πως πιστεύετε πως πρέπει να είναι η βιβλιοθήκη του μέλλοντος;

Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους αλλάζει και ο προσανατολισμός που πρέπει να έχει η Βιβλιοθήκη. Το νέο μοντέλο της Βιβλιοθήκης θα πρέπει να υπηρετεί τις ανάγκες της δια βίου μάθησης και να ωθεί στη δημιουργία γνώσης και όχι στην κατανάλωση της πληροφορίας. Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά στην κατεύθυνση αυτή και πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο. Η Βιβλιοθήκη του μέλλοντος καλείται να επικεντρωθεί στον άνθρωπο και να ενσωματώσει νέες συμπεριφορές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης. Καλείται να αναλάβει σημαντικό ρόλο στην τοπική κοινωνία και να γίνει η πηγή ψυχικής και πνευματικής ανάτασης.

Θεωρείτε πως η σύγχρονη γενιά γονέων δίνει τη σημασία που θα έπρεπε στο βιβλίο; Είναι εξοικειωμένη με τις βιβλιοθήκες; Υπάρχει κουλτούρα της βιβλιοθήκης;

Στην Ελλάδα δεν αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η κουλτούρα της βιβλιοθήκης, όπως τη συναντάμε στο εξωτερικό. Ο κόσμος δεν ήταν εξοικειωμένος με τις λαϊκές βιβλιοθήκες. Εκείνες που ξεχώριζαν ήταν οι πανεπιστημιακές και όσες μπορούσαν να παρέχουν φοιτητική και ερευνητική υποστήριξη. Ωστόσο, και εκεί δεν είχαμε το μέγιστο της προσέλευσης που θα μπορούσε να επιτευχθεί, καθώς δεν ήταν παλαιότερα ιδιαίτερα ανεπτυγμένη η λογική της ερευνητικής εργασίας στα πλαίσια της προπτυχιακής φοίτησης. Αυτό θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια αρχίζει να αλλάζει κι εκεί αναγνωρίζω, πέρα από την εξέλιξη των πραγμάτων, τη σημασία της Καλοκαιρινής Εκστρατείας αλλά και όλης της προσπάθειας που έχει γίνει μέχρι στιγμής από το Future Library και το δίκτυο Δημόσιων και Δημοτικών Βιβλιοθηκών. Σ’ αυτή την εξέλιξη, βέβαια, συντέλεσε και η νέα γενιά γονέων, που είναι πιο κοντά στο βιβλίο και επιδιώκουν καλύτερη μόρφωση για τους ίδιους και τα παιδιά τους.

Είναι ο Πολιτισμός η απάντηση στην ερώτηση «τι πιθανή λύση μπορεί να δοθεί στον αξιακό και οικονομικό βούρκο που έχει επέλθει η χώρα;»

Ο πολιτισμός είναι η μόνη λύση. Είναι ο μονόδρομος. Δεν υπάρχουν επιλογές. Τίποτα άλλο δεν μπορεί να βοηθήσει στο να βελτιωθεί η κατάσταση. Είναι ό,τι μας έχει απομείνει, για να στηρίξουμε τις ελπίδες μας για το μέλλον. Κατακτήσαμε σε μεγάλο βαθμό τη γνώση, αναπτύξαμε την τεχνολογία, διαχειριστήκαμε κατά το παρελθόν τον πλούτο, όμως δεν καταφέραμε να βελτιωθούμε ως ανθρώπινες οντότητες. Δεν οχυρώσαμε, όπως οφείλαμε, την παιδεία μας, δεν υποστηρίξαμε τις ανθρωπιστικές ιδέες και έτσι οι αξίες χάθηκαν ανεπιστρεπτί και άνοιξαν το δρόμο για το τεράστιο ηθικό και οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί η χώρα. Τον πολιτισμό της ανθρώπινης αξίας χρειάζεται να υποστηρίξουμε και για αυτό το σκοπό αξίζει κάθε προσπάθεια.